Türkiye, yeni yıla yüksek zamlarla girmeye hazırlanıyor. 2025-2027 Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi, motorlu taşıtlar vergisi (MTV), trafik cezaları gibi birçok kalemde yılbaşında yüzde 44'e varan zamlar bekleniyor. Bu oran, OVP'de öngörülen yüzde 17,5'lik enflasyon hedefinin oldukça üzerinde.
ZAM ORANI NASIL BELİRLENİYOR?
Vergi Usul Kanunu'nun 298'inci maddesine göre, maktu vergiler, cezalar, harçlar ve ücretler her yılın başında "yeniden değerleme oranı" kadar artırılıyor. Bu oran, Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE)'nin son on iki aylık ortalamasındaki değişimle hesaplanıyor. Dünya gazetesi yazarı Naki Bakır'ın aktardığına göre, bu oran son yıllarda enflasyon ile birlikte yükseliyor ve mükellefler üzerinde ciddi bir yük oluşturuyor.
GEÇMİŞ YILLARDA YENİDEN DEĞERLEME ORANI NEYDİ?
Geçmiş yıllara bakıldığında, yeniden değerleme oranı 2020'de yüzde 9,11 iken, 2022'de yüzde 36,2'ye yükselmişti. 2023 yılında ise tarihi bir rekorla yüzde 122,93'e ulaşırken, 2024 başında yüzde 58,46 olarak uygulanmıştı.
2025’TE BİZİ NE BEKLİYOR?
Yİ-ÜFE'nin Eylül sonu itibarıyla olan durumu, 2025 başında uygulanacak yeniden değerleme oranının yüzde 44 civarında olacağını gösteriyor. 3 Kasım'da Ekim ayı enflasyon verilerinin açıklanmasıyla netlik kazanacak olan bu oran, vergiler, cezalar ve harçlardaki artışın boyutunu belirleyecek. Ekim ayında Yİ-ÜFE’deki değişim oranına bağlı olarak, nihai yeniden değerleme oranı yüzde 44’ün biraz altında veya biraz üzerinde gerçekleşebilir.
HANGİ KALEMLER ETKİLENECEK?
Yılbaşında yeniden değerleme oranına göre zamlanacak kalemler arasında şunlar bulunuyor:
- Emlak Vergisi
- Çevre Temizlik Vergisi
- Motorlu Taşıtlar Vergisi
- Gelir Vergisi (istisna tutarları, vergi dilimleri vb.)
- Veraset ve İntikal Vergisi (istisnalar, tarife matrahları)
- Damga Vergisi
- Özel İletişim Vergisi
- Trafik Cezaları
- Ehliyet ve Pasaport Harçları
- Vergi Usul Kanunu Cezaları
- Kabahatler Kanununa Tabi İdari Para Cezaları
- Araç Muayene Ücretleri
- Yurt Dışı Çıkış Harcı
CUMHURBAŞKANININ YETKİLERİ NELER?
Vergi Usul Kanunu’na göre, Cumhurbaşkanı'nın vergi ve harçlardaki yeniden değerleme oranını yüzde 50’ye kadar azaltma veya artırma yetkisi bulunuyor. Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde ise bu yetki artırma yönünde yüzde 50, indirme yönünde ise yüzde 80 olarak belirlenmiş durumda. Ancak geçmişte bu yetkinin nadiren ve sınırlı olarak kullanıldığı görülüyor. Bazı kalemler, örneğin idari para cezaları, bu yetkinin kapsamı dışında tutuluyor ve yeniden değerleme oranı doğrudan uygulanıyor.
