Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) bilim insanları, uzun yıllardır gizemini koruyan hızlı radyo patlamaları (FRB) hakkında önemli bir keşfe imza attı. 2007 yılında ilk kez gözlemlenen bu güçlü radyo sinyallerinin, magnetarlar olarak adlandırılan yoğun nötron yıldızlarından kaynaklandığı ortaya konuldu.
Hızlı radyo patlamalarının gizemi
Hızlı radyo patlamaları, saniyenin binde biri kadar kısa bir süre içinde Güneş’in üç günde ürettiği kadar enerji açığa çıkaran, inanılmaz derecede güçlü radyo sinyalleri olarak tanımlanıyor. Ancak bu olaylar genellikle tekrarlanmadığı için, gökbilimciler bu sinyallerin kaynağını bulmakta zorlanıyordu.
Bilim insanları, bu patlamaların nedenini anlamak için çeşitli teoriler geliştirdi. Bazılarına göre bu sinyaller, uzaylı medeniyetlere işaret ediyordu. Ancak en güçlü aday olarak magnetarlar öne çıkıyordu.
Magnetarlar: Güçlü manyetik nötron yıldızları
Magnetarlar, süpernova patlamaları sonrası oluşan ve güçlü manyetik alanlara sahip nötron yıldızlarıdır. Bu yoğun cisimler, yüksek manyetik alanları nedeniyle atomları parçalayabilen bir yapıya sahiptir. Yeni yapılan araştırma, FRB’lerin en az bir tanesinin bir magnetardan kaynaklandığını gösterdi.
2022’deki patlamanın izinde
MIT ekibi, 2022 yılında gözlemlenen güçlü ve uzun bir FRB üzerinde çalıştı. Yaklaşık 200 milyon ışık yılı uzaklıktan gelen bu sinyalin kaynağını belirlemek için sintilasyon adı verilen bir yöntem kullandılar.
Sintilasyon, ışığın uzayda ilerlerken yolunun bozulması ve bunun sonucunda daha titrek görünmesi olgusudur. Bu yöntemle, sinyalin kaynağının, patlamaya çok yakın bir yerden, en fazla 10 bin kilometre uzaklıktan geldiği tespit edildi.
Bilimsel bulgular ve sonuçlar
Bu araştırma, FRB’lerin kaynağını net bir şekilde ortaya koyan ilk çalışmalardan biri oldu. Magnetarların çevresindeki manyetik alanlarda depolanan enerjinin nasıl radyo dalgalarına dönüştüğünü açıklayan bilim insanları, bu keşfin evrenin fiziksel süreçlerini anlamada önemli bir adım olduğunu belirtti.
Araştırmanın yazarlarından Kiyoshi Masui, “Bu yoğun manyetik alanlarda depolanan enerjinin salınımını keşfetmek heyecan verici. Bu enerji, evrenin diğer ucundan görülebilecek radyo dalgalarına dönüşüyor” ifadelerini kullandı.
FRB'ler ve evrenin sırları
Her ne kadar bu bulgular, tüm hızlı radyo patlamalarının magnetarlardan kaynaklandığını kesinleştirmese de, bu yöntemin diğer FRB’lerin kaynağını anlamada kullanılabileceği belirtiliyor. Çalışmanın başyazarı Kenzie Nimmo, “Bu parlak radyo dalgalarının yoğun plazmadan kaçabileceği uzun süredir tartışılıyordu. Yeni bulgular bu konuda önemli bir ilerleme sağladı” dedi.
