Nisan ayında Türkiye’nin Karadeniz bölgesinde yaşanan nadir ve yıkıcı don olayı, dünya fındık üretiminde sert bir darbe yarattı. Dünya fındık ihtiyacının yaklaşık %70’ini karşılayan Türkiye’de, rekolte beklentisi 750 bin tondan 520 bin tona geriledi. Bu düşüş, yalnızca dört ay içinde fındık fiyatlarının %35’e kadar artmasına yol açtı.
Avrupa’da Nutella endişesi
Fındık, hem lüks hem de kitlesel tüketim ürünlerinde temel bir bileşen. Nutella’nın üreticisi Ferrero, dünya fındık stoklarının yaklaşık dörtte birini tek başına kullanıyor. Ürünün reçetesinde fındığın oranı %13 olsa da, her yıl milyonlarca kavanoz üretilmesi nedeniyle fiyatlardaki küçük değişimler bile dev maliyet farklarına dönüşüyor.
Ferrero, tedarik krizini hafifletmek için farklı ülkelerden fındık alımı stratejisini sürdürdüğünü açıklasa da, artan maliyetler şimdiden Avrupa’daki raf fiyatlarına yansımaya başladı. Sadece Nutella değil, Ferrero Rocher, Kinder Buenove Mon Cheri gibi fındıklı çikolatalar da zam baskısı altında.
Alternatif arayış hızlandı
Avrupa’daki çikolata ve şekerleme üreticileri, Türkiye dışındaki kaynaklara yönelmek için harekete geçti. Şili, Gürcistanve ABD potansiyel tedarikçiler olarak öne çıksa da, bu bölgelerdeki üretim miktarı ve lezzet kalitesi Türkiye’nin gerisinde kalıyor. Ayrıca yeni fındık ağaçlarının verime geçmesi 5 ila 7 yıl sürdüğünden, kısa vadede Türkiye’ye bağımlılığın kırılması zor görünüyor.
İklim krizi tarımı tehdit ediyor
Uzmanlar, yaşanan bu krizin yalnızca geçici bir arz sıkıntısı olmadığını, iklim değişikliğinin tarımsal üretimi köklü biçimde etkilediğini vurguluyor. Fındık, ilkbahar donlarına karşı son derece hassas. Bu yılki don olayı, iklim krizinin yalnızca sıcak dalgaları değil, ani ve yıkıcı hava olaylarını da beraberinde getirdiğinin somut bir göstergesi oldu.
Benzer sorunlar kahve ve kakao üretiminde de yaşanırken, bilim insanları gelecekte badem ve ceviz gibi diğer sert kabuklu yemişlerin de risk altında olabileceğini belirtiyor.