MERT YASİN ALPDÜNDAR- Son dönemlerde yüksek enflasyondan ve yapı stoğundaki sorunlardan kaynaklı kiraların hızlı tırmanışı, ev sahipleri ile kiracıları karşı karşıya getirdi. Kiralara yapılacak zammın en fazla yüzde 25'le sınırlanacağı kararı ile birlikte, kira uyuşmazlığı davaları çığ gibi büyürken, bazı ev sahiplerinin, kira sözleşmesi ile birlikte tahliye taahhütnamesi imzalattığı öğrenildi. Bu durumun son zamanlarda giderek arttığını söyleyen Avukat Gökçe Ayber Mercan, kira sözleşmesi imzalanırken aynı zamanda tahliye taahhütnamesi imzalatılmasının yasal olmadığının altını çizerken, “Kanunda açıkça düzenlenmemiş bir durum ama yargıtay bu görüşte. Kira sözleşmesi imzalanırken, imzalatılan tahliye taahhütname, baskı altında imzalanmış sayılıyor.” diye ifade etti. İzmir Emlak Kulübü Başkanı Rıdvan Akgün ise en fazla yüzde 25 zam kararının gelir adaletine bir darbe olduğunu söyledi.
‘YARGITAY BASKI ALTINDA YAPILMIŞ SAYIYOR’
Son dönemlerde artan kira uyuşmazlıklarının hukuksal boyutunu dokuzeylul.com’a anlatan Avukat Gökçe Ayber Mercan, son dönemlerde ev sahiplerinin kira sözleşmesiyle birlikte tahliye taahhütnamesi imzalattığı bilgisini verdi. Bu konuda kiracıları uyaran Mercan, “ Kira sözleşmesi kurulurken, tahliye taahhütnamesi imzalatılamaz. Bu yasal bir durum değil. Aradan belirli bir zaman geçmesi gerekiyor. Kanunda açıkça düzenlenmemiş bir durum ama yargıtay bu görüşte. Kira sözleşmesi imzalanırken, imzalatılan tahliye taahhütname, baskı altında imzalanmış sayılıyor.” diye konuştu.
KİRA UYUŞMAZLIKLARI DAVALARI NE KADAR SÜRÜYOR?
Ev sahibinin yapacağı zammın sözleşme süresi ile de ilgili olduğunu dile getiren Mercan, normalde kira sözleşmelerinde 5 yıl geçtikten sonra TÜFE üzerinde zam yapabilabildiğini lakin bu durumda bile ev sahibinin kiracıyı hemen evden çıkarttamadığını ifade etti. Kira anlaşmazlıklarının mahkemeye taşınması durumunda sürecin nasıl ilerlediğini anlatan Gökçe Ayber Mercan, “Kira uyuşmazlıkları davaları istinaf ve yargıtay sürecini beklemeden doğrudan işlem yapılabilir. Kiracıların avukatla çalışması burada önem arzediyor. Kesinleşmeden takibe koyulabildiği için bizler kiracı alehinde bir kararda ‘tehir-i icra talepli’ olarak istinaf ediyoruz. Bunun sebebi ise doğrudan işlem yapılamasını sağlamak. Bunu yaptığımızda icra dairesinde bir tutar belirlenir, mehil vesikası alınır ve dosya depo edilir. Evden kesinleşene kadar çıkarılamaz. Bu anlattığımız tüm süreçler iki yıl kadar sürüyor. Yani kiracı iki yıl boyunca evden çıkarılamaz.” diye söyledi.
İHTİYAÇ SEBEBİYLE KİRACI HEMEN EVDEN ÇIKARILABİLİR Mİ?
”İhtiyaç sebebiyle tahliye isteme durumunda ise; kira sözleşmelerinin süreli olup, olmamasına göre değişir.” diyerek sözlerine devam eden Avukat Gökçe Ayber Mercan, “Kira sözleşmelerinde ‘sözleşme bir yıllıktır ama sözleşmenin biteceği tarih noterle çekilecek ihtarla belirlenir diyorsa’ bu belirsiz sözleşmedir. Bu sözleşme herhalükarda yenilenmek zorunda. Lakin noterden yenilemeye ilişkin bir ibare yoksa sözleşme bir yıllıktır derse, kendisini çıkartabilir.” diye belirtti.
Sözleşmelerin hukuksal olarak 6 aylık olarak ikiye bölündüğünü, ihtiyaç sebebiyle tahliyede bu altı aylık süreçlerin üç ay öncesinde ihtar çekilmesi gerektiğinin altını çizen Mercan, Bu ihtar sonucunda kiracı çıkmayacağını söylerse tahliyeye ilişkin dava açılır. Bu davanın kazanılabilmesi için yaşadığım şehir içerisinde başka evimin olmaması gerekiyor. Böyle bir durum varsa mahkeme, ihtiyacı samimi bulmaz. İhtiyaçtan kaynaklı tahliye edin demek yeterli değil. İhtiyacı da kanıtlamak gerekiyor. Ayrıca kiracıyı ihtiyaç sebebiyle tahliye eden ev sahibi 3 yıl boyunca evini kiralayamaz” dedi.
‘KİRA ARTIŞLARI ÖNÜMÜZDEKİ ÜÇ AY YÜZDE 70 ARTABİLİR’
İzmir’deki kira fiyatları konusunda bilgi veren İzmir Emlak Kulübü Başkanı Rıdvan Akgün ise ”İzmir’de Dikili, Çeşme gibi yerlerde de artış oranı metropol ilçelere yakındır. Yıl başından bugüne kadar İzmir’de barınma ile ilgili gereksinim bitmedi. Ev sahibinin kirada yüksek zam yaptığı için insanlar, kiralar karşısında adeta şok oldular. Yaklaşık 2 bin lira olan kiralar, 10 bin liraya; 3 bin lira olan kiralar, 15 bin liraya yükselmiş. Dairenin kalitesine göre de bu rakamlar farklılıklar gösteriyor.” diye söyledi.
Yılbaşından beridir kiralar yüzde 30’un üstünde zam geliğini söyleyen Akgün,”Haziran ayındaki tayin dönemi ve öğrencilerin okula başlaması ile birlikte mevcut dairelerdeki kira artışlarının yüzde 70 artacağı öngörümüz var. Bu da çok tehlikeli bir tırmanış. Önümüzdeki 3 ay içerisindeki artış oranları, geçtiğimiz 5 ay içerisindeki kira artışlarından daha yüksek oranda olacak. Yani ilk 9 ayda yüzde 100’ün üzerinde bir zam demek.” diye konuştu.
‘DAVALAR GİDEREK ARTIYOR’
Kiracı ve ev sahibi arasındaki davaların her geçen gün arttığını vurgulayam Akgün, “Ev sahibi, kiracısını dışarıya çağırıp, darp ediyor. Kiracılar rest çekiyor. Beş yıldan önce kira tespiti yapılamıyor, on yıldan öncede kiracı evden çıkarılamıyor. Kiracı, kirasını düzenli ödediği müddetçe durup dururken çıkarılamıyor. Artık ‘Almanya’dan oğlum geldi, kızım geldi’ gibi yalanları tutmuyor. Şahsın başka evi varsa hiç çıkaramıyor.” ifadelerini kullandı.
‘EN FAZLA YÜZDE 25 ZAM GELİR ADALETİNE BİR DARBE’
Ev sahiplerinin en fazla yüzde 25 zam yapabilmesini haksızlık olarak gördüğünü vurgulayan Akgün, “Aslında bu durum haksızlıktır. Kiracının hakkı korunurken, bir de mülk sahibinin hakkının korunması gerekiyor. Hükümet kalkıp, kur garantisi veriyor. Bu paranın değeri artarken, vatandaş parasını pasif tutmamış, gayrimenul edinimi yapıyor. Ama kiraları yüzde 25’ten fazla arttıramazsın deniyor. Aynı hükümet bankadaki faiz oranları düşürmüyor. Yüksek faizle konut kredisine mahkum ediliyor. Ama mülk sahibine kota koyuyor. Bu da gelir adaletine bir darbedir.” dedi.
