Avrupa Birliği'nin kapıda beklediği ve Türk sanayisini derinden etkileyecek olan karbon sınır vergisi uygulaması, İzmir'de bir ilke imza atılmasına vesile oldu. İzmir Valisi Süleyman Elban, sanayi ve tarım sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelerin yeşil dönüşüm, temiz enerji ve dijital dönüşüm alanlarında desteklenmesi amacıyla İzmir Kaynak Verimliliği Merkezi (İKVM) kurulduğunu açıkladı. İzmir İktisat Kongresi binasında gerçekleştirilen tanıtım toplantısında konuşan Vali Elban, İzmir'in bu alanda Türkiye'ye öncülük edeceğini vurguladı.
AB'nin karbon vergisine karşı İzmir kalkanı
İklim krizi ve azalan doğal kaynaklar nedeniyle dünyanın yeniden şekillendiğini hatırlatan Vali Elban, üretimde geri dönüşüm malzemelerinin kullanımının artık bir tercih değil zorunluluk haline geldiğini ifade etti. Elban, "Kaynaklar gittikçe azalmaya, çevre sorunları artmaya başladı. İnsanlık bu sorunlarla baş etmek ve kaynakları verimli kullanmak için çalışmaya başladı. Ne kadar çok geri dönüşüm malzemesi kullanılırsa karbon ayak izi o kadar azalır" dedi.
Elban'ın en çarpıcı uyarısı ise Avrupa Birliği'nin 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren başlatacağı sınır karbon vergisi uygulamasıyla ilgiliydi. İzmir'den AB'ye ihracat yapan firmaların, ürünlerinin çevreci olduğunu ve düşük karbon salınımıyla üretildiğini ispat edemezlerse ek tarifeler ödemek zorunda kalacağını belirten Vali, "Aksi taktirde rekabet gücümüz azalır, maliyetlerimiz artar. Bu sadece büyük firmalar için değil, yan sanayiciler ve hammadde tedarikçileri için de geçerli" uyarısında bulundu.
Ücretsiz danışmanlık ve raporlama desteği
İKVM'nin sadece bir danışma merkezi olmaktan öte, somut çözümler üreten bir yapı olacağını açıklayan Elban, merkezin sunacağı hizmetleri şöyle sıraladı: "Firmalarımıza karbon ayak izi hesaplama, azaltma stratejileri, dijital dönüşüm ve enerji verimliliği konularında danışmanlık yapacağız. İhracattan yarı mamul alan firmalara da şartları sağlamaları durumunda raporlama desteği vereceğiz."
Vali Elban, AB'deki akredite kuruluşlar tarafından kabul görecek bilimsel raporların hazırlanması için teknik destek sağlanacağını, ayrıca bölgede bu alanda uzman personel yetiştirilmesine katkı vereceklerini söyledi. "Hızlı şekilde eylem yapmamız gerekiyordu. Bu sorumluluğu üzerimize aldık ve merkezi kurduk. İzmir sanayi ve teknolojide öncü şehirse buna da öncülük etsin istedik" ifadelerini kullandı.
Türkiye'de ilk: Atık alışverişi dijital platformda
İzmir Kalkınma Ajansı'nın geliştirdiği 'Ecocycle' adlı dijital platformun da tanıtımı yapılan toplantıda, Vali Elban bu sistemin Türkiye'de bir ilk olduğunu vurguladı. Platform sayesinde tüm endüstriyel atıkların çevrim içi bir sisteme dahil olacağını belirten Elban şu detayları paylaştı: "Herkes ürettiği atığı sisteme girecek. Başka bir firma o atığı hammadde olarak kullanmak istiyorsa platformdan görüp tedarik edecek. Ne kadar çok geri dönüşüm malzemesi kullanılırsa karbon ayak izi azalır. Belli bir süre bu hizmeti ücretsiz sunacağız. Ülkemizde böyle bir uygulama yok."
İzmir Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Mehmet Yavuz da yaptığı açıklamada, merkezin kuruluş sürecinin yaklaşık 6 yıl önce başlayan endüstriyel simbiyoz çalışmasına dayandığını belirtti. İngiltere'de uygulanan "kazan-kazan mantığı" ile çalışan bu yöntemde, bir firmanın atığı diğer firmanın hammaddesi haline geliyor. Yavuz, "950 kaynak ve 1050 iş birliği tespit ettik. Bir taraf atıktan kurtulmak için para harcarken, diğer taraf atığa ulaşmak için çaba harcıyor. Bu iki tarafı buluşturduk" dedi.
Bakanlık hibeleriyle tam destek
Vali Elban, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın verdiği hibelerle firmaların karbon ayak izi raporlamalarının ücretsiz yapılacağını müjdeledi. İhracat yapan ya da yapmayan her kurum ve kuruluşu iş birliğine davet eden Elban, "Bizimle çalışmak isteyen tüm sanayicilere kapımız açık. Yeşil dönüşüm ve çevreci üretim için birlikte çalışmak istiyoruz" çağrısında bulundu.