İZBAN, Selçuk ile Aliağa arasında uzanan hat üzerinde hizmet veren, İzmir’in en önemli toplu taşıma sistemlerinden biri. Kentin bir ucundan diğerine kesintisiz ulaşım sağlayan bu elektrikli raylı sistem, yalnızca yolculuk kolaylığı sunmakla kalmıyor; aynı zamanda çevre dostu ulaşım anlayışını da benimsiyor. Kurulduğu günden bu yana karbon ayak izini azaltmak için sürekli yatırım yapan İZBAN, Türkiye’de en düşük karbon salımı yapan raylı sistem olma hedefiyle çalışmalarını sürdürüyor.
Elektrikli raylı sistemlerin küresel üstünlüğü
Dünya genelinde elektrikli trenler, toplu taşıma araçları arasında en çevreci seçenek olarak öne çıkıyor. Raylı sistemlerin hava kirliliğine katkısı yalnızca yüzde 5 seviyesindeyken, karayollarındaki araçların payı yüzde 85’lere kadar çıkıyor. Bir elektrikli tren, 1 kilogram karbondioksit salımını 42 kilometrede gerçekleştirirken, bu mesafe otobüste 12 kilometreye, otomobil ve uçakta ise yalnızca 7 kilometreye kadar düşüyor. Enerji verimliliğinde de tablo benzer: 5 kWh enerjiyle tren 5 kilometre yol kat edebilirken, otomobil 1,7 kilometre, uçak ise 1,1 kilometre ilerleyebiliyor.
Doğaya zarar vermeyen altyapı
Zemin ve su kirliliğinde sıfır oran ile çalışan elektrikli raylı sistemler, 0,11’lik hava kirliliği değeriyle en düşük emisyon oranına sahip ulaşım araçları arasında yer alıyor. 30 Ağustos 2010’da seferlerine başlayan İZBAN, çevre dostu hamleleriyle trenlerin doğaya vereceği zararı minimuma indiriyor. Sürekli yapılan teknik iyileştirmeler sayesinde trenlerin karbon ayak izi düzenli olarak azaltılıyor, ülke kaynaklarının verimli kullanımı için TEP (Ton Eşdeğer Petrol) değerleri aşağı çekiliyor.
Karbon salımında gözle görülür düşüş
İZBAN’ın çevre politikaları sonuçlarını somut şekilde gösteriyor. Yürütülen çalışmalarla karbon ayak izi 47 bin 668 tondan 44 bin 79 tona indirildi. Hedef, raylı ulaşım sektöründe en düşük karbon salımına sahip sistem olmak. Bu kapsamda, ömürleri 1 milyon 200 bin kilometre olan aks rulmanları değiştirilmek yerine güvenlikten ödün vermeden yenilendi. Böylece rulman çeliği üretiminden kaynaklanacak 64 ton karbondioksit salımının önüne geçildi.
Enerjiyi verimli kullanma hamleleri
Bir ton ham petrolün yakılmasıyla elde edilen enerji miktarını ifade eden Ton Eşdeğer Petrol (TEP) değeri, İZBAN’ın aldığı önlemlerle 9.564’ten 8.839’a geriledi. Bu iyileştirme, Türkiye’nin en kritik kaynaklarından biri olan enerjinin verimli kullanılmasını sağladı. Ayrıca makinistlere verilen ekonomik sürüş eğitimleri, yakıt ve enerji tüketiminin daha da düşmesine katkı sundu.