Stres, modern çağın en yaygın sorunlarından biri. Peki, vücudumuz strese nasıl tepki veriyor ve stres ne zaman sağlıksız hale geliyor? Uzman Klinik Psikolog Merve Kırna'nın açıklamalarıyla bu önemli konuyu ele alıyoruz.
Stres Nedir?
Stres, zorlayıcı durumlar karşısında vücudun verdiği tepkidir. Bu tepki, vücudun hayatta kalma mekanizmasının bir parçasıdır ve belirli bir düzeyde yararlıdır. Ancak, stres belirli bir noktada kişiyi zorlayıcı bir deneyim haline gelebilir.
Stresi Tetikleyen Durumlar
Stresin kaynağı, kişiden kişiye değişir. Günlük yaşam değişiklikleri, sağlık sorunları, çatışmalar, ekonomik zorluklar, belirsizlikler ve kişilik özellikleri strese neden olabilir. Bu tetikleyiciler kişisel ve çevresel faktörlere bağlı olarak farklılık gösterir.
Stresin Olumlu Yönleri
Her ne kadar stres genellikle olumsuz olarak algılansa da, aslında belirli bir düzeyde stres, kişinin hayatta kalması ve motive olması için gereklidir. Optimum düzeyde stres, kişiyi motive eder, problem çözme yeteneğini geliştirir ve başarıya ulaşmasına yardımcı olabilir.
Stres Ne Zaman Olumsuz Bir Deneyim Olur?
Uzun süreli ve yoğun stres, vücudun ve zihnin sağlığını olumsuz etkiler. Uzman Klinik Psikolog Merve Kırna, "Stres, kontrol edilemediğinde ve sosyal uyumu bozduğunda olumsuz bir deneyim haline gelir" diyor. Bu durumda stres, kronik sağlık sorunlarına yol açabilir.
Vücudun Strese Tepkisi
Stres, hipotalamustan başlayarak sempatik sinir sistemini harekete geçirir. Böbrek üstü bezleri adrenalin ve noradrenalin salgılar, kortizol hormonu üretilir. Bu hormonlar, savaş ya da kaç tepkisi oluşturur.
Fizyolojik Tepkiler: Sindirim sistemi durur, kan kaslara ve beyne yönelir, tükürük salgısı artar, göz bebekleri büyür, terleme artar, kalp atımı hızlanır.
Zihinsel Tepkiler: Kontrol kaybı korkusu, dikkat dağınıklığı, unutkanlık gibi belirtiler ortaya çıkar.
Psikolojik Tepkiler: Sinirlilik, öfke, huzursuzluk, neşesizlik, sabırsızlık gibi duygusal tepkiler görülür.
Davranışsal Tepkiler: Kaçınma, aşırı hareketlilik, sosyal ilişkilerde sorunlar, sigara ve alkol tüketiminde artış gibi davranışsal tepkiler oluşabilir.
Stresle Başa Çıkma Yolları
Stresle başa çıkmak için çeşitli yöntemler kullanılabilir:
Fizyolojik: Kas gevşetme teknikleri, meditasyon, nefes egzersizleri, sağlıklı beslenme, spor yapma.
Davranışsal: Rahatlatıcı ortamlarda bulunma, sosyal destek alma.
Psikolojik: Stresi yaratan olayları kabul etme ve bu olaylarla başa çıkma stratejileri geliştirme. Profesyonel yardım almak da önemli bir adımdır.
