HPV, dünyanın hemen her yerinde yaygın şekilde görülen, cinsel yolla bulaşan virüstür. Her ne kadar doğrudan yaşamsal fonksiyonları etkilemiyor olsa da uzun vadede neden olabileceği sorunların hayati risk taşıyacağından söz edilebilir. Örneğin; rahim ağzı kanseri nedenlerinden bir tanesi bu virüstür. Bu nedenle bu virüse karşı bilinçli olmak esasında dolaylı olarak hayati bir önlem olarak kabul edilebilir.
HPV Enfeksiyonları ve Riskli Tipler
HPV'nin 150'den fazla türü vardır ve bunların yaklaşık 15 tipi kanser yapabilen riskli tiplerdir. HPV enfeksiyonu, genital bölgenin teması sonucu yayılır. Pek çok enfeksiyon geçici olup 35-40 yaş altı grupta kendiliğinden iyileşir. Ancak bazıları kalıcı enfeksiyonlar oluşturur ve kansere neden olabilir. Rahim ağzı kanserlerinin %80-90'ı HPV tip 16 ve 18 ile ilişkilidir. Dörtlü ve dokuzlu aşılar, bu kanserlerin büyük kısmından sorumlu olan HPV tiplerine ek olarak genital siğillerin %90'ından sorumlu HPV 6 ve 11'e karşı ek koruma sağlar.
Koruyucu Rolü: Kanserle Mücadele
HPV aşısı ve düzenli kontroller, rahim ağzı kanseri gibi HPV ile ilişkili kanserlere karşı etkin bir mücadele yöntemidir. Dünya Sağlık Örgütü, tüm çocukların %90'ının 15 yaşından önce aşılanması ve kadınların 35-45 yaşlarında en az iki HPV testi yaptırması durumunda, 2120 yılında rahim ağzı kanserinin dünya genelinde yok olabileceğini açıklamıştır. Bu nedenle, HPV aşısı ve düzenli taramaların yaygınlaştırılması kanserle mücadelede büyük önem taşır.
Aşının Yan Etkileri ve Gebelik
HPV aşısı canlı veya ölü mikrop içermez ve HPV iltihabı, kanser veya ölüm gibi yan etkileri yoktur. Ancak çocukluk aşıları gibi hafif ateş, aşı yerinde hafif ağrı ve kızarıklık yapabilir. Gebelik döneminde aşının uygulanması tercih edilmez, ancak hamile olduğunu bilmeyen kişilerin aşı sonrasında gebeliği sonlandırmasına gerek yoktur. Ayrıca, maya alerjisi olan kişilere dörtlü aşı yapılmamalıdır ve ikili aşı, lateks tarzı materyallere duyarlılığı olan kişilere de yapılmaz.
HPV ve Erkekler
HPV enfeksiyonu, erkeklerde de siğillere ve tedavi edilmezse penis veya anal kanserlere neden olabilir. Ayrıca erkeklerde bulunan HPV, kadınların rahim ağzı kanseri olmasına da etki edebilir. Bu nedenle, erkeklerin de HPV aşısı olması önemlidir ve cinsiyet fark etmeksizin HPV ile ilişkili hastalıklara karşı korunma sağlanmalıdır.
HPV Aşısı Etkili midir?
HPV aşısı, HPV enfeksiyonlarına karşı önleyici bir adımdır ve sağlık örgütleri tarafından önerilmektedir. Aşılar, kanserlerin %70-90'ından sorumlu olan HPV tiplerine karşı koruma sağlar. İkili, dörtlü ve dokuzlu HPV aşıları, farklı tiplere karşı koruma içerir. Aşı, 11-12 yaşındaki çocuklar için cinsiyet fark etmeksizin uygulanmalıdır ve 45 yaşına kadar ertelenmemelidir. Kadınlarda yaş sınırı yoktur, ve cinsel yönden aktif olsalar bile aşı yapılabilir. Ancak aşının kanser yapmayan HPV tiplerine karşı koruma sağlamadığını unutmamalıyız. Bu nedenle, aşılanan kişiler düzenli olarak hekim kontrolünden geçmelidirler.
Tarama ve HPV Aşısının Bütünlüğü
HPV aşısı, tarama testleriyle birlikte kullanıldığında daha etkili sonuçlar sağlar. PAP smear testi ile HPV testinin beraber kullanıldığı tarama, 30 yaşından itibaren önerilir ve bu şekilde rahim ağzı kanseri veya kanser öncesi lezyon gelişme riski %0,08'e düşer. HPV aşısı yapılsa bile düzenli tarama programlarına devam edilmelidir. Aşı ve tarama birlikte, kanserle mücadelede güçlü bir koruyucu kalkan oluşturur.
Bilinçlendirme ve Toplumsal Farkındalık
HPV enfeksiyonlarının yaygın olduğu ve ciddi sonuçlar doğurabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Toplumsal farkındalık arttırılmalı ve bilinçlendirme çalışmaları yaygınlaştırılmalıdır. HPV aşısının yaygınlaştırılması, düzenli taramaların teşvik edilmesi ve sağlık kuruluşlarının bu konuda aktif rol alması, HPV ile ilişkili hastalıklara karşı korunma ve kanserle mücadelede büyük bir adım olacaktır. Unutmayalım ki HPV enfeksiyonlarına karşı alınacak tedbirler ve bilinçli hareket etmek, sağlıklı bir geleceğin anahtarıdır.
