Modern yaşam, insanları daha önce olmadığı kadar dijital ekranlara bağlı hale getirdi. Sabah uyanır uyanmaz eline telefonunu alan milyonlarca insan, gün boyunca iş, iletişim, eğlence ve bilgiye erişim için cihazlarıyla vakit geçiriyor. Bu kesintisiz bağlantı, beraberinde yeni bir sosyal sorun olan “aşırı ekran süresi”ni de getirdi.
Ekran başında geçirilen süre rekor seviyede
Data Reportal’ın 2025 yılı raporuna göre, günlük ekran süresi bakımından en üst sırada Filipinler yer alıyor. Filipinliler günde ortalama 5 saat 47 dakika telefon ve bilgisayar başında vakit geçirerek dünya rekoru kırdı. Dinamik genç nüfus ve sosyal medyanın yoğun kullanımı, bu rekorun temel nedenleri arasında gösteriliyor.
Listenin ikinci sırasında Tayland bulunuyor. Taylandlılar, günde 5 saat 28 dakika ekran karşısında kalarak dijital dünyaya en çok bağlı ülkelerden biri olduklarını gösteriyor. Üçüncü sıradaki Brezilya ise günde 5 saat 25 dakika ile Latin Amerika’da dijitalleşmenin liderlerinden biri haline geldi.
Kolombiya ve Güney Afrika da ilk sıralarda
Günde 5 saat 9 dakika ile Kolombiya ve Güney Afrika, ekran başında en çok vakit geçiren ülkeler arasında yer alıyor. Her iki ülkenin genç nüfusu ve sosyal medya platformlarına ilgisi, bu yüksek süreleri tetikliyor. Arjantin ve Nijerya ise günde 5 saat 4 dakika ile dijitalleşmenin sağladığı bağlantı kolaylığını en yoğun kullanan ülkelerden oldu.
Listenin devamında Endonezya günde 4 saat 56 dakika, Malezya ise 4 saat 49 dakika ekran başında kalıyor. Meksika günde 4 saat 37 dakika ile Latin Amerika’da ekran başında en çok vakit geçiren ülkeler arasında yerini aldı.
İnsanlar neden bu kadar çevrimiçi?
Uzmanlara göre ekran başında geçirilen sürenin artmasının birçok nedeni var:
– Sosyal medya ve eğlence platformlarının kullanıcıları sürekli yeni içeriklerle meşgul etmesi.
– Günlük yaşamın vazgeçilmez parçası haline gelen dijital hizmetler; bankacılık, alışveriş, yemek siparişi gibi işlemler artık telefon üzerinden yapılıyor.
– Mobil oyunların milyonlarca kişiyi ekran başına çekmesi.
– Pandemi sonrası kalıcı hale gelen uzaktan çalışma ve online eğitim modellerinin dijital cihazlarla ilişkimizi pekiştirmesi.
Aşırı ekran süresinin riskleri
Yüksek ekran süresi bir yandan dijital okuryazarlığın ve bilgiye erişimin arttığını gösterirken, diğer yandan potansiyel bir bağımlılık riskini de beraberinde getiriyor. Uzmanlar, aşırı ekran süresinin göz sağlığı, uyku düzeni, ruh hali ve sosyal ilişkiler üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini belirtiyor. Sosyal medyada yaratılan “mükemmel hayatlar” algısı, gerçek hayattaki beklentileri yükselterek anksiyete ve depresyon gibi sorunları tetikleyebiliyor.
Ekran süresini dengelemenin yolları
Psikologlar ve dijital sağlık uzmanları, ekran süresini azaltmak için şu önerilerde bulunuyor:
– Telefon dışındaki alternatiflere yönelin: Kitap okumak, spor yapmak, doğada vakit geçirmek, arkadaşlarla yüz yüze görüşmek gibi aktivitelerle boş zamanlarınızı değerlendirin.
– Ekran süresi sınırları koyun: Telefonunuzun ayarlarından uygulamalara harcadığınız süreyi kısıtlayabilirsiniz.
– Dijital detoks yapın: Haftada bir gün veya belirli saatlerde telefonunuzu kullanmayarak dijital detoks uygulayın.
– Gece saatlerine dikkat edin: Yatağa girmeden en az bir saat önce telefonunuzu bırakın. Mavi ışık uyku hormonunuz olan melatoninin salgılanmasını engeller.