Türkiye’de milyonlarca emekli, her geçen gün daha zorlu bir yaşam mücadelesi veriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Aralık 2024 enflasyon verilerine göre, tüketici fiyatları aylık bazda yüzde 1,03, yıllık bazda ise yüzde 44,38 artış gösterdi. Açlık sınırının 21 bin TL’yi aştığı Türkiye’de, memur ve memur emeklilerinin maaşlarına TÜİK’in altı aylık enflasyon rakamlarına göre yüzde 11,55 oranında zam yapıldı.
Ancak en düşük maaş alan emeklilerin büyük bir kısmı bu artıştan etkilenemiyor. 12 bin 500 TL hazine yardımıyla geçinen 3,7 milyon emeklinin kök maaşlarının düşük olması, zammın gerçek bir iyileştirme sağlamamasına neden oluyor.
SSK ve Bağ-Kur emeklileri, her altı ayda bir enflasyon oranında zam alıyor. Bu kapsamda işçi ve Bağ-Kur emeklilerinin Ocak zammı yüzde 15,75 olarak hesaplandı. Memur ve memur emeklileri ise yüzde 5,2 enflasyon farkına ek olarak yüzde 6 sözleşme zammı ile toplamda yüzde 11,54 oranında artış görecek.
En düşük emekli aylığı 2024’te ne kadar olacak?
2024’ün ikinci yarısı için belirlenen 12 bin 500 TL'lik en düşük emekli aylığının, enflasyon dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi bekleniyor. Meclis’in 7 Ocak’ta açılmasının ardından yapılacak yasal düzenlemeyle bu rakamın 14-15 bin TL arasında bir seviyeye çıkacağı tahmin ediliyor.
Asgari ücretle karşılaştırma: Uçurum derinleşiyor
2002 yılında asgari ücretin yüzde 30 üzerinde olan en düşük emekli aylığı, yıllar içinde eridi. 2008 yılında yapılan düzenlemelerle hızlanan bu düşüş, son beş yılda asgari ücretle arasındaki farkın kapanmasına neden oldu:
2021 Ocak: Açlık sınırı 2.584 TL / En düşük emekli maaşı 2.500 TL
2022 Ocak: Açlık sınırı 4.131 TL / En düşük emekli maaşı 5.500 TL
2023 Ocak: Açlık sınırı 8.864 TL / En düşük emekli maaşı 5.800 TL
2024 Ocak: Açlık sınırı 15.048 TL / En düşük emekli maaşı 10.000 TL
2025 Ocak: Açlık sınırı 22.104 TL / Tahmini en düşük emekli maaşı 14.000 TL
Sistemdeki değişiklikler büyük farklar yarattı
Emekli aylıklarının düşmesindeki en büyük neden, 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile getirilen düzenlemeler. Bu değişikliklerle, emekli maaşlarının hesaplanmasında kullanılan aylık bağlama oranları yüzde 75 seviyelerinden yüzde 50’ye düşürüldü. Ayrıca, milli gelirdeki büyümenin sadece yüzde 30’unun güncelleme katsayısına eklenmesi, maaşların giderek gerilemesine neden oldu.
