Dünyada gıda fiyatları düşerken Türkiye'de durumun farklılaşması merak uyandırıyor. FAO tarafından yayınlanan "Gıda Fiyat Endeksi" verilerine göre Nisan 2024'te küresel gıda fiyatları aylık bazda %0,3 artarken yıllık bazda ise %7,4 düşüş gösterdi. Bu düşüşün alt kırılımına bakıldığında ise farklı gıda gruplarında aylık ve yıllık değişimlerin yaşandığı görülüyor.
FAO Gıda Fiyat Endeksinde Neler Oluyor?
- Et: Küresel et fiyatları aylık bazda %1,6 artarken yıllık bazda ise %0,4 düşüş kaydetti.
- Süt ürünleri: Süt ve süt ürünlerinde aylık bazda %0,3 düşüş yaşanırken yıllık bazda ise %4,3 düşüş gözlemlendi.
- Tahıl: Tahıl fiyatları aylık bazda %0,3 artarken yıllık bazda ise %18,3 düşüş gösterdi.
- Bitkisel Yağ: Bitkisel yağ fiyatları aylık bazda %0,3 artarken yıllık bazda ise %0,7 artış kaydetti.
- Şeker: Şeker fiyatları ise aylık bazda en fazla düşüş yaşayan ürün grubu olarak öne çıktı. Nisan ayında aylık bazda %4,4, yıllık bazda ise %14,7 düşüş yaşandı.
Görüldüğü üzere FAO verileri küresel ölçekte gıda fiyatlarında bir düşüş eğilimi olduğunu ortaya koyuyor. Peki, Türkiye'de durum neden farklı?
Türkiye'de Gıda Fiyatları Neden Yükseliyor?
FAO verilerine tezat bir şekilde Türkiye'de gıda fiyatları yükseliş eğiliminde. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Nisan 2024'te;
- Yıllık Gıda Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) %68,5
- Yıllık Gıda Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) %64,5 oranında artış gösterdi.
Bu veriler, Türkiye'deki vatandaşın sofrasında önemli bir yer tutan gıda ürünlerinin fiyatlarında ciddi artışlar yaşandığını ortaya koyuyor. Küresel gıda fiyatlarında düşüş yaşanırken Türkiye'deki bu yükselişin çeşitli nedenleri olduğu düşünülüyor.
Nedenlerden bazıları şunlar olabilir (nedenler şu an için kesin değildir ve araştırma konusudur):
- Kur dalgalanmaları: Yüksek döviz kuru, ithal girdilere bağımlı gıda ürünlerinin maliyetlerini artırarak nihai satış fiyatlarına yansıyabilir.
- Artan üretim maliyetleri: Gıda üreticilerinin gübre, mazot gibi girdi maliyetlerindeki artışlar, üretim maliyetlerini yükselterek satış fiyatlarına da olumsuz olarak yansıyabilir.
- Tedarik zincirindeki sorunlar: Dünyada yaşanan bazı krizler nedeniyle gıda arzında yaşanan aksamalar, Türkiye'de de gıda fiyatlarını etkileyebilir.
Bu gibi faktörlerin bir araya gelmesi, Türkiye'de küresel eğilimin aksine gıda fiyatlarının yükselmesine neden oluyor olabilir. Gıda fiyatlarının kontrol altına alınması ve gıda enflasyonunun düşürülmesi için ilgili kurumlar tarafından kapsamlı çalışmalar yürütülmesi gerekiyor.
