Türkiye'nin adalet mekanizması, her yıl olduğu gibi bu yıl da rutin bir araya girdi. 20 Temmuz 2025 tarihinde başlayan adli tatil, yargı mensupları ve bu süreçlerden etkilenen milyonlarca vatandaş için bir soluklanma dönemiydi. Ancak, artık bu dinlenme dönemi sona eriyor. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun belirlediği üzere, 31 Ağustos 2025 tarihinde adli tatil resmen bitecek ve 1 Eylül 2025 Pazartesi günü itibarıyla yeni adli yıl başlayacak.
Yeni adli yılın başlamasıyla birlikte, duruşmalar yeniden başlayacak, yasal süreçler kaldığı yerden devam edecek ve yargı dünyası tüm hızıyla işleyişine geri dönecek. Bu tarihler, hem hukuk profesyonelleri hem de davaları devam eden kişiler için büyük önem taşıyor.
Adli tatil, Türkiye'deki hukuk sisteminin köklü bir parçasıdır. Bu uygulamanın temelleri, Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar uzanmaktadır. İlk olarak 1924 yılında yürürlüğe giren "Adliye Teşkilatına Dair Kanun" ile yasal zemin kazanmıştır. Bu düzenleme, yargı sisteminin belirli dönemlerde faaliyetlerine ara vermesini yasal bir çerçeveye oturtmuştur.
Günümüzde ise adli tatil, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 102. maddesi ile detaylı bir şekilde düzenlenmiştir. Bu madde, adli tatil süresinin her yıl 20 Temmuz ile 31 Ağustos arasında olduğunu açıkça belirtir. Bu yasal düzenleme, yalnızca medeni yargılamada değil, ceza ve idari yargıda da benzer şekilde uygulanmaktadır. Böylece, yargı mensupları ve adliye çalışanları için yıllık izinlerin planlanması ve yargı süreçlerinin belirli bir düzene oturtulması sağlanmaktadır.
Adli Tatil Boyunca Tüm Hukuki Süreçler Duruyor mu?
Her ne kadar "tatil" kelimesi, tüm yargı faaliyetlerinin durduğu izlenimini verse de, durum aslında tam olarak böyle değildir. Adli tatil süresince, mahkemelerin büyük bir kısmı duruşmalara ara verse de, bazı acil ve kritik davalar için nöbetçi mahkemeler görevlerine devam eder. Bu durum, hukuki süreçlerin tamamen felç olmasını engellemek amacıyla planlanmıştır.
Nöbetçi mahkemelerin ve icra dairelerinin adli tatil boyunca baktığı işler şunları içerir:
-
İhtiyati tedbir kararları: Acil ve telafisi zor zararların önüne geçmek için alınan koruyucu kararlar.
-
Nafaka davaları: Temel geçim kaynağı olan nafaka ödemelerinin aksamaması için devam eden süreçler.
-
Velayet ve vesayet işleri: Çocukların ve korunmaya muhtaç kişilerin haklarını ilgilendiren davalar.
-
Nüfus kaydı değişiklikleri: Acil ve önemli nüfus işlemleri.
-
İflas ve konkordato işlemleri: Ticari hayatın devamlılığı için hayati önem taşıyan ticari süreçler.