İzmir Barosu, Gaziemir’deki terk edilmiş bir hurda metal tesisinde bulunan büyük miktardaki gizli radyoaktif malzemelerin ardından Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (IAEA) açık bir mektup gönderdi. Mektupta, Türkiye’nin bu konuda resmi bir soruşturma başlatma konusunda başarısız olduğu, Türk hükümeti ve Türkiye Nükleer Düzenleyici Kurumu (NRA)’nun Gaziemir’deki nükleer materyallerin kökenlerini ortaya çıkarmada yetersiz kaldığı belirtildi.
Gaziemir’de yasadışı radyoaktif malzeme tespiti
İzmir Barosu, mektubunda, Gaziemir'deki Aslan Hurda Metal ve kurşun geri kazanım tesisinin, yasadışı radyoaktif malzeme ticaretinin merkezi haline geldiğini vurguladı. 2006 yılından bu yana, bu alandaki hassas nükleer materyallerin kaynağının tespit edilemediğini ve Türkiye’nin bu konuda uluslararası yasal yükümlülüklerini yerine getirmediğini ifade etti. Ayrıca, İzmir’deki Aslan Tesisinin, nükleer güvenlik konusunda ciddi tehditler oluşturduğuna ve bu durumun bir an önce çözülmesi gerektiğine dikkat çekildi.
İAEA’dan resmi açıklama talebi
İzmir Barosu, IAEA’ya gönderdiği açık mektupta, Aslan Tesisinden alınan numunelere yönelik nükleer spektroskopi analizlerinin ayrıntılarının açıklanmasını talep etti. Ayrıca, Türk hükümetinin ve NRA’nın, bu konuda ciddi bir soruşturma başlatmadığını ve uluslararası toplumun bu durumu ciddiyetle ele alması gerektiğini vurguladı. Baro, IAEA’nın, bu yasadışı nükleer malzeme ticaretini engelleme ve suçluları cezalandırma konusunda Türkiye ile iş birliği yapmaya çağrılmasını istedi.
Türk hükümetine uyarı ve çözüm talebi
İzmir Barosu’nun mektubunda, Türk hükümeti’nin 15 yıldır bu konuda herhangi bir çözüm üretmediği ve Gaziemir’deki radyoaktif kirliliğin ciddi boyutlara ulaştığı belirtildi. Eylül 2024 itibarıyla, Gaziemir’deki yasadışı nükleer malzeme alanına sadece 50 metre mesafedeki bir ortaokulun eğitimine devam ettiğine dikkat çekildi. Baro, hükümetin sadece önlem almakla yetinmeyip, Gaziemir bölgesindeki durumu tamamen düzeltmesi gerektiğini savundu.
Uluslararası sorumluluk ve iş birliği çağrısı
İzmir Barosu, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın Türkiye’ye, Gaziemir’deki Aslan Tesisinde yapılan yasadışı nükleer faaliyetlerin “Nükleer Maddelerin Fiziksel Korunması Sözleşmesi”ni ihlal ettiğini Türk hükümetine iletmesini bekliyor. Ayrıca, IAEA’nın bu konuda gerekli önlemleri alarak, Türkiye’nin bu yasa dışı faaliyetlerle mücadele etmesini sağlaması gerektiğini ifade etti.
İlgili belgeler ve raporlar
Baro, mektubunda ayrıca, IAEA tarafından yayımlanan “Nükleer Güvenlik Serisi” rehberliğinde, Gaziemir’deki nükleer güvenlik olaylarının detaylı anlatımını içeren belgeyi de sundu. Bu belgede, Aslan Tesisinin faaliyetlerinin, Türkiye’nin nükleer güvenlik politikalarına ciddi zararlar verdiği ve bu durumun bir an önce ele alınması gerektiği ifade ediliyor.
