Merkez Bankası’nın faiz kararı, ekonomi ve piyasalar için büyük önem taşıyor. Faiz oranları, para arzını, enflasyonu, döviz kurlarını, yatırım ve tüketim kararlarını etkileyen temel bir değişkendir. Peki, faiz artışı borsa, altın ve hisse senetlerini nasıl etkiler? Politika faizi nedir ve nasıl belirlenir? Bu soruların cevaplarını sizin için araştırdık.
Politika faizi nedir?
Politika faizi, bir ülkenin merkez bankası tarafından belirlediği ve ekonomik hedeflere ulaşmak için kullandığı bir araçtır. Merkez bankası, bankalara ihtiyaç duydukları likiditeyi sağlamak için belli bir oranda kısa vadeli borç verir. Bu borçların faiz oranı, politika faiz oranı olarak adlandırılır. Merkez bankası, bu faiz oranını değiştirerek para arzını, kredi maliyetini, enflasyon beklentilerini ve döviz kurlarını etkiler. Politika faiz oranı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından bir hafta vadeli repo işlemlerinde uygulanır. TCMB, faiz kararlarını Para Politikası Kurulu (PPK) aracılığıyla alır. PPK, merkez bankası başkanı, başkan yardımcıları ve banka meclisi üyelerinden oluşur. PPK, faiz kararı alırken, orta vadeli bir bakış açısıyla, gelecek dönem enflasyon görünümüne odaklanır. Ayrıca, maliye politikasına ilişkin göstergeler, toplam arz-talep dengesi, birim maliyet, kamu ve özel sektör fiyatlama davranışları, enflasyon beklentileri, döviz kurları ve bunları etkileyebilecek gelişmeler gibi geniş bir bilgi kümesinden yararlanır.
Faiz artışı borsa, altın ve hisse senetlerini nasıl etkiler?
Faiz artışı, ekonomide farklı etkiler yaratabilir. Genel olarak, faiz artışı, yatırımcıların daha güvenli ve sabit getirili menkul kıymetlere yönelmesine neden olur. Çünkü faiz artışı, şirketler için ek maliyet artışı ve kar marjı azalışı demektir. Bu da borsa, altın ve hisse senetlerinde düşüş baskısı yaratır. Özellikle, yüksek borçluluk oranına sahip şirketlerin hisse senetleri, faiz artışından olumsuz etkilenir. Ayrıca, faiz artışı, enflasyonu düşürmeye ve yerel para biriminin değerini artırmaya yardımcı olur. Bu da döviz cinsinden borcu olan şirketlerin borç yükünü azaltır. Ancak, döviz geliri olan şirketlerin gelirlerini de düşürür. Bu nedenle, faiz artışının borsa, altın ve hisse senetleri üzerindeki etkisi, sektörel ve şirketsel farklılıklar gösterebilir.
Faiz artışının borsa, altın ve hisse senetleri üzerindeki etkisini anlamak için, aşağıdaki grafiklere bakabiliriz. Grafikler, TCMB’nin son beş yılda faiz artırımı yaptığı tarihlerde, BIST 100 endeksi, gram altın fiyatı ve BIST banka endeksinin performansını göstermektedir. Grafiklerden de görüleceği üzere, faiz artırımı sonrasında, borsa, altın ve hisse senetleri genellikle düşüş eğilimine girmiştir. Ancak, bu düşüşlerin kalıcı olup olmadığı, piyasa koşullarına ve beklentilere bağlıdır.
