Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) bağlı Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM), Ekim 2025 dönemine ait Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması'nı yayımladı. Kamuoyuna 13 Kasım 2025'te duyurulan rapor, dört kişilik bir ailenin ve tek başına yaşayan bir bireyin insanca yaşam maliyetini ortaya koydu. Rakamlar, özellikle gıda enflasyonunun ve temel ihtiyaçlara gelen zamların aile bütçeleri üzerindeki yıkıcı etkisini bir kez daha kanıtladı.
BİSAM'ın hesaplamalarına göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için aylık yapması gereken minimum mutfak harcaması tutarı, yani açlık sınırı, 26.925 TL olarak belirlendi. Araştırmada bu tutarın, gıda dışındaki hiçbir harcamayı kapsamadığı, sadece "sağlıklı beslenme" için gereken minimum bedel olduğu vurgulandı.
Aynı ailenin gıda harcamalarının yanı sıra eğitim, sağlık, barınma, eğlence, ısınma, ulaşım gibi zorunlu tüm ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için gereken toplam tutar olan yoksulluk sınırı ise 93.135 TL'ye ulaştı. Bu rakam, yoksulluk sınırının psikolojik eşik olan 100 bin liraya ne kadar yaklaştığını gösterdi.
Sofranın maliyeti birey birey hesaplandı
Araştırma, dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenme maliyetini aile bireylerine göre de ayırdı. Her bireyin alması gereken kalori miktarı ve besin ihtiyacının farklılık gösterdiği belirtilen hesaplamada, ortaya çıkan tablo dikkat çekici oldu.
Sağlıklı ve dengeli beslenme için yetişkin bir erkeğin aylık yapması gereken gıda harcaması 7.528 TL olarak hesaplanırken , bu rakam yetişkin bir kadın için 7.147 TL oldu. 15-18 yaş arası bir gencin aylık gıda masrafı 7.518 TL ile neredeyse yetişkin bir erkekle eşit seviyede çıktı. 4-6 yaş arası bir çocuğun sağlıklı beslenmesi için gereken minimum tutar ise 4.733 TL olarak tespit edildi. Tüm bu bireysel masrafların toplamı, ailenin toplam açlık sınırı olan 26.925 TL'yi oluşturdu.
Mutfak sepetinde aslan payı meyve ve sebzede
Rapor, sağlıklı bir beslenme sepetinin günlük maliyetini ve bu maliyet içindeki ürün gruplarının ağırlığını da ortaya koydu. Dört kişilik ailenin sağlıklı beslenmesi için yapması gereken günlük harcama tutarı yaklaşık 898 TL olarak hesaplandı.
Mutfak masrafları içinde aslan payını meyve ve sebze grubu aldı. Günlük 257 liralık harcama gerektiren bu grup , toplam gıda sepetinin yüzde 28,69'unu oluşturarak zirvedeki yerini korudu. Sepetteki en ağır ikinci kalem ise günlük 231 TL'lik maliyeti ve yüzde 25,79'luk payı ile süt ve süt ürünleri oldu. Et, yumurta ve kurubaklagil grubunun sepetteki payı yüzde 26,55 (et, tavuk, balık grubu için günlük 176 TL ) olarak belirlendi. Ekmek ve tahıl grubunun payı yüzde 11,23'te (ekmek için günlük 80 TL ) kalırken, diğer gıda harcamaları ise sepetin yüzde 7,75'ini oluşturdu.
Tek başına yaşamanın faturası 43 bin lirayı aştı
BİSAM'ın raporundaki en çarpıcı verilerden biri de tek başına yaşayan bireyler için hesaplanan yoksulluk sınırı oldu. Araştırmaya göre, tek başına yaşayan bir kişinin sağlıklı beslenmesi için yapması gereken mutfak harcamaları ile yaşamını sürdürebilmesi için zorunlu olan barınma, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri tüm giderlerinin toplam tutarı 43.292 TL olarak tespit edildi. Bu rakam, tek bir bireyin dahi yoksulluk sınırının altında kalmadan yaşamasının maliyetinin ne kadar yükseldiğini gösterdi.
Hesaplama TÜİK ve piyasa verilerini birleştiriyor
BİSAM, raporun metodolojisine ilişkin de detaylı bilgi paylaştı. Hesaplamalarda, Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi'nin verilerine dayanan BİSAM Beslenme Kalıbı'nın yanı sıra TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) harcama gruplarına göre endeks rakamlarının da kullanıldığı belirtildi.
Ancak raporda, TÜİK'in madde fiyatlarını açıklamaktan vazgeçmesi nedeniyle hesaplama yönteminde değişikliğe gidilmek zorunda kalındığı vurgulandı. Bu değişiklikle birlikte, piyasa ile TÜİK endeksi arasında farkın açıldığı gözlemlenen kritik ürünlerde doğrudan piyasa fiyatlarına başvurulduğu ifade edildi. Buna göre, ekmek fiyatlarında İstanbul Halk Ekmek fiyatları referans alınırken , cep yakan sebze ve meyve fiyatları için ise zincir marketlerin internet fiyatlarının dikkate alındığı açıklandı.