Çorum Alevi köyleri, Sungurlu Alevi köyleri, Çorum'un yüzde kaçı alevi? Çorum'un sünni köyleri, Çorum İskilip Alevi köyleri, Alaca Alevi köyleri, Çorum'un alevi ilçeleri, Çorum alevileri nereden geldi? Detaylar haberimizde!
Çorum Alevileri Nereden Geldi?
Çorum Alevilerinin kökenleri hakkında kesin bir bilgi yoktur. Ancak, çeşitli kaynaklara göre, Çorum Alevileri genellikle Oğuz Türkmen boylarından gelmektedir. Bunlar arasında Afşar, Bayat, Bayındır, Beğdili, Çepni, Döğer, Eymür, Kargın, Kayı, Salur, Sarıkeçili, Ulu Yörük ve Yüreğir boyları sayılabilir. Bu boyların bir kısmı Anadolu’ya Selçuklular döneminde gelmiş, bir kısmı ise Osmanlı döneminde Safevilerle mücadele eden Yavuz Sultan Selim tarafından Anadolu’ya yerleştirilmiştir3. Çorum Alevileri, tarih boyunca hem devlet baskısına hem de Sünni çevrelerin saldırılarına maruz kalmıştır. Bu nedenle, Alevi köyleri genellikle dağlık ve ulaşımı zor yerlerde kurulmuştur.
Çorum’un En Büyük Alevi İlçesi: Sungurlu
Çorum’un en büyük ilçesi olan Sungurlu, aynı zamanda en fazla Alevi köyüne sahip ilçedir. Sungurlu’da 18 Alevi köyü bulunmaktadır1 Bu köylerin çoğu Afşar boyundan gelmektedir. Sungurlu Alevileri, geleneksel olarak tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Sungurlu Alevilerinin kültüründe cem törenleri, semahlar, deyişler ve aşıklar önemli bir yer tutmaktadır. Sungurlu Alevileri arasında tanınmış aşıklar arasında Âşık Dertli (Mehmet Öz), Âşık Sefil (Ali Rıza Öz), Âşık Şenlik (Şenlik Öz) ve Âşık Daimi (Daimi Bingöl) sayılabilir.
Çorum Merkez’in Alevi Köyleri
Çorum merkeze bağlı 89 köyden 41’i Alevi köyüdür. Bu köylerin çoğu Eymür boyundan gelmektedir. Çorum merkezin Alevi köyleri arasında en büyükleri Düdüklü, Eymir, Harmancık ve Sarmaşa’dır. Bu köylerde yaşayan Aleviler, hem tarım hem de sanayi alanlarında çalışmaktadır. Çorum merkezin Alevi köyleri arasında öne çıkan bir kültürel etkinlik ise Hacı Bektaş Veli Anma Festivalidir. Bu festival her yıl ağustos ayında Düdüklü köyünde düzenlenmektedir. Festivalde cem törenleri, semahlar, deyişler ve konserler yapılmaktadır.
Düdüklü Köyü: Alevi Kültürünün Merkezi
Düdüklü köyü, Çorum merkeze 25 km uzaklıkta bulunan bir Alevi köyüdür. Köyün nüfusu yaklaşık 2.500 kişidir. Köy, Eymür boyundan gelmektedir. Düdüklü köyü, Alevi kültürünün merkezi olarak kabul edilmektedir. Köyde her yıl ağustos ayında Hacı Bektaş Veli Anma Festivali düzenlenmektedir. Bu festival, Türkiye’nin dört bir yanından gelen binlerce Alevinin katılımıyla gerçekleşmektedir. Festivalde cem törenleri, semahlar, deyişler ve konserler yapılmaktadır. Festivalin amacı, Alevi inancını ve kültürünü yaşatmak, Aleviler arasında kardeşlik ve dayanışmayı güçlendirmek ve Alevilerin sorunlarını dile getirmektir.
Düdüklü köyünde yaşayan Aleviler, hem tarım hem de sanayi alanlarında çalışmaktadır. Köyde bir tekstil fabrikası, bir un fabrikası ve bir süt fabrikası bulunmaktadır. Köylüler, bu fabrikalarda istihdam edilmekte veya kendi işlerini kurmaktadır. Köyde ayrıca bir sağlık ocağı, bir ilköğretim okulu, bir ortaokul ve bir lise bulunmaktadır. Köylüler, eğitime önem vermekte ve çocuklarını okutmaktadır.
Düdüklü köyünün en önemli özelliklerinden biri de kadınların toplumsal hayatta aktif olmasıdır. Köyde kadınlar, hem ev işleri hem de tarım ve sanayi işleriyle uğraşmaktadır. Kadınlar, aynı zamanda köyün sosyal ve kültürel etkinliklerinde de yer almaktadır. Kadınlar, cem törenlerinde semah dönmekte, deyiş söylemekte ve dede olabilmektedir. Kadınlar, ayrıca köy muhtarlığına da aday olabilmekte ve seçilebilmektedir.
Sarmaşa Köyü: Tarihi Bir Miras
Sarmaşa köyü, Çorum merkeze 35 km uzaklıkta bulunan bir Alevi köyüdür. Köyün nüfusu yaklaşık 1.000 kişidir. Köy, Eymür boyundan gelmektedir. Sarmaşa köyü, tarihi bir mirasa sahiptir. Köyde 13. yüzyıldan kalma bir cami bulunmaktadır. Bu cami, Selçuklu döneminde yapılmıştır. Caminin mimarisi ve süslemeleri dikkat çekicidir. Caminin içinde bir de türbe bulunmaktadır. Türbede Selçuklu veziri Celaleddin Karatay’ın mezarı vardır.
Sarmaşa köyünde yaşayan Aleviler, tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Köylüler, buğday, arpa, şeker pancarı ve ayçiçeği yetiştirmektedir. Hayvancılıkta ise koyun, keçi, sığır ve tavuk beslemektedir. Köylüler, ürettikleri ürünleri Çorum merkezdeki pazarlarda satmaktadır.
Sarmaşa köyünün kültüründe cem törenleri önemli bir yer tutmaktadır. Köylüler, her hafta cuma günleri cemevine giderek cem yapmaktadır. Cemde dede, semah dönenler, deyiş söyleyenler ve cemaat bulunmaktadır. Cemde Alevi inancının temel ilkeleri olan On İki Hizmet yerine getirilmektedir. Cem sonunda lokma dağıtılmaktadır. Köylüler, cem törenlerini birlik, beraberlik ve paylaşma anlayışı içinde gerçekleştirmektedir.
Alaca’nın Alevi Köyleri: Turizm Potansiyeli
Alaca, Çorum’un en büyük ikinci ilçesidir. Alaca’da 48 Alevi köyü bulunmaktadır. Bu köylerin çoğu Bayat boyundan gelmektedir. Alaca’nın Alevi köyleri, turizm potansiyeli açısından önemlidir. Bu köylerde tarihi ve doğal güzellikler bulunmaktadır.
Alaca’nın en ünlü Alevi köyü Alacahöyük’tür. Alacahöyük, Hitit uygarlığının başkenti Hattuşaş’ın yanında yer alan bir antik kenttir. Alacahöyük, Hititlerin yanı sıra Frig, Roma, Bizans ve Selçuklu dönemlerine ait eserlere de ev sahipliği yapmaktadır. Alacahöyük’te bir de müze bulunmaktadır. Müzede Hititlere ait altın eserler, silahlar, takılar ve çanak çömlekler sergilenmektedir.
Alaca’nın diğer Alevi köyleri arasında da tarihi ve doğal güzelliklere sahip olanlar vardır. Bunlar arasında Kızılcaören, Karalar, Çayköy, Çukurören ve Yenice köyleri sayılabilir. Bu köylerde Selçuklu dönemine ait camiler, türbeler, kervansaraylar ve köprüler bulunmaktadır. Ayrıca bu köylerde doğal güzellikler de mevcuttur. Bu köylerde ormanlar, yaylalar, göller ve şelaleler görülebilir.
Alaca’nın Alevi köyleri, turizm açısından geliştirilmeyi beklemektedir. Bu köylerde yaşayan Aleviler, hem tarihi hem de doğal miraslarını korumakta ve tanıtmakta isteklidir. Bu köylerde turizm faaliyetleri arttırılırsa, hem köylülerin hem de bölgenin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkı sağlanabilir.
Çorum’un Diğer İlçelerindeki Alevi Köyleri
Çorum’un diğer ilçelerinde de Alevi köyleri bulunmaktadır. Bunlar arasında Alaca’da 48, Mecitözü’nde 20, Ortaköy’de 12, Osmancık’ta 5, İskilip’te 6, Boğazkale’de 3, Uğurludağ’da 3, Laçin’de 3, Dodurga’da 2, Kargı’da 1 ve Bayat’ta 1 Alevi köyü vardır1. Bu köylerin bir kısmı Çorum merkez ve Sungurlu ilçelerine yakın olup, ekonomik ve kültürel açıdan daha gelişmiştir. Bir kısmı ise daha uzak ve izole olup, geleneksel yaşam tarzlarını sürdürmektedir. Çorum’un Alevi köyleri arasında tarihi ve turistik açıdan önemli olanlar arasında Hattuşaş (Boğazkale), Alacahöyük (Alaca), Şapinuva (Ortaköy) ve İncesu Kanyonu (Laçin) sayılabilir.
Çorum’un Alevi Köyleri: Bir Kültür Mirası
Çorum’un Alevi köyleri, Türkiye’nin zengin ve çeşitli kültür mirasının bir parçasıdır. Bu köyler, Alevi inancının, törelerinin, geleneklerinin ve sanatının yaşatıldığı yerlerdir. Bu köylerde yaşayan Aleviler, hem kendi kimliklerine hem de Türkiye’nin birliğine bağlıdır. Çorum’un Alevi köyleri, hem Çorumluların hem de Türkiye’nin ortak değerleridir. Bu değerleri korumak ve tanıtmak hepimizin görevidir.
