Nüfus yoğunluğunun hızla arttığı günümüz dünyasında şehirlerin karşı karşıya kaldığı sorunlar da artıyor. Bu sorunlara hızla çözüm bulmak için teknoloji tabanlı uygulamalar, yapay zeka öne çıkıyor. Tam bu noktada devreye artık akıllı şehirler giriyor.
Akıllı şehir, teknolojinin yaşam kalitesini iyileştirmek ve sürdürülebilirliği artırmak için kullanıldığı bir oluşum. Akıllı şehirler anlık veri toplama ve analizine dayalı olarak çalışıyor.
Veri Gizliliğine Dikkat!
İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Aslı Ceylan Öner yapay zekanın akıllı şehirlerin işleyişine önemli etkileri olduğunu söyledi. Öner, akıllı ulaşım, altyapı, kamu hizmetleri ve afetlere karşı dirençliliği artırmak gibi hayati konularda insanlara kolaylıklar sunduğunu ifade etti. Öner, yapay zekada veri gizliliği konusunda dikkatli olunması gerektiğini de vurgulayarak, şöyle devam etti: “Yapay zeka, akıllı kentlerin daha etkili, verimli ve sürdürülebilir olmasına katkıda bulunabilir. Ancak veri gizliliği, güvenlik, etik ve sosyal etkiler gibi konularda dikkatli bir şekilde yönetilmesi gereken bazı zorlukları da beraberinde getirebilir. Bu nedenle, yapay zeka uygulamalarının kentlerde kullanılması, dengeli bir şekilde yapılandırılmalı ve toplumun faydasına olacak şekilde planlanmalıdır.”
İzmir’de yapılan çalışmaları yakından takip ettiklerini de aktaran Öner, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin çalışmaları da geleceğe yönelik olumlu öğeler içerdiğini söyledi.
Singapur bir adım önde
Dünyada Akıllı kentler örnekleri hakkında bilgi veren Prof. Dr. Aslı Ceylan Öner, Singapur’un bu konuda öne çıkan kentlerden biri olduğunu söyledi. Şehirdeki sensör ağlarının, trafik yönetimi, enerji verimliliği, atık yönetimi gibi birçok alanda kullanıldığını anlatan Öner, trafik yönetimi için sensörlerle donatılmış akıllı ışıklar ve yol bilgi sistemleri kullanıldığını söyledi.
“Kentin ‘dijital ikizini’ yaratarak sorunlarını çözmeyi hedefleyen Sanal Singapur projesi de önemli bir akıllı kent uygulamasıdır” diyen Prof.Dr.Ceylan Öner dünyadaki diğer uygulamaları da şöyle anlattı:
“Akıllı kent uygulamaları Barselona, Amsterdam, Stockholm, San Francisco gibi birçok dünya kentinde de ön plana çıkmaktadır. Tokyo, afetlerde akıllı kent teknolojilerinin kullanılmasında öncü bir kenttir. Deprem riski altında olan bir kent olduğu için deprem erken uyarı sistemleri gelişmiştir. Şehir, sensör ağları ve ileri teknoloji kullanarak, deprem anında halkı uyararak ve kritik altyapıyı koruyarak afet yönetimine katkı sağlamaktadır.”
İzmir’den Öncü Uygulamalar
İzmir Türkiye'de akıllı şehir uygulamalarında öne çıkan örnekleri veren illerin başında geliyor. Şu an İzmir Büyükşehir Belediyesi; LoRaWAN, Akıllı İhbar Sistemi (AİS), Güvenli Yazdırma Sistemi, İzmir Büyükşehir Belediyesi E-İşlem merkezi, Acil İzmir mobil uygulaması, ADBİS (Acil Durum Bilgi Sistemi), IOT (Aydınlatma Kontrol ve Network Altyapısı), Wİzmirnet’i İzmirlilerin hizmetine sunuyor.
İzmir’in akıllı kent sürecinde çok kısa zamanda başarılı bir yol katettiğini anlatan Büyükşehir Belediyesi Yazılım Şube Müdürü İbrahim Can Gilgil yaptıkları çalışmaları şöyle aktardı:
“İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak yapay zeka teknolojilerini de kullanarak İZKA’nın Kamuda Dijital Dönüşüm Mali Destek Programı’ından da hibe alan LoRaWAN projemizle akıllı kent hizmetlerimizi arttırma hedefindeyiz. Proje kapsamında kurulan LoRaWAN sistemi ile yapay zeka ve veri akışları sayesinde hava koşullarının yanı sıra kentsel tasarım, afet ve iklim değişikliğine uyum ile ilgili riskler gibi konular belirlenerek gerekli birimlerin önceden müdahalesi hedefleniyor. İzmir Büyükşehir Belediyesinin hizmet kapasitesinin artırılması ve nesnelerin interneti teknolojilerinden yararlanarak, İzmir’deki doğal afetlerin daha öngörülebilir olmasını sağlamak, iklim değişikliğine yönelik meteorolojik verileri toplayarak analiz etmek ve bu öngörü ile kentsel sorunlara alternatif ve efektif yeni çözümler yaratıyor. Örneğin, kentte afet riski ve iklime duyarlı kentsel tasarıma yönelik veri kaydedilmesi amacıyla belirlenen 20 istasyona (Bergama Merkez, Bergama Geyiklitepe, Torbalı Merkez, Torbalı Kuşçuburun, Kınık, Dikili, Aliağa, Karşıyaka Yamanlar, Kemalpaşa Sıralık, Buca Toros, Karaburun, Çeşme, Seferihisar, Urla, Menderes Gümüldür, Bayındır, Ödemiş, Tire, Kiraz ve Selçuk) LoRaWAN altyapı sisteminin modüllerini yerleştirmeye devam ediyoruz. Bu 20 merkez bize İzmir’in genelinden haberdar olmamızda büyük bir katkı sağlayacak. Yani bir olay ya da durum gerçekleştiğinde bölgeden haber gelmesine ihtiyacımız kalmayacak. Anında müdahaleye hazır olacağız” diye konuştu.
Acil İzmir yanınızda!
30 Ekim İzmir’de yaşanan enkaz altında kalma vakaları sonrası geliştirilen Acil İzmir Mobil Uygulaması ülkemizde büyük ses getiren bir diğer uygulama. Acil İzmir hakkında bilgi veren Gilgil “kurtarma, sıkışmalı kaza, sel) itfaiye ekiplerinin kullanıcılara koordineli bir şekilde ulaşmasını amaçlayan uygulamanın afet ve acil durumlar dışında ise vatandaşların ihtiyaç duyduğu bilgilere erişebileceği modüller sunduğunu söyledi. Gilgil, kurumun afet ve acil durumlarda (Deprem, yangın, arama kurtarma, sıkışmalı kaza, sel) zaman ve iş gücü kaybı yaşamadan olay/yer tespiti yapabilmesini sağladığını ve ekiplerin kullandığı modüller ile ihtiyacı olan kişiye ulaşılana kadar onunla irtibat kurabildiğini ifade etti.
Gilgil, ACİL İZMİR uygulamasındaki tüm modellerin kullanılabildiğini kaydetti. Modüller şöyle: Enkaz Altındayım, Bluetooth Özelliği, Güvendeyim,Yıkılan Bina Bildir Kayıp Bildir,Diğer Afetler, Yangına Şahit Oldum, Toplanma Alanları, Son Depremler,Afet Yardımında Gönüllü Ol, Afet Yardımı İste.
Acil Durum Bilgi Sistemi
Oluşan ya da oluşması ihtimali yüksek olan afet. Acil durum ve hava olaylarını önceden haber verebilen, talep halinde bildirim gönderen, can ve mal kaybını en aza indirmeyi hedefleyen ADBİS (Acil Durum Bilgi Sistemi) hakkında bilgi veren Gilgil “Vatandaşlar ADBİS yardımıyla, afet, acil durum ve hava olayları hakkında bilgi alabilir, olay konumunu görebilir ve öncesinde gerekli tüm önlemleri alabilir hale gelecektir. Burada SMS gönderme tabanlı bir sistem geliştirilmiştir. Hem vatandaşlar hem de birimler için ilgili SMS gönderilir. Seçilen bir afetin durumu ile ilgili hem vatandaşlara hem de ilgili birimlere doğru SMS’leri gönderen bir akıllı sistemdir” dedi.
SMS BİLGİLENDİRMESİ
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından, İzmir’de meydana gelecek olan; olumsuz hava koşullarının (Fırtına, şiddetli rüzgar, buzlanma, sis, dolu yağışı, yüksek sıcaklık vb.) meydana gelebileceği durumlarda, yoğun yağmur nedeniyle oluşabilecek sel, taşkın gibi afetlere karşı önlem alınması gereken durumlarda, orman yangınları başta olmak üzere oluşabilecek yangınlardan etkilenebilecek yerleşim yerlerinde bulunan vatandaşlar için bilgilendirme yapılması gereken durumlarda, deprem gibi oluşabilecek afet durumlarında koordinasyonu sağlamak için bilgilendirme yapılması gereken durumlarda uyarı SMS’i atılıyor.
Akıllı Otopark
Büyükşehir iştiraki İZELMAN A.Ş.’nin “Akıllı Kent, Akıllı Otoparklar” projesiyle 81 İZELMAN otoparkı tam akıllı otopark otomasyon sistemine dahil edileceğini belirten Calgil “Bu akıllı projeyle Plaka üzerinden araç tanıma sisteminin hayata geçirilmesiyle otoparklarda güvenliğin artırılması, abone, engelli gibi kullanıcıların tanımlanabilmesi ve tarifeye özel fiyatlandırmanın yapılabilmesi amaçlanıyor. Ayrıca merkezi yönetim paneli ile tüm otoparklarda gerçek zamanlı dolu-boş bilgilerine ulaşılacak ve raporlama tek tuşla yapılabilecek. Mobil uygulama ile vatandaşların en yakın otoparkı, otopark doluluğunu kontrol edebilmesi ve en yakın boş otoparka navigasyon ile ulaşabilmesi sağlanacak. Böylece otopark ararken geçirilen süre ve yakıt tüketiminin azaltılması hedefleniyor. Mobil ödeme sistemleriyle yeni ödeme seçenekleri de sunulacak. Yoğun saatlerde mobil ödeme sistemi otoparktan çıkış hızının arttırılmasını mümkün kılacak. Projeyle aynı zamanda karbon salınımının azaltılmasına katkı sağlanması hedefleniyor” diye konuştu.
IOT (Aydınlatma Kontrol ve Network Altyapısı)
IOT, İzmir'deki aydınlatma sistemlerinin uzaktan kontrol edilmesini ve arızaların daha hızlı tespit edilmesini sağlayan bir sistemdir. Bu sistem ile aydınlatma sistemlerinin verimliliğini ve hizmet kalitesini artırılması ve enerji tasarrufu sağlanması hedefleniyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, aydınlatma sistemlerine LoRaWAN sensörleri yerleştirilerek,
anlık olarak IOT sistemine aktarıyor. IOT sistemi, bu verileri analiz ederek gerekli müdahaleleri yapıyor. Sistem, şu anda İzmir'deki tüm aydınlatma sistemlerinde uygulanıyor.
Akıllı Şehirlerin Faydaları
Akıllı şehirler, kaynakların daha etkin ve verimli kullanılması, maliyet, enerji tasarrufu, daha etkili kaliteli hizmet, şehirdeki yaşam kalitesinin geliştirilmesi ve çevre kirliliğinin azaltılması gibi faydalar sağlamaktadır.
• Ulaşım: Akıllı teknolojilerle, trafikte kaybedilen zaman, yakıt tüketimi ve karbon salınımı düşmektedir.
• Enerji: Akıllı sayaçlar sayesinde elektrik şebekesi uçtan uca kontrol edilerek, kayıp ve kaçakların azaltılması mümkün hale gelmektedir.
• Su: Akıllı su sistemleri ile su sızıntısı, su kalitesi ve suyun dağıtımına ilişkin gerçek zamanlı veri toplanarak, talep artışı da yönetilmektedir.
• Güvenlik: Akıllı gözetleme, ev güvenlik sistemleri veya silah sesleri tespit ediciler gibi uygulamaların kentte güvenliği artıracağı belirtilmektedir.
• Sağlık: Akıllı uygulamalar ile, doktorların kronik rahatsızlığı olan hastalarını uzaktan izlemesi ve gerekirse uyarı göndermesi de mümkün olacaktır.
