Kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi menemen, artık cep yakıyor. Menemen Endeksi olarak bilinen ve bu yemeğin yapımında kullanılan temel malzemelerin fiyatlarındaki değişimi izleyen ekonomik göstergeye göre, son bir yılda menemeni yapmak yüzde 44,87 oranında daha pahalı hale geldi. Bu durum, dar gelirli vatandaşlar için menemenin bile lüks hale geldiğini gösteriyor.
Endeksin mucidi olarak bilinen Doç. Dr. Caner Özdurak, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda temmuz ayı verilerini değerlendirdi. Özdurak’ın açıklamasına göre, menemenin temel bileşenlerinden olan çarliston biber, son bir ayda yüzde 12,77’lik fiyat artışıyla zam şampiyonu oldu.
Domates ve kuru soğan düştü, biber ve yumurta zamlandı
Temmuz ayı verilerine göre:
-
Yumurta fiyatı yüzde 2,64 oranında arttı.
-
Çarliston biber, yüzde 12,77 zamlanarak endeksin en çok etki eden kalemi oldu.
-
Buna karşın kuru soğanda yüzde 10,20, domateste ise yüzde 1,56’lık düşüş yaşandı.
Bu değişimlerin sonucunda, temmuz ayı Menemen Endeksi aylık bazda yüzde 1,60, yıllık bazda ise yüzde 44,87 oranında arttı.
“Menemen enflasyonu” yaz aylarında yeniden yükselişte
Doç. Dr. Özdurak, Mayıs ve Haziran aylarında düşüş eğiliminde olan Menemen Endeksi’nin Temmuz itibarıyla yeniden pozitif bölgeye geçtiğini belirterek, "Yaz boyunca fiyatların mevcut seviyelerde kalması, hatta bir miktar gerilemesi bekleniyordu. Bu beklenti kısmen gerçekleşti ancak biberdeki sert artış tabloyu değiştirdi” dedi.
Bu gelişmeler, Türkiye’de gıda enflasyonunun sadece genel verilerle değil, halkın günlük yaşantısını doğrudan etkileyen sembolik ürünlerle de ölçülebileceğini bir kez daha ortaya koydu.
Sofraların en basit yemeği bile dar gelirli için lüks oldu
Menemen gibi birkaç basit malzemeyle yapılan bir yemeğin bile bu denli maliyetli hale gelmesi, gıda fiyatlarındaki yapısal sorunların ne kadar derinleştiğini gösteriyor. Özellikle sabit gelirli kesimler için, geleneksel kahvaltıların bile ulaşılamaz hale gelmesi, ekonomik krizin mutfağa nasıl yansıdığını gözler önüne seriyor.
Yılda yüzde 45’e yaklaşan artışla artık menemen bile lüks tüketim kategorisine yaklaşıyor. Bu durum, yalnızca fiyat artışlarının değil, alım gücündeki ciddi erimenin de bir göstergesi.
Endeks ekonomiye dair alternatif bir barometre oldu
Menemen Endeksi, Türkiye’de akademik çevrelerde de ilgiyle takip edilen alternatif bir ekonomik gösterge haline geldi. Temel tüketim ürünlerine dayalı bu endeks, resmi enflasyon oranlarının dışında, vatandaşın sofradaki gerçek enflasyonunu ortaya koyuyor.
Doç. Dr. Özdurak’ın da vurguladığı gibi, endeks sadece ekonomik eğilimleri değil, aynı zamanda gıda tedarik zincirindeki kırılganlıkları da gösteriyor. Mevsimsel değişimlerin, arz-talep dengesizliklerinin ve taşıma maliyetlerinin bu tür göstergelere doğrudan yansıması dikkat çekici.