Türkiye’nin ilk kadın gökbilimcisi ve ilk kadın dekanı olarak tarihe geçen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan’ın 113. doğum günü, Google tarafından doodle ile kutlandı. Gökdoğan, Türk bilim tarihinde önemli bir yere sahip olan bir isimdir. Peki, Nüzhet Gökdoğan kimdir, ne zaman dekan oldu, ne icat etmiştir ve astronomların bilime katkısı nedir? İşte Nüzhet Gökdoğan’ın hayatı ve eserleri hakkında merak edilenler…
Nüzhet Gökdoğan Kimdir?
Nüzhet Gökdoğan, 14 Ağustos 1910’da İstanbul’da doğdu. Tam adı Hatice Nüzhet Gökdoğan’dır. Babası Zihni Bey, annesi Fatma Hanım’dır. Bezm-i Alem ve Şişli Terakki Liseleri’nde ilköğrenimini tamamladıktan sonra, Erenköy Kız Lisesi Fen Şubesinde ortaöğrenimini sürdürdü. 1928 yılında Devlet Bursu kazanarak Matematik-Fizik lisansı için Fransa’ya gitti. Lyon Üniversitesi’nde Matematik lisansını aldıktan sonra, Paris Üniversitesi’nde Astronomi eğitimi gördü ve Paris Rasathanesi’nde staj yaptı.
1933 yılında Türkiye’ye dönen Gökdoğan, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde kurulan Astronomi Kürsüsü’nde görev almaya başladı. Burada ilk Türk doçenti olarak çalıştı. 1937 yılında doktora tezini tamamladı ve Fen Doktoru unvanını aldı. Bu tez, Fen Fakültesi’nin kayıtlarındaki bir numaralı doktora tezi olarak kaydedildi. 1940 yılında doçentlik tezini sundu ve doçent oldu.
Nüzhet Gökdoğan Ne Zaman Dekan Oldu?
Nüzhet Gökdoğan, 1 Aralık 1948’de Fen Fakültesi’nin teklifiyle İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından profesör unvanı verildi. Daha sonra Fakülte temsilcisi olarak Senatör seçildi. 1954 yılında ise Fen Fakültesi Dekanlığına getirildi. Böylece Türkiye’deki üniversitelerde ilk kadın senatör ve ilk kadın dekan oldu. 1956 yılına kadar dekanlık görevini sürdürdü.
1958 yılında Astronomi Kürsüsü’nü yönetmeye başlayan Gökdoğan, 22 yıl boyunca kürsü ve bölüm başkanlığı görevini yaptı. 1978’de ikinci kez dekan ve bölüm başkanı oldu ve 1980’de yaş haddinden emekli olana kadar bu görevleri sürdürdü.
Türkiye’nin İlk Kadın Gökbilimci Kimdir?
Nüzhet Gökdoğan, Türkiye’nin ilk kadın gökbilimci olarak bilinir. Gökbilim alanında yaptığı çalışmalarla ulusal ve uluslararası düzeyde tanınmıştır. Gökbilim tarihi, güneş sistemi, çift yıldızlar, değişen yıldızlar, küresel kümeler gibi konularda çok sayıda makale yayınlamıştır.
Gökdoğan ayrıca Türkiye’de gökbilim eğitiminin gelişmesine katkı sağlamıştır. İstanbul Üniversitesi’nde gökbilim lisans ve yüksek lisans programlarını kurmuş, çok sayıda öğrenci yetiştirmiş, gökbilim kitapları yazmış ve çevirmiş, gökbilim toplantıları düzenlemiş ve gökbilim derneklerinin kuruluşunda yer almıştır.
Gökdoğan, Türkiye’de gökbilim kültürünün yaygınlaşması için de çaba göstermiştir. Halka yönelik gökbilim konferansları vermiş, radyo ve televizyon programlarına katılmış, gazete ve dergilerde yazılar yazmıştır. Ayrıca Türkiye’nin ilk gezegen evini kurmuş ve yönetmiştir.
Nusret Gökdoğan Kimdir?
Nusret Gökdoğan, Nüzhet Gökdoğan’ın eşi olan bir siyasetçi ve mühendistir. 1909 yılında İstanbul’da doğmuştur. İstanbul Erkek Lisesi’ni bitirdikten sonra Yüksek Mühendis Mektebi’ne girmiştir. 1932 yılında mezun olmuştur.
Nusret Gökdoğan, 1935 yılında Nüzhet Gökdoğan ile evlenmiştir. Bu evlilikten bir kız çocukları olmuştur: Gönül Gökdoğan. Gönül Gökdoğan, Cumhuriyet tarihinin ilk kadın keman profesörü olmuştur.
Nusret Gökdoğan, 1946 yılında Demokrat Parti’nin kurucuları arasında yer almıştır. 1950-1960 yılları arasında İstanbul milletvekili olarak TBMM’de görev yapmıştır. Ayrıca 1954-1955 yılları arasında Bayındırlık Bakanlığı yapmıştır.
Nusret Gökdoğan, 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra Yassıada’da yargılanmış ve idam cezasına çarptırılmıştır. Ancak bu ceza müebbet hapse çevrilmiştir. 1966 yılında aftan yararlanarak serbest kalmıştır. 1973 yılında ise hayatını kaybetmiştir.
Nüzhet Toydemir Gökdoğan Kimdir?
Nüzhet Toydemir Gökdoğan, Nüzhet Gökdoğan’ın kız kardeşi olan bir tarihçi ve akademisyendir. 1912 yılında İstanbul’da doğmuştur. Erenköy Kız Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne girmiştir. 1934 yılında mezun olmuştur.
Nüzhet Toydemir Gökdoğan, 1935 yılında Edebiyat Fakültesi’nde asistan olarak çalışmaya başlamıştır. 1938 yılında doktora tezini tamamlamış ve doktor unvanını almıştır. 1943 yılında doçentlik tezini sunmuş ve doçent olmuştur.
Nüzhet Toydemir Gökdoğan, Türk tarihi alanında uzmanlaşmıştır. Osmanlı tarihi, Türk kültür tarihi, Türk sanat tarihi gibi konularda çok sayıda makale ve kitap yazmıştır. Ayrıca Türk Tarih Kurumu üyesi olmuştur.
Nüzhet Toydemir Gökdoğan, 1977 yılında emekli olmuştur. 1998 yılında ise hayatını kaybetmiştir.
