İzmir’in kalbi olan Körfez, geçen yıl yaşanan alg patlamaları ve kitlesel balık ölümleri ile büyük bir çevre felaketi yaşamıştı. Bu yıl aynı tablonun tekrarlanmaması için İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı Acil Eylem Planı devreye girdi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın onayıyla 20 Ağustos’tan itibaren modifiye kil uygulaması Bayraklı sahilinde başlatıldı. İlk sonuçlar olumlu: Kokuda azalma gözlenirken balık ölümleri de durma noktasına geldi.
İZSU Körfez Ekoloji Danışma Kurulu Üyesi ve İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, “Geçen yılki facianın tekrar etmemesi için hızlı davrandık. Modifiye kil yöntemi doğayla uyumlu ve etkili bir çözüm. Bu bir başlangıç; asıl hedefimiz Körfez’in ekosistemini kalıcı olarak iyileştirmek” diye konuştu.
“Geçen yıl yaşanan felaketi bir daha görmek istemiyoruz”
Geçtiğimiz yaz, sıcaklık artışları ve tarımsal atıklarla birleşen kirlilik sonucu Körfez’de yoğun alg patlamaları yaşanmış, suyun oksijenini tüketen bu patlamalar balıkların toplu ölümlerine neden olmuştu. Sahillerde kötü koku, renk değişimi ve ekosistem çöküşü İzmir’i ayağa kaldırmıştı.
Bunun üzerine İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2024 Kasım ayında “Körfez’in Geleceği, İzmir’in Geleceği” başlıklı bir çalıştay düzenledi. Ulusal ve uluslararası bilim insanlarının katıldığı toplantıda üç aşamalı bir plan ortaya çıktı:
-
Kısa vadede: Alg patlamasının yayılmasını önleyecek acil müdahaleler,
-
Orta vadede: Körfez’in kendi ekosistemini güçlendirecek çözümler,
-
Uzun vadede: Kalıcı ve sürdürülebilir yöntemler.
Çin’den ABD’ye kadar dünyanın farklı bölgelerindeki uygulamalar incelendi ve UNESCO ile EPA (Amerikan Çevre Ajansı) raporlarında da yer alan modifiye kil yöntemi, acil müdahale için en uygun seçenek olarak belirlendi.
Bayraklı pilot bölge seçildi
Bakanlığın onayıyla kil uygulamasına Bayraklı sahilinde başlandı. Bu bölgenin seçilmesinde akıntıların zayıf, su hareketliliğinin sınırlı olması etkili oldu. Kil parçacıkları, suyun yüzeyindeki zararlı algleri çöktürerek ekosistemdeki dengeyi koruyor.
Dr. Güler, “Bu yöntem kalıcı çözüm değil; yangın söndürme gibi düşünülebilir. Ama en azından toplu balık ölümlerini ve kötü kokuyu önleyecek. Daha erken başlasaydık etkisi daha güçlü olurdu, ama yine de umutluyuz” dedi.
“Eylül’de bilimsel izleme başlıyor”
Şu anda uygulamanın etkileri uydu ve dron görüntüleriyle takip ediliyor. Eylül ayından itibaren İzmir’deki üniversiteler gözetiminde gözlem istasyonları kurulacak. Böylece su kalitesi, oksijen seviyesi ve ekosistem üzerindeki etkiler bilimsel raporlarla izlenecek.
Dr. Güler, “Yerel yönetim, merkezi hükümet, bilim insanları ve halk el ele verirse İzmir Körfezi yeniden temiz ve yaşanabilir olacak. İnsanların kenarında huzurla vakit geçireceği, balıkların özgürce yaşayacağı bir deniz için birlikte mücadele ediyoruz” ifadelerini kullandı.
Ekonomiye nefes olacak
Körfez’de yaşanan ekolojik sorunların balıkçılık, turizm ve şehir yaşamına büyük zarar verdiği biliniyor. Özellikle geçen yılki balık ölümleri balıkçıların ağlarını boş bırakırken, kıyılarda oluşan ağır koku turizmi olumsuz etkiledi. Uzmanlara göre modifiye kil yöntemiyle sağlanacak iyileşme yalnızca çevre değil, aynı zamanda ekonomi için de önemli.