Özel/Murat ERVİN - Dünya genelinde bakır, demir, altın, gümüş gibi emtiyalardaki fiyat artışı Merkez Bankası'nın bastığı 1 TL, 50 kuruş, 25 kuruş gibi madeni paraların da maliyetini arttırdı. Artan maliyetler nedeniyle 1 kilo gelen 196 adet 50 kuruşun içindeki bakır, nikel ve çinkoyu hurdacıya sattığınızda yaklaşık 150 TL para kazanabilirken, 196 adet 50 kuruş ile marketten en fazla 98 TL'lik alışveriş yapabilirsiniz. Aradaki fark nedeniyle bozuk paralar, hurdacılara daha yüksek fiyatlara satılırken, Merkez Bankası da basacağı her bir 50 kuruş basımı için ortalama 75 kuruşluk emtia almak zorunda kalıyor. İşçilik ve enerji maliyetleri de eklendiğinde bu rakam 90 kuruşa kadar çıkıyor.
KİLOYLA SATILIYOR
CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, Türkiye'nin ekonomik anlamda en önemli sorununun başında güven sorunu geldiğini, artan enflasyon sonucunun madeni paralarda da kendini gösterdiğini vurguladı. Hurdacıların bile kiloyla bozuk para alır hale geldiğini vurgulayan Sertel, “TÜİK talimatla veri açıklıyor. Açıklanan veri beğenilmezse görevden alınıyor. Merkez Bankası talimatla faiz indiriyor. Hazine ve Maliye Bakanı talimatla hareket ediyor, içeriğini anlamasa da kendisine sunulanla konuşuyor. Bunu piyasalardan da görebiliyorsunuz” diye konuştu.
'PARANIN İTİBARINI YÜKSELTİN'
Hükümetin yanlış ve güven vermeyen politikaları yüzünden Türk Lirası'nın çok değer kaybettiğini kaydeden Sertel şunları söyledi: “Paramızın hem değeri hem de itibarı düştü. İtibardan tasarruf olmaz diyenler itibar için kendilerine saraylar yaptıracağına, paramızın itibarını yükseltmenin gayreti içinde olsunlar. Hayat pahalılığı zirve yapmışken, enflasyon yüzde 150'leri geçmişken 'gözlerimdeki ışıltıya bakın' diyenler madeni paramızı parlak günlerine döndürmeye çalışsınlar. Bu iktidar halkımıza eğri cetvelden doğru çizgi çıkmayacağını yıllardır gösteriyor.”
1 ÇUVAL PARAYA 1 EKMEK
CHP Adana Milletvekili ve TBMM Kit Komisyonu Üyesi Orhan Sümer de, ekonominin kötü gidişatı nedeniyle madeni, bozuk paraların hurdasının gerçek değerinden daha fazla olduğunu söyledi. Orhan Sümer, “Ekonomik olarak paramız o kadar değersizleşti ki madeni paranın hurdası, TL tutarından daha pahalı hale geldi. Bugün 65 lira tutarındaki 5, 10 ve 25 kuruşlardan oluşan 1 kilo demir para bile hurdacıda 100 liradan aşağı satılmıyor. Bu yanlış ekonomi politikaları sürer yandaş müteahhitlere milyarlarca dolar verilmeye devam edilirse yakında 3’üncü dünya ülkelerinde olduğu gibi bir çuval para verip ancak bir ekmek alacak duruma düşebiliriz. Hurdası, kendisinden değerli bu düzeni ise mutlaka değiştireceğiz” dedi.
1 KURUŞ YOK ÇÜNKÜ
Merkez Bankası verilerine göre 1 kuruşun yüzde 90'ı bakır, yüzde 10'u ise çinkodan oluşuyor. 50 kuruş ve 1 TL'nin yüzde 75i bakır, yüzde 15'i nikel, yüzde 10'u ise çinkodan oluşuyor. Hurda bakırın kilosu ise hurdacıda ortalama 130 TL'den satılıyor. Toplam 2.2 gramlık 1 kuruşun 1.98 gramı ise bakırdan oluşuyor. Yani 500 adet 1 kuruşun marketteki değeri 50 TL iken hurdacıdaki değeri 130 TL'ye ulaşıyor. Bu nedenle piyasada 1 kuruş bulunmuyor.
