ÖZEL/ Didar DEMİRCİ
Uzun zamandır çiftçi artan girdi maliyetlerinden yakınırken en önemli girdi kalemlerinden biri olan gübre fiyatları dünyada ve Türkiye’de düşmeye başladı. Üretiminde yüksek enerji girdisi olan gübrenin fiyatının düşmesindeki sebebi ele alan uzmanlar; iklim krizine ve tarımsal üretimdeki düşüşe dikkat çekti.
Konuya ilişkin Toprağın Sesi sayfamıza açıklamalarda bulunan Gübre Üreticileri İthalatçıları ve İhracatçıları Dernek Başkanı Metin Güneş, “Doğalgaz tüketiminin en fazla olduğu kış aylarının mevsim normallerine göre sıcak geçmesi nedeniyle tüketim azaldı. Doğalgaz tüketiminin azalması fiyatları aşağı çekerken, gübre üretimindeki en önemli girdi olan enerji maliyetleri de beraberinde düştü. Öte yandan kuraklık nedeniyle gübreye olan talep de azaldı. Enerji maliyetlerinin düşmesi ve arz eksikliği gübre fiyatlarını aşağıya çekti” şeklinde konuştu. Söz konusu düşüşün bir süre daha devam edeceğini aktaran Güneş, özellikle azot gübresinde yüzde 20’ye yakın bir düşüş olduğunu belirterek, fosfor ve potasyum gübrelerinde az bir düşüş yaşandığını aktardı.
FİYAT DÜŞTÜ AMA TALEP AZ
Gübre sektörünün enerjiye dayalı sektörlerden biri olduğunu ve uluslararası anlamda enerji fiyatlarının düşmesiyle gübre üretimindeki maliyetlerin de düştüğünü belirten Lider Gübre Genel Müdürü Hakan Pakalın, güncel durum hakkında bilgi verdi. Enerjinin yanı sıra gübre fiyatlarını etkileyen diğer durumlara da değinen Pakalın, “Türkiye’ye gelen navlun fiyatlarında da pandemi dönemiyle karşılaştırıldığında çok ciddi bir gerileme söz konusu. Konteyner fiyatları ciddi bir şekilde aşağı düştü. Navlun fiyatlarının da hammadde fiyatlarının birim maliyeti üzerindeki etkileri artmaya başladı. Ayrıca dünya üzerinde şu anda kuraklık ve yeterli yağışların olmaması da gübre kullanım miktarını azaltıyor. Dolayısıyla talep azalmasından kaynaklı fiyatlarda düşüş olması çok olağan” dedi.
PANDEMİ ÖNCESİ SEVİYELERE GELDİK
Fiyatların kabul edilebilir seviyelere geldiğine dikkat çeken Pakalın, “Azot piyasası pandemi öncesi seviyelere geldi. Fosforda da aynı şeyleri görüyoruz. Nakliyeler pandemi öncesi seviyeleri görmeye başladı. Şu anda dünyadaki ekonomik konjonktüre baktığımız zaman dalgalı bir ekonomik konjonktür görüyoruz. İşte hala bir Rusya-Ukrayna savaşı var. İşte ülkelerin birbirleriyle olan politik durumları var. Ülkelerin yapmış oldukları korumacı politikalar var. Bunları da göz önüne aldığımız zaman gübre fiyatlarının dalgalı olacağını öngörebiliriz. Ama bundan sonra çok sert yükselişlerin olması beklenmiyor. Çünkü en nihayetinde dünyada bir resesyon bekleniyor. Bu da üreticilerin ellerindeki malzemeleri biran önce paraya çevirmek adına maliyete bakmaksızın daha uygun fiyatlar vermesine neden oluyor. Pandemi öncesi seviyelere gelmek üzereyiz diyebiliriz” açıklamasını yaptı.
TARIMSAL ÜRETİMİ CANLANDIRMAZ
Gübre fiyatlarının düşmesinin tarımsal üretimi canlandırmayacağını ifade eden Pakalın, “Tarımdaki üretimi etkiler ama tarım bildiğimiz üzere birkaç bacağı olan işlerden biri. Tohum, gübre, ilaç girdisi dışında kümeyi etkileyen en önemli etken iklim koşulları. Kuraklık devam ettiği sürece yine tarımsal üretim olumsuz etkilenecektir. Şu anda yeterli miktarda yağış ve kar alamadık. Ekinler baş vermeden kalkıp gübre kullanmanın da bir anlamı yok” dedi.
SU YOKSA GÜBRE DE OLMAZ
Gübre fiyatlarının düşmesinin susuzluk karşısında can çekişen tarım sektöründe çok bir fayda sağlamayacağına değinen Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Yusuf Kurucu, gözlemlerini paylaştı. Prof. Dr. Kurucu, en çok gübreyi sulu tarımla uğraşan çiftçilerin kullandığına dikkat çekerek, “İklim krizine bağlı olarak sulu tarım yapılan özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde gübreye olan talep düşecektir. Yani aslında temel neden enerji değil. Burada değişen iklim koşullarından barajlardan su verilemeyeceği. Bir kere su verileceği söylendi. Bununla da sulu tarım yapılmaz. Bu da talebi düşürmeye yeter. Gübre fiyatlarının yükselmesi de maliyetlere bağlı değil insanlar önlerini göremiyorlar. O nedenle bir şişirme fiyat oluştu. Şimdi talep azalınca ve maliyetler düşünce sektörün devamı için bu defa fiyatı düşürmeye başladılar” açıklamasını yaptı.
