9 Eylül Gazetesi'nden Mert Yasin Alpdündar'ın haberine göre; İzmir Ticaret Odası (İTB) Eylül Ayı Olağan Meclisi’nin konuğu akademisyen, siyaset bilimci ve yazar Soli Özel oldu. “2025’e Giderken Dünya; Tehlikeler, Tehditler, Beklentiler” isimli bir sunum gerçekleştiren Özel, Türkiye, ABD ve dünyadaki olaylara dair değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’nin ‘komşularla sıfır sorun’ anlayışından ‘değerli yalnızlık’ kavramına geçtiğini ifade eden Özel, AB ile ilişkilerde ‘perakendeciliğin’ hakim olduğunu dile getirdi. Türkiye’nin 2011-21 yılları arasındaki Orta Doğu politikalarından ağır yara alarak çıktığını vurgulayan Özel, haklı olduğu konularda bile yalnızlaştığının altını çizdi. Özel, Türkiye’nin şu anda yönünü tayin edemediği bir durumda olduğunu söylerken, “Türkiye’nin kendi kapasitesi ile hedefleri arasında bir denge kurması gerekiyor” dedi.
‘BATI İLE İLİŞKİLERDE ‘PERAKENDECİLİK’ HAKİM’
Türkiye’nin 2011 yılında politikalarında değişikliğe gittiğini söyleyen Akademisyen, siyaset bilimci ve yazar Soli Özel, “Komşularla sıfır sorundan, değerli yalnızlık diye bir kavrama geçtik. Şimdi de stratejik özerklik arayışındayız. AB üyeliği hedefinden, medeniyetimizin lideri olma sürecinde yaşadıklarımız şunlar; Batı ile ilişkiler tamamen gerildi. Ki burada sadece Türkiye’nin suçu yok. AB’nin Türkiye’ye tavrının insanları adeta delirttiğine şüphe yok ama dolayısıyla ilişkilerde perakendecilik hâkim. ‘Sen bana göçmen gönderme, ben de sana euro vereyim’ ilişkisi. İki Türkiye, NATO içinde siyaseten sorunlu görülen ama asli olarak müthiş uyumlu bir ülke. Ukrayna’daki istihbaratının çok büyük bir bölümünü Türk Hava Kuvvetleri ya da droneları topluyor” diye belirtti.
TÜRKİYE ORTA DOĞU’DA AĞIR YARALAR ALDI’
Türkiye’nin 2011 ile 2021 yılları arasındaki politikalarından ağır yara aldığını vurgulayan Özel, “Orta Doğu’da 2011-21 arasında yeni bir politikaya girişti ve maalesef çok ağır yaralanarak 2021’de buradan dönmeye çalıştı. Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’de haklı olduğu konularda bile çok yalnızlaştı ve ekonominin de etkisiyle geri adım atmak zorunda kaldı. Libya’da ciddi askeri başarı elde edilmişti ama diplomatik bir başarı oluşmadı. Kafkasya’da Azerbaycan’a ciddi yardımlarda bulunmuştu ama şimdi söz geçiremiyor. Afrika’da ise askeri, diplomatik ve eğitim kurumlarda varlığı var. ABD’nin 6 yıl önce kurduğu Afrika ordusunun en çok güvenebileceği müttefiklerinden biri. Çünkü batılı müttefiklerin Afrika’da varlığı kalmadı” diye konuştu.
‘TÜRKİYE’NİN HEDEFLERİ İLE KAPASİTESİ ARASINDA DENGE KURMASI GEREKİYOR’
“Bugün Türkiye yönünü tayin edemiyen bir durumda. Dış politikada gerçekçilik ve dünyayı kavramaya ihtiyacımız var” ifadelerini kullanan Özel, “Türkiye’nin kendi kapasitesi ile hedefleri arasında bir denge kurması gerekiyor. Orta Doğu’da hegemonya olma ihtirası doğru değerlendirme yapılmaması nedeniyle çöktü. Güçlenen asgari sanayiye rağmen çok önde güç olmak sürdürebilir olmayabilir çünkü teknolojiyi ihraç etmeniz gerekiyor” dedi.
‘OTORİTERLİĞE KAYAN DEMOKRASİLERDE DİRENİŞ VAR’
Akademisyen, siyaset bilimci ve yazar Soli Özel, 2025’e Giderken Dünya; Tehlikeler, tehditler, beklentiler isimli bir sunum gerçekleştirdi. Dünya sisteminin geçiş döneminde, düzen, meşruiyet, değişen güç dengesi, Türkiye’nin seçenekleri ve kapasitesinin anlatıldığı sunumda Özel, Hindistan, Türkiye, İran’da gerçekleştirilen seçimlerin önemine vurgu yaparken, “Türkiye, İran ve Hindistan seçimleri otoriterliğe kayan demokrasilerde direniş olduğunu, Fransa, Almanya gibi güçlü demokrasilerin olduğu ülkelerdeki seçimlerdeki sonuçlar ise meşruiyet krizlerinin yaşandığını gösterdi” ifadelerini kullandı.
BUGÜNÜN SONRASINI TANIMLAYAN DEYİM ‘BATISIZLIK’
“ABD ve Batı hegemonyasının zayıfladığı günleri yaşıyoruz” diyerek sözlerine devam eden Özel, “90 yılında soğuk savaş bittiğinde Avrupa’nın dünya ekonomisindeki yeri yüzde 28,7’ydi. Şimdi ise yüzde 14’lere gerilemiş durumda. Bunun yüzde 10’a gerilediğini göreceğiz. Çin adeta yedi.
Bugünden sonrasını tanımlayan deyim ‘Batısızlık’. İkinci dünya savaşı sonrası kurulan düzenin kurumları eriyor. Pek çok ülkenin güç kazanması ile bugünkü dünyanın kurumsal dünyası uyum içinde değil. Denetleyicisini kaybediyor.” diye konuştu.
‘TRUMP’IN TÜRKİYE İÇİN DAHA İYİ OLACAĞINI DÜŞÜNENLERE ŞAŞIRIYORUM’
Yakın süreçteki ABD seçimlerine dair de değerlendirmelerde bulunan Soli Özel, ABD’de 7 eyaletin oyu ile seçimin değişeceğini söylerken, Arizona, Güney Karolina ve Georgia’da Trump önde görüldüğü, diğerlerinde ise Harris’in önde olduğu bilgisini paylaştı. Özel, “Trump bu seçimi kazanırsa 15 yıl çok otoriterleştiren bir programla ABD yönetilecek. Eğer seçilemezse ABD’nin yeni demografisi ortaya çıkacak. Hispanik, Asya ve kadınlar daha ön planda olacak. Trump Türkiye için daha iyi olur diyenlere çok şaşırıyorum. Geçmişte yaşanılanlar belli ve dünya için iyi olamayacak biri Türkiye için de iyi olamaz.” diye belirtti.
‘AB’NİN DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ PAYI GİDEREK DÜŞÜYOR’
Özel, “AB’nin dünya ekonomisindeki payı sürekli azalıyor. Bugünün dünyası dijital bir dünya ve teknolojide yoksanız hiçbir şeysiniz. Avrupa’nın, dünyanın en önde gelen 20 teknoloji şirketi içerisinde sadece 1 şirketi var. Bu şekilde hiç rahat olamazsınız” dedi.
