İstanbul’da meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremin ardından, kentte büyük bir panik havası oluştu. Vatandaşların bir kısmı, oturduğu binaların güvenliğinden endişe ederek yeni ve depreme dayanıklı ev arayışına yönelirken, bir kısmı da şehir dışındaki yakınlarının yanına gitmek için otobüs bileti aramaya başladı. Bu süreçte bazı fırsatçılar, hem konut hem de ulaşım sektöründe fiyatları olağanüstü şekilde artırdı.
Konut ve bilet fiyatlarında rekor artışlar
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, deprem sonrası özellikle yeni yapılmış ve sağlam zeminde bulunan konutlarda hem satış hem de kiralık fiyatlarında yüzde 100’ü aşan artışlar yaşandığını açıkladı. Aynı şekilde, şehir dışına gitmek isteyen vatandaşlar için otobüs biletlerinde de yaklaşık üç katına varan zamlar uygulandığı tespit edildi. Küçük, “Bu tür uygulamalar açıkça deprem fırsatçılığıdır ve kabul edilemez” dedi.
Denetim çağrısı: Etik dışı satışlara geçit verilmemeli
Küçük, Ticaret Bakanlığı başta olmak üzere Emlakçılar Odası ve Ticaret Odası gibi kurumların, depremi fırsata çevirmek isteyen satıcı ve aracılara karşı daha sıkı denetim yapması gerektiğini vurguladı. “Meslek odaları etik dışı uygulamaları önlemek için üyelerine yaptırım uygulamalı, istismarda bulunan firmaları uyarmalı ve denetlemeli,” ifadelerini kullandı.
Vatandaşa uyarı: Panikle alışveriş yapmayın
TÜDER Başkanı, vatandaşlara da önemli uyarılarda bulundu. Küçük, “Panikle ve korkuyla hareket etmek, kötü niyetli satıcıların ağına düşmeye yol açar. Herkes sağlam zeminde, güvenli bir binada oturmak ister; ancak piyasanın gerçek değerine ulaşmasını beklemek ve ani kararlar almamak en doğrusudur,” dedi. Fahiş fiyat artışı yapan satıcıların Ticaret Bakanlığı’na, il müdürlüklerine ve meslek odalarına şikayet edilmesi gerektiğini belirten Küçük, şikayetlerin belgelerle desteklenmesinin önemine dikkat çekti.
Otobüs biletlerinde de fırsatçılık zirvede
Deprem sonrası şehir dışına çıkmak isteyenler için otobüs biletlerinde de benzer bir tablo oluştu. Kısa süreliğine şehir değiştirmek isteyen vatandaşlar, bilet fiyatlarının üç katına kadar yükseldiğini bildirdi. TÜDER’e gelen şikayetler arasında, bu dönemde çadır, battaniye gibi temel ihtiyaç ürünlerinde ise henüz ciddi bir fiyat artışı olmadığı belirtildi.
GSM operatörlerine de çağrı: Altyapı yatırımlarına öncelik verilmeli
Deprem sonrası iletişimde yaşanan aksaklıklar ve yoğunluk nedeniyle GSM operatörlerine de mesaj veren Küçük, “Operatörler, bu gibi durumlarda en önemli ihtiyaç olan iletişimin kesilmemesi için altyapı yatırımlarını artırmalı. Vatandaşlarımız da ilk andaki panik havasıyla yoğun şekilde telefonlara yüklenmemeli, daha çok internet tabanlı uygulamalar kullanılmalı,” dedi.
Tüketiciye bilinçli hareket etme çağrısı
TÜDER, deprem sonrası fahiş fiyat uygulamalarına karşı vatandaşların bilinçli davranmasını, panik havasıyla ani kararlar vermemelerini ve fırsatçılığı önlemek için şikayet mekanizmalarını etkin şekilde kullanmalarını öneriyor. Hem kamu kurumlarının hem de meslek örgütlerinin, etik dışı uygulamalara karşı kararlı ve hızlı adımlar atması bekleniyor.
Deprem sonrası piyasalarda etik sınavı
İstanbul’da yaşanan deprem, sadece yapı güvenliği ve afet bilincini değil, piyasalarda etik sorumluluğun da ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Fahiş fiyat artışlarına karşı hem kamunun hem de toplumun birlikte mücadele etmesi gerektiği vurgulanıyor.
