Avrupa Birliği (AB), yapay zeka teknolojilerini düzenleyen dünyanın ilk yasasını bugün yürürlüğe koydu. Bu yenilikçi yasa, yapay zeka sistemlerinin kullanımını sıkı bir şekilde denetleyecek ve AB üyesi ülkelerde bu alandaki düzenlemeleri uyumlu hale getirecek.
Yasa Nedir ve Nasıl İşleyecek?
Avrupa Birliği'nde 25 Mayıs'ta kabul edilen yasa, 12 Temmuz'da Birliğin Resmi Gazetesi'nde yayımlandı ve bugünden itibaren yürürlüğe girdi. Yapay zeka yasası, AB üyesi 27 ülkeyi kapsayarak yapay zeka uygulamalarının insan haklarına ve güvenliğine zarar vermemesi için çeşitli düzenlemeler getiriyor.
Yasa, yapay zeka sistemlerini topluma zarar verme potansiyeline göre gruplandırıyor. Yüksek riskli alanlar arasında ulaşım, sınav puanlaması, cerrahi işlemler, istihdam prosedürleri, banka kredileri ve vize başvurularının incelenmesi gibi kritik görevler bulunuyor. Bu tür uygulamalar, ciddi sağlık ve güvenlik riskleri taşıdığı için en sıkı denetimlere tabi tutulacak.
Risk Düzeyleri ve Düzenlemeler
Yapay zeka sistemlerinin risk seviyelerine göre belirlenen kurallar oldukça çeşitlidir. Az riskli uygulamalar arasında yapay zeka destekli video oyunları ve spam filtreleri gibi daha az etkili alanlar yer alıyor. Bu tür uygulamalar için düzenlemeler daha esnek ve basit olacak.
Ancak kabul edilemez risk grubuna giren sistemler tamamen yasaklanacak. Örneğin, yüz tanıma teknolojileri, iş yerlerinde duygu analizi, sosyal puanlama sistemleri ve hassas verileri içeren biyometrik sınıflamalar yasak kapsamına giriyor. Ayrıca, insan davranışlarını manipüle eden veya zayıf noktalarından yararlanan yapay zeka sistemleri de yasaklanacak.
Şeffaflık ve Cezalar
Yapay zeka sistemlerinin piyasaya sürülmeden önce belirli şeffaflık kriterlerine uyması gerekecek. Genel amaçlı yapay zeka sistemleri için özel kurallar getirilecek ve bu sistemlerin açıkça tanımlanan standartlara uygunluğu sağlanacak.
Kurallara uymayan şirketler için büyük cezalar öngörülüyor. Yasaklı teknolojilerin kullanılması halinde 35 milyon avroya kadar veya şirketin küresel cirosunun yüzde 7'sine kadar para cezası uygulanabilir. Diğer ihlaller için ise 15 milyon avroya kadar veya cironun yüzde 3'üne kadar ceza verilebilecek. Yasaklar, yasayı yürürlüğe girdikten 6 ay sonra uygulanabilir hale gelecek. Genel amaçlı yapay zeka modelleri için yönetim kuralları ise 12 ay sonra geçerli olacak. Tüm düzenlemeler ise 2 yıl içinde tam anlamıyla yürürlüğe girecek.
