Türkiye, jeolojik konumu itibarıyla sık sık sarsıntılarla yüzleşiyor. Özellikle 17 Ağustos 1999'da yaşanan ve hafızalarda derin izler bırakan Marmara Depremi'nden bu yana geçen 26 yıl, deprem gerçeğinin acı bir şekilde hatırlatılmasına neden oldu. Ne yazık ki, bu süreçte yaşanan irili ufaklı sayısız sarsıntı, özellikle son yıllarda Kahramanmaraş merkezli depremler, İstanbul ve Balıkesir'in Sındırgı ilçesindeki son sarsıntılar, zorunlu deprem sigortasının hayati önemini bir kez daha ortaya koydu. Ancak Doğal Afet Sigortaları Kurumu'nun son verileri, tehlikenin boyutunu gözler önüne seriyor: Türkiye'deki konutların neredeyse yarısı hala finansal güvenceden yoksun.
Marmara Depremi Sonrası Deprem Sigortası Bilinci Arttı mı?
17 Ağustos 1999 depremi, Türkiye'de deprem bilincinin oluşmasında bir dönüm noktası oldu. Bu felaketin ardından Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) hayata geçirildi. Geçen 26 yılda, DASK ve sigorta şirketleri, halkı bilinçlendirmek için sayısız kampanya yürüttü. Ancak veriler, bu çabaların istenilen seviyeye ulaşamadığını gösteriyor.
DASK'a göre Türkiye'de kaç konut sigortalı?
DASK'ın güncel verilerine göre, Türkiye genelinde 20 milyon 32 bin konut bulunuyor. Bu konutların yalnızca 11 milyon 491 bini zorunlu deprem sigortası kapsamında. Bu da sigortalılık oranının ülke genelinde yüzde 57 seviyesinde kaldığı anlamına geliyor. Yani her 100 konuttan 43'ü, olası bir depremde maddi hasar karşısında savunmasız durumda.
Hangi bölgeler daha bilinçli?
Türkiye'de kentleşmenin en yoğun yaşandığı Marmara Bölgesi, yüzde 65'lik oranla deprem sigortasına en fazla ilgi gösteren bölge olarak öne çıkıyor. Marmara'yı yüzde 61 ile Doğu Anadolu, yüzde 57 ile Ege ve Güneydoğu Anadolu, yüzde 56 ile Akdeniz ve yüzde 50 ile İç Anadolu bölgeleri takip ediyor. Ne yazık ki, en düşük sigortalılık oranı ise yüzde 45 ile Karadeniz Bölgesi'nde görülüyor.
En çok sigortalı iller hangileri?
İl bazında yapılan incelemelerde, Bolu yüzde 91 ile ilk sırada yer alıyor. Onu, yüzde 90 ile Düzce, yüzde 85 ile Yalova, yüzde 84 ile Muğla ve Sakarya izliyor. Bu illerin tamamı, 1999 depremi ve sonrasında yaşanan felaketlerden etkilenen, dolayısıyla deprem riskinin ve bilincinin yüksek olduğu bölgeler.
En düşük sigortalı iller nerede bulunuyor?
Türkiye'nin en düşük sigortalılık oranına sahip ili, yüzde 30 ile Gümüşhane oldu. Gümüşhane'yi yüzde 33 ile Rize, yüzde 35 ile Bayburt ve yüzde 36 ile Kırıkkale takip ediyor. Bu illerin büyük bir kısmı, deprem risk haritasında daha düşük riskli bölgeler olarak işaretlenmiş olsa da, bu düşük oranlar olası bir afette maddi kayıpların artmasına zemin hazırlıyor.
Deprem Sonrası Sigortalılık Oranları Artıyor mu?
Depremlerin yaşandığı bölgelerde sigortalılık oranlarının arttığı gözlemleniyor. 2020 Elazığ depremi öncesinde yüzde 35 olan oran, bir yıl içinde yüzde 52'ye yükseldi. İzmir'de 2020 depremi sonrası yüzde 56,8'den yüzde 63'e, Ege Bölgesi genelinde ise yüzde 54'ten yüzde 59'a çıktı.
2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkisiyle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sigortalılık oranı yüzde 50'den yüzde 57'ye yükseldi. Bu durum, deprem sonrası yaşanan acı tecrübelerin, sigorta bilincini artırmada ne kadar etkili olduğunu gösteriyor.