2025 Nobel Fizik Ödülü sahiplerini buldu. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen törende, ABD’nin California eyaletinde çalışan İngiliz John Clarke, Fransız Michel Devoret ve ABD’li John Martinis, “elektrik devresinde makroskobik kuantum mekanik tünelleme ve enerji kuantizasyonunun keşfi” konulu çalışmalarıyla ödüle değer görüldü.
Bilim insanları, kuantum fiziğinin temel prensiplerini elektrik devrelerine uygulayarak, hem enerji düzeylerinin kuantum ölçeğinde nasıl davrandığını gözlemledi hem de gelecekteki kuantum bilgisayar teknolojilerinin önünü açacak bir adım attı.
Clarke, Devoret ve Martinis kimdir?
-
John Clarke, Berkeley Üniversitesi’nde profesör olarak görev yapıyor ve süperiletken kuantum aygıtları üzerine yaptığı çalışmalarla tanınıyor.
-
Michel Devoret, Yale Üniversitesi’nde kuantum devreleri ve süperiletken teknolojiler üzerine araştırmalar yürütüyor.
-
John Martinis ise uzun yıllardır Google’ın kuantum bilgi işlem projelerinde görev aldı ve “kuantum üstünlüğü” testlerinde öncü isimlerden biri olarak biliniyor.
Üç bilim insanının ortak çalışmaları, klasik elektronik ile kuantum fiziği arasındaki sınırları bulanıklaştırarak, “kuantum mühendisliği” alanında devrim yarattı.
2024 ödülü yapay zekâ alanına gitmişti
Geçtiğimiz yıl 2024 Nobel Fizik Ödülü, yapay zekâya öncülük eden iki isme verilmişti. ABD’li John Hopfield ve İngiliz asıllı Kanada vatandaşı Geoffrey Hinton, “yapay sinir ağlarıyla makine öğrenimini mümkün kılan çalışmaları” sayesinde Nobel’in sahibi olmuştu.