Türkiye'de yaklaşık 4 milyon kamu görevlisini ve ailelerini yakından ilgilendiren temmuz ayı maaş ödeme süreci başladı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 3 Temmuz'da açıkladığı haziran ayı enflasyon verileriyle birlikte, memur maaşlarına yüzde 15,57 oranında zam yapılması kesinleşmişti. Bu yeni zamlı oranlar üzerinden hazırlanan bordrolar, 15 Temmuz itibarıyla memurların banka hesaplarına yatırılmaya başlanacak.
Kamu görevlileri, her ayın 15'inde bir sonraki ayın 14'üne kadar olan dönemin maaşını peşin olarak alıyor. Ancak, temmuz ayı zammı, ayın 3'ünde, yani maaş döneminin başlamasından sonra netleştiği için, 1 Temmuz ile 14 Temmuz arasındaki dönemi kapsayan 14 gün için bir maaş farkı alacağı doğdu. Milyonlarca memur, 15 Temmuz'da alacakları zamlı maaşın yanı sıra, bu 14 günlük maaş farkının ne zaman ve nasıl ödeneceğini de merakla bekliyor.
Maaş farkı nedir ve nasıl hesaplanır?
Maaş farkı, zam oranının, maaş ödeme döneminin başlangıcından sonraki bir tarihte belli olması durumunda ortaya çıkan bir alacaktır. Memurlar, 15 Haziran'da aldıkları maaşla 14 Temmuz'a kadar olan dönemi kapsayan ödemelerini almışlardı. Ancak, 1 Temmuz itibarıyla yeni zamlı katsayılar yürürlüğe girdi.
Bu nedenle, 1 Temmuz ile 14 Temmuz arasındaki 14 günlük dönem için, eski maaş katsayısı ile yeni, zamlı maaş katsayısı arasında bir fark oluştu. İşte bu fark, "14 günlük maaş farkı" olarak adlandırılıyor ve devletin, memura bu dönem için ek olarak ödemesi gereken tutarı ifade ediyor.
Hesaplama, her memurun kendi maaş kalemleri (gösterge aylığı, ek gösterge, taban aylık, kıdem aylığı, özel hizmet tazminatı vb.) üzerinden, eski ve yeni katsayılar arasındaki farkın 14 günlük süreye oranlanmasıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın merkezi bordro sistemi tarafından otomatik olarak yapılıyor.
Ödeme ne zaman yapılacak? İşte olası senaryolar
Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan henüz 14 günlük maaş farkı ödemelerinin takvimine ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak, geçmiş yıllardaki uygulamalar göz önüne alındığında, ödemeler için iki farklı senaryo öne çıkıyor:
-
Maaşlarla Birlikte Ödeme (Güçlü Senaryo): En yaygın ve en pratik uygulama, bu fark ödemelerinin, 15 Temmuz'da yatırılacak olan zamlı maaş bordrolarına eklenerek, aynı gün içinde ödenmesidir. Bakanlığın merkezi bordro sisteminin, bu hesaplamayı hızlıca yaparak, memurların alacaklarını tek seferde yatırması en güçlü beklenti olarak görülüyor. Bu yöntem, hem bürokratik işlemleri azaltıyor hem de memurların alacaklarına daha hızlı kavuşmasını sağlıyor.
-
Ayrı Bir Takvimle Ödeme (Zayıf Senaryo): Daha az olası olan ikinci senaryo ise, maaş farkı ödemelerinin, 15 Temmuz'daki maaş ödemesinden ayrı olarak, temmuz ayının ilerleyen günlerinde veya en geç ağustos ayının başında ayrı bir bordro ile ödenmesidir. Bu durum, genellikle sistemsel bir yoğunluk veya teknik bir hazırlık süreci gerektiğinde başvurulan bir yöntemdir. Ancak, son yıllarda teknolojinin de gelişmesiyle, bu yönteme daha az başvurulduğu gözlemleniyor.
Konuyla ilgili en net bilginin, önümüzdeki birkaç gün içinde Hazine ve Maliye Bakanlığı veya ilgili kurumlar tarafından yapılacak bir duyuru ile netleşmesi bekleniyor.
Memur emeklileri için de fark ödemesi var
Benzer bir durum, maaşlarını her ayın 1'i ile 5'i arasında alan memur emeklileri için de geçerli. Emekli Sandığı'na tabi olan emekliler, temmuz ayı maaşlarını eski, zamsız katsayılar üzerinden aldılar. Zam oranının ayın 3'ünde belli olmasıyla, onlar için de tüm temmuz ayını kapsayan bir maaş farkı alacağı oluştu.
Memur emeklilerinin bu fark ödemelerinin, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından hesaplanarak, temmuz ayının son haftasında hesaplarına yatırılması bekleniyor. SGK, konuyla ilgili net ödeme tarihini, genellikle bir duyuru ile kamuoyuna ilan etmektedir.
SSK ve Bağ-Kur emeklilerinde durum farklı
SSK ve Bağ-Kur emeklileri için ise bir maaş farkı ödemesi söz konusu değil. Çünkü bu emekliler, maaşlarını ayın 17'si ile 28'i arasında alıyorlar. Zam oranı ayın 3'ünde belli olduğu için, SGK'nın yeni, zamlı oranlar üzerinden maaş bordrolarını hazırlamak için yeterli zamanı bulunuyor. Bu nedenle, SSK ve Bağ-Kur emeklileri, temmuz ayındaki normal ödeme günlerinde, maaşlarını doğrudan yüzde 16,67 oranında artırılmış, zamlı haliyle alacaklar.
Zam oranları nasıl belirlenmişti?
Hatırlanacağı üzere, temmuz ayı zam oranları, TÜİK'in açıkladığı 6 aylık enflasyon verisiyle şekillenmişti. Yılın ilk yarısında TÜFE'deki artış yüzde 16,67 olarak gerçekleşmişti.
-
SSK ve Bağ-Kur emeklileri, doğrudan bu yüzde 16,67'lik oranı zam olarak alacak.
-
Memurlar ve memur emeklileri için ise yüzde 10,57'lik bir enflasyon farkı oluşmuştu. Bu farkın üzerine, yüzde 5'lik toplu sözleşme zammı da eklenerek, toplam zam oranları yüzde 15,57 olarak hesaplanmıştı.
Bu oranlar üzerinden yapılan hesaplamalar, milyonlarca vatandaşın temmuz ayındaki gelirini doğrudan etkileyecek. Gözler şimdi, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile SGK'dan gelecek resmi ödeme takvimi açıklamalarında.
