Türkiye'de kadın istihdamını artırmak ve annelerin iş hayatına katılımını teşvik etmek amacıyla hükümet tarafından atılan adımlar, yeni bir boyut kazandı. Özellikle çocuk sahibi olduktan sonra kariyerine ara vermek zorunda kalan veya iş bulmakta zorlanan kadınlar için tasarlanan Kadın İstihdamı İçin Pozitif Ayrımcılık Projesi (KİPAP), hem annelerin hem de işverenlerin yüzünü güldürüyor. Bu proje, sadece bir sosyal yardım olmanın ötesinde, kadınların ekonomik özgürlüğünü destekleyen ve işverenlerin üzerindeki maliyet yükünü hafifleten çift yönlü bir mekanizma olarak dikkat çekiyor. İŞKUR aracılığıyla yürütülen bu kapsamlı devlet desteği, iş arayan anneler için yeni bir umut kapısı aralarken, KOBİ'lerin ve stratejik sektörlerde faaliyet gösteren firmaların nitelikli iş gücüne daha kolay ulaşmasını sağlıyor. Peki, kamuoyunda "çalışan anne desteği" olarak bilinen bu programın detayları neler? Kimler bu tarihi fırsattan yararlanabilir ve başvuru süreci nasıl işliyor?
KİPAP nedir ve çalışan annelere ne gibi faydalar sağlar?
KİPAP, temel olarak iş gücü piyasasında kadınlar lehine bir pozitif ayrımcılık yaratmayı amaçlayan bir istihdam projesidir. Projenin ana hedefi, kadınların iş hayatına giriş veya geri dönüş süreçlerini kolaylaştırmaktır. Bu kapsamda, proje iki ana sütun üzerine inşa edilmiştir. İlk olarak, kadınları istihdam eden işverenlere, işe aldıkları personelin maaş, sigorta primi ve vergi giderlerini karşılayacak şekilde ciddi bir finansal destek sunulur. Bu, işveren için yeni personel maliyetini neredeyse sıfırlayarak kadın istihdamını son derece cazip hale getirir. İkinci ve belki de en önemli sütun ise doğrudan çalışan anneler için geliştirilen destektir. Proje, bir annenin çalışırken aklının çocuğunda kalmaması için en büyük engel olan bakım sorununa çözüm getirir. 0-5,5 yaş aralığında çocuğu olan annelere, çocuğunun bakım masraflarına katkı sağlamak amacıyla aylık nakdi yardım yapılır. Bu sayede anneler, kreş veya bakıcı masraflarını daha kolay karşılayarak işlerine gönül rahatlığıyla devam edebilirler. Kısacası KİPAP, bir yandan ekonomiye nitelikli kadın iş gücü kazandırırken diğer yandan ailelerin refah seviyesini yükselten bütüncül bir sosyal politika aracıdır.
Destek paketi ne kadar? İşveren ve anne ne kadar ödeme alır?
KİPAP projesinin sunduğu finansal destek, hem miktar hem de kapsam olarak oldukça geniştir. Destekler, işveren ve çalışan anne olarak iki ayrı kalemde hesaplanır. İşverene sağlanan destek, işe alınan her bir kadın çalışan için aylık 32.500 TL'ye kadar ulaşabilmektedir. Bu tutar, çalışanın brüt maaşı, SGK işveren ve işçi payları ile damga vergisi gibi yasal kesintilerin tamamını kapsayacak şekilde belirlenmiştir. Bu, işverenin yeni bir istihdam için cebinden neredeyse hiç para çıkmayacağı anlamına gelir.
Çalışan anneye yönelik destek ise projenin en can alıcı noktasıdır. Program kapsamında işe başlayan ve 0-66 ay aralığında çocuğu bulunan bir anneye, her ay düzenli olarak 10.000 TL çocuk bakım desteği ödenir. Bu ödeme, annenin maaşından bağımsız, ek bir destektir. Örneğin, projenin ortalama 3 ay sürdüğü bir senaryoda; işveren yaklaşık 97.500 TL'lik bir maliyetten kurtulurken, anne de 3 ay için toplam 30.000 TL'lik bir bakım hibesi almış olur. Belirli durumlarda bu desteklerin süresi uzayabilmekte ve bir kadın çalışanın istihdamı için yaratılan toplam ekonomik değer 157.500 TL'yi aşabilmektedir. Bu rakamlar, projenin hem işletmeler hem de aileler için ne kadar büyük bir fırsat olduğunu ortaya koymaktadır.
İşverenlerin destekten yararlanma şartları nelerdir?
Devletin sunduğu bu cömert teşvikten yararlanmak isteyen işverenlerin belirli kriterleri yerine getirmesi gerekmektedir. Projenin doğru hedeflere ulaşması ve kaynakların verimli kullanılması için konulan bu şartlar, temel olarak işletmenin faaliyet alanı ve istihdam yapısıyla ilgilidir. Bir işverenin KİPAP'a başvurabilmesi için taşıması gereken koşullar şunlardır:
-
Sektör Kriteri: İş yerinin imalat, bilgi ve iletişim teknolojileri (yazılım, bilişim vb.) veya insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri (hastane, poliklinik, yaşlı bakım merkezi vb.) sektörlerinden birinde faaliyet göstermesi zorunludur.
-
Çalışan Sayısı: İşletmenin en az iki sigortalı çalışanının bulunması gerekmektedir.
-
İŞKUR Kaydı: İşverenin İŞKUR sistemine kayıtlı olması bir diğer ön koşuldur.
-
İstihdam Taahhüdü: Projenin en önemli şartlarından biri budur. İşveren, destek aldığı sürenin en az iki katı kadar bir süre boyunca, işe aldığı kadın personeli çalıştırmaya devam edeceğini taahhüt etmelidir. Örneğin, 3 ay destek alan bir işveren, ilgili personeli toplamda en az 6 ay daha istihdam etmek zorundadır. Bu madde, desteğin kalıcı istihdama dönüşmesini garanti altına almayı hedefler.
Desteğe başvuracak kadınlarda aranan şartlar nelerdir?
Proje, iş gücü piyasasına yeni girecek veya uzun bir aradan sonra geri dönecek kadınları hedeflediği için, başvuracak adaylarda da belirli özellikler aranmaktadır. Bu şartlar, desteğin gerçekten ihtiyacı olan kişilere ulaşmasını sağlamak amacıyla titizlikle belirlenmiştir. Bir kadının KİPAP kapsamında istihdam edilebilmesi için gereken şartlar şunlardır:
-
İşsiz Olma: İşe giriş tarihi itibarıyla İŞKUR'a kayıtlı ve aktif olarak iş arayan bir işsiz olması gerekir.
-
Sigortasızlık Süresi: İşe başlamadan önceki son bir ay içinde SGK'ya bağlı olarak (4A, 4B veya 4C kapsamında) çalışmamış olması zorunludur.
-
Yaş Sınırı: Adayın 18 yaşını tamamlamış ve 35 yaşından küçük olması gerekmektedir.
-
Akrabalık Durumu: İşe gireceği firmanın sahibi, ortağı veya yöneticileriyle ikinci dereceye kadar kan veya kayın hısımı (anne, baba, çocuk, kardeş, eş, torun, dede, nine) olmaması şartı aranır.
-
Aynı İş Yerinde Çalışmama: İşe gireceği tarihten önceki son bir yıl içinde aynı iş yerinde çalışmamış olması gerekir.
Başvurular nereye ve nasıl yapılıyor? Gerekli belgeler neler?
KİPAP destek programına başvuru süreci, işverenlerin kolayca erişebileceği kanallar üzerinden yürütülmektedir. Şartları sağlayan işverenler, başvurularını kendilerine en yakın Çalışma ve İş Kurumu (İŞKUR) İl Müdürlüğü'ne veya Hizmet Merkezi'ne giderek bizzat yapabilirler. Diğer bir seçenek ise zaman ve mekandan bağımsız olarak İŞKUR'un resmi internet sitesi üzerindeki e-şube portalından online olarak başvuru formunu doldurmaktır. Başvuru esnasında, sürecin şeffaflığını ve doğruluğunu teyit etmek amacıyla bazı belgelerin ibraz edilmesi istenmektedir. Bu belgeler genellikle şunlardır:
-
İşverenin destek talebini içeren resmi başvuru dilekçesi.
-
Destek ödemelerinin aktarılacağı, işverene ait banka IBAN bilgisi.
-
İlgili ayda çalışanlara ücretlerinin ödendiğini gösteren banka dekontları veya maaş bordroları.
-
Ödeme talep edilen aya ilişkin SGK tahakkuk fişleri ve sigortalı hizmet listesi.
-
İşletmenin SGK'ya veya vergi dairesine vadesi geçmiş borcu olmadığını gösteren "borcu yoktur" yazısı.
Bu belgeler, başvurunun değerlendirilmesi ve onaylanması sürecinde kilit rol oynamaktadır. Sürecin hızlı ilerlemesi için belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanması büyük önem taşır.