İzmir’in simgelerinden biri olan Tarihi Asansör, sadece iki semti birbirine bağlayan bir yapı değil, aynı zamanda dostlukların, kültürün ve zamanın izlerini taşıyan bir anıt niteliğinde.
Bir Mühendislik Harikası: Asansör’ün Doğuşu
1907 yılında, dönemin ileri gelen iş insanlarından Nesim Levi Bayraklıoğlu tarafından inşa ettirilen Asansör, deniz seviyesindeki Mithatpaşa Caddesi’ni yukarıdaki Şehit Nihatbey Caddesi’ne bağlamak amacıyla yapılmıştı. O yıllarda iki cadde arasındaki 58 metrelik yükseklik, ancak uzun ve zahmetli merdivenlerle aşılabiliyordu. Bayraklıoğlu, bu soruna kalıcı bir çözüm üretmekle kalmadı; İzmir’e ölümsüz bir miras bıraktı.
İnşa edildiğinde su buharı ile çalışan Asansör, 1980’lerde elektrikle çalışır hale getirildi. Zamana direnen bu yapının özgün mimarisi, kırmızı tuğladan cepheleri ve zarif kemerli pencereleriyle dikkat çeker. Art Nouveau ve Osmanlı etkilerini harmanlayan Asansör, yapıldığı dönemin ruhunu bugün bile yaşatmaktadır.
Dario Moreno ve Orhan Veli: Ankara'da Başlayan Dostluk
Dario Moreno, İzmir'de doğup büyüyen ve müziğe olan tutkusu ile tanınan bir sanatçıydı. Genç yaşta müzik kariyerine adım atan Moreno, Ankara'da sahne almak üzere geldiği dönemde, Hergele Meydanı'ndaki bir otelde Orhan Veli Kanık ile oda arkadaşlığı yaptı. Bu tesadüfi karşılaşma, iki sanatçının dostluğunun temelini attı.
Moreno, gece geç saatlerde sahne alırken, Orhan Veli gündüzleri çalışıyordu. Bu nedenle uzun süre birbirlerini göremediler. Ancak bir gün karşılaştıklarında, Orhan Veli'nin Moreno'nun yeteneğini fark etmesiyle aralarında güçlü bir bağ oluştu. Orhan Veli, Moreno'ya yurt dışına gitmesi gerektiğini, sesinin orada daha fazla değer göreceğini söyledi. Bu tavsiye, Moreno'nun kariyerinde önemli bir dönüm noktası oldu.
Bugün Tarihi Asansör
Günümüzde Asansör, sadece bir ulaşım aracı değil; İzmir’in panoramik manzarasını sunan kafeleri, restoranları ve fotoğraf tutkunları için vazgeçilmez bir durak haline geldi. Asansör'ün tepe noktasından Konak’tan Göztepe’ye kadar uzanan müthiş bir İzmir manzarası izlenebilir.
Üstelik Asansör’ün restorasyonu sırasında orijinal dokusuna sadık kalınmış, Dario Moreno Sokağı ise renkli kafeleri ve sanat galerileriyle adeta küçük bir Akdeniz kasabasını andırır hale getirilmiştir.
İzmir’in geçmişiyle geleceği arasında zarif bir köprü kuran Tarihi Asansör, Dario Moreno ve Orhan Veli gibi dostlukları ve hikâyeleri yaşatarak, ziyaretçilerine her defasında başka bir zamanın kapısını aralıyor.
