Yurdumuz, dünyanın en etkili deprem kuşaklarından biri üzerinde yer alıyor. Geçmişte olduğu gibi, gelecekte sık sık yaşanması beklenen depremlerle büyük can ve mal kayıpları kaçınılmaz görünüyor.
Deprem Bölgeleri Haritası'na göre:
- Yurdumuzun %92'si deprem bölgeleri içinde.
- Nüfusumuzun %95'i deprem tehlikesi altında.
- Büyük sanayi merkezlerinin %98'i ve barajlarımızın %93'ü deprem riski altında bulunuyor.
Depremlerin Etkisi
Son 58 yılda:
- 58.202 vatandaşımız hayatını kaybetti.
- 122.096 kişi yaralandı.
- Yaklaşık 411.465 bina yıkıldı veya ağır hasar gördü.
Her yıl ortalama 1.003 vatandaşımız depremlerde yaşamını yitirirken, 7.094 bina yıkılıyor.
Deprem Nedir?
Deprem, yerkabuğu içindeki kırılmalar sonucu ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak yeryüzünü sarsma olayıdır. Bu doğa olayı, insanların güvenle adımlarını attığı toprakları bile etkileyerek yapıları hasar gösterebilecek seviyede yıkabilen bir olaydır.
Sismoloji: Depremlerin Bilimsel İncelenmesi
Depremin oluşumu, dalgalarının yayılma şekli, ölçüm cihazları ve yöntemleri, kayıtların değerlendirilmesi gibi konuları inceleyen bilim dalına "sismoloji" adı verilmektedir.
Deprem nasıl oluşur?
Yerkürenin dış kısmında yaklaşık 70-100 km kalınlığında bir taşküre (Litosfer) bulunur. Kıtalar ve okyanuslar bu taşkürede yer alır. Litosfer ile çekirdek arasında kalan ve 2.900 km kalınlığındaki kuşağa ise Manto denir.
Manto'nun altındaki çekirdeğin Nikel-Demir karışımından oluştuğu kabul edilir. Yerin derinliklerine inildikçe ısının arttığı bilinir.
Levhaların Hareketi ve Depremler
Astenosfer denilen yumuşak Üst Manto'da oluşan konveksiyon akımları, taş kabuğun parçalanmasına ve "Levhalar"a bölünmesine neden olur. Levhaların birbirlerine sürtünmeleri veya çarpışmaları sonucunda depremler meydana gelir.
Deprem Türleri ve Oluş Nedenleri
Tektonik Depremler:
- Levhaların hareketi sonucunda oluşan depremlerdir.
- Türkiye'deki depremlerin büyük çoğunluğu bu türe dahildir.
Volkanik Depremler:
- Volkan püskürmesi sonucu oluşurlar.
- Genellikle yerel olup büyük zarara yol açmazlar.
Çöküntü Depremleri:
- Mağara veya maden galerilerinin çökmesi sonucu oluşurlar.
- Genellikle yerel olup zararları sınırlıdır.
Derin Deniz Depremleri ve Tsunami:
- Derin denizlerdeki depremler kıyılara etki ederek Tsunami'ye neden olabilir.
Depremler, yeryüzündeki hareketleriyle birçok farklı türde olabilir. Tektonik, volkanik, çöküntü ve derin deniz depremleri, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar ve çeşitli zararlara yol açabilirler.
