MERT YASİN ALPDÜNDAR - Kurban Bayramı’na kısa bir süre kala kurbanlık büyükbaş ve küçükbaş fiyatları ortaya çıkmaya başladı. İzmir’de geçen yıla göre canlı büyükbaş ve küçükbaş kurbanlık hayvan fiyatlarında yüzde 100’ün üzerinde bir artış görülürken, Canlı dana fiyatının kilosu 140 lira ile 150 lira arasında, Canlı kuzunun kilosunun ise 150 lira ile 170 lirasında olması öngörüldü. Kurbanlık satışları hakkında sabit bir fiyat vermenin mümkün olmadığını söyleyen İzmir Kasaplar Odası Başkanı Melih Şenkara, Ocak ayından günümüze et fiyatlarındaki artışa paralel olarak kurbanlıklarda da yüzde 100’den fazla artış olduğunu belirtti. Türkiye Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik ise kurbanlık yetiştirme maliyetlerinin yüksek olduğunu ve fiyat düşmesi durumda üreticinin maliyetlerini karşılayamayacağını dile getirdi.
BİR ASGARİ ÜCRET İLE ANCA KÜÇÜKBAŞ HAYVAN ALINABİLİR
Kurbanlık hayvan fiyatlarının ortaya çıkmasıyla birlikte, ödenmesi gereken fiyatlarda belirlenmeye başladı. Küçükbaş hayvan kilosunun ortalama olarak 50 kilograma geldiği düşünüldüğünde, bir küçükbaş hayvanın fiyatının 7 bin 500 lira ile 8 bin 500 lira arasında olması beklenirken, bu durumda asgari ücret ile anca küçükbaş hayvan alınabiyor.
DANAYA GİRMEK ZOR!
Büyükbaş hayvanlarda ise kilo fiyatları göz önüne alındığında küçükbaş hayvanın kilo fiyatından daha düşük fiyatlar olsa da, bir dananın ortalama kilosunun 400 kilogram olduğu düşünüldüğünde canlı büyükbaş hayvanın en düşük fiyatının 60 bin TL’ye kadar çıkabileceği ortaya çıktı. Büyükbaş hayvanı 7 kişi ortak alabilirken, bir kişiye düşen en düşük fiyat yine asgari ücret ile aynı seviyede oldu.
‘SABİT BİR FİYAT VERİLEMEZ’
Kurbanlık fiyatlarında şu anda net bir ücret vermenin zor olduğunu söyleyen İzmir Kasaplar Esnaf Odası Başkanı Melih Şenkara, “Şu an sabit bir piyasa yok. Fiyatları ortalama olarak verebiliyorum. İki yıl öncesine kadar bunu söyleyebiliyorduk ama şu anda böyle bir rakam veremiyoruz. O yüzden esnek fiyat aralığı sunabiliriz.” diye konuştu.
OCAK AYINDAN BUGÜNE YÜZDE 100 ARTIŞ
Ocak ayından bugüne kadar kurbanlık hayvan fiyatlarında yüzde 100’ün üzerinde artış olduğu bilgisini veren Şenkara, “31 aralıktan günümüze kadar yüzde 100’den fazla artış var. Geçen sene 3 bin 750 lira ile 4 bin 500 lira aralığındaki bir kuzu bir kuzu, bugün 7 bin 500 lira ila 8 bin TL lira arasında değişiyor. Şu an et fiyatlarıyla paralel gittiği için bu artışı da normal karşılıyoruz.” diye konuştu.
ÜRETİCİ DE ZOR DURUMDA
Bir hayvanın kurbanlık olabilmesi için 1 yıldan fazla süre geçmesi gerektiğini hatırlatan Şenkara, “Üretici geçen yıl 10 küçükbaş sattığında bir büyükbaş alabiliyorsa, bu yıl da 10 küçükbaş sattığında bir büyükbaş satın alabilmeli. Piyasa fiyat rekabetini bu şekilde oturtabilir. Yani üretici için alabilirlik aynı olmalı ki üretimİ devam etsin. Ama şu an bu durum yok.” dedi.
Fiyatların artışının durması için yapılması gerekenler hakkında konuşan Şenkara, “Stabil bir piyasanın oluşması gerekiyor. Bunu sadece et olarak algılamıyoruz. Ekonomik güç düştüğü için et satışları 3’te bir oranında düştü. Alabilirliği yükseltmek lazım. Bu da asgari ücretle olmayacağı aşikar. Çalışan grubunun ücretlerinin enflasyonla orantılı oranda yükselmesi gerekiyor. Yakın zamanda bildiğim kadarıyla memura zam yapıldı. Bu bütün piyasaya yayıldığı zaman rahatlama olur diye düşünüyorum.” diye söyledi.
ARTAN SADECE ET FİYATI DEĞİL
Bonfile fiyatlarının 700 TL olması ve diğer et fiyatlarının da artışı hakkında konuşan Melih Şenkara, “Konuştuğumuz fiyat bonfile fiyatı. Altın et grubunda bir et. Alım zorlaştı ve bunun bilincindeyiz. Lakin kıymanın 400 lira olduğu dönemde bonfilenin 700 tl olmaması zor olurdu. Neden diyecek olursanız; bugün sardalyanın kilosu 100 liraya çıkmış. Barbun balığının kilosu bin 500 lira olmuş. Tamam fiyatlar arttı ama sadece ette bir artış olmadı. Her şey beş kat arttı. Bonfile fiyatının gündem olacak bir şey değil aslında.” dedi.
KURBANLIK YETİŞTİRME MALİYETİ YÜKSEK
Kurbanlıkların fiyatlarının düşmesi üreticinin maliyetlerini karşılayamaz duruma gelmesi demek olduğunun altını çizen Türkiye Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik ise, “Kurbanlık bir hayvanın yetiştirme maliyetleri oldukça yüksektir. Maliyetleri etkileyen en önemli faktör yem fiyatları olmakla beraber küçükbaş hayvanların meralarda otlama avantajıyla bu maliyetlerde kısmen yetiştiriciyi rahatlatıcı bir unsur olmaktadır. Ancak enflasyona bağlı olarak yem, aşı, ilaç, işçilik gibi maliyetlerin önümüzdeki zaman diliminde nasıl olacağı kestirilemediğinden canlı hayvan fiyatlarının düşmesi yetiştiricilerimizi zor durumda bırakabilecektir. Arz talep dengesi ve alım gücüne bağlı olarak kurbanlık fiyatlarında düşme olması halinde yetiştiricilerimizin emek ve maliyetleri karşılanamaz olacaktır. Bu da sektörümüz açısından arzu etmediğimiz bir durumdur.” ifadelerini kullandı.
‘BÜYÜKBAŞ KURBANLIKTA DÜŞÜŞ OLABİLİR’
Büyükbaş kurbanlık satışlarında kısmen de olsa düşüş beklediklerini söyleyen Çelik, “Alım gücüyle orantılı olarak özellikle büyükbaş kurbanlık satışlarında kısmen düşüş olacağını düşünüyoruz. Ancak büyükbaştaki fiyatların çok yüksek olması itibariyle küçükbaşa yönelim artacağından küçükbaş hayvan satışında düşüş yaşanmayacağını beklemekteyiz. Vatandaşlarımızın geçmiş yıllarda olduğu gibi bu bayramda da küçükbaş hayvanları tercih edeceklerini öngörüyoruz.” diye belirtti.
Vakıfların bağış kampanyaları ve merketlerin satışlarının büyükbaş ve küçükbaş toplamında kurbanlık satışlarını düşürebilecek etmenler olduğu bilgisini veren Çelik, “Nitekim geçmiş bayramlarda da bu durumları yaşayıp gördük. Ayrıca 9 günlük bayram tatili nedeniyle insanların birçoğunun tatili kurbana tercih etmeleri nedeniyle kurbanlık satışında bir miktar azalış olacağını düşünüyoruz. Ama şartlar ne olursa olsun yıllar itibariyle 2,5-3 milyon civarında küçükbaşın kurban edildiği ülkemiz vatandaşlarının bu bayramda da çoğunlukla kurban bayramının sembolü olan koç başta olmak üzere küçükbaş hayvan kurban ederek dini vazifelerini yerine getireceklerini söyleyebiliriz” dedi.
