2024 Nobel Tıp Ödülü, mikroRNA'nın keşfi ve bu küçük RNA molekülünün transkripsiyon sonrası gen düzenlemesindeki kritik rolü üzerine yaptıkları öncü çalışmalarla ABD'li bilim insanları Victor Ambros ve Gary Ruvkun’a verildi. İsveç'in Karolinska Enstitüsünde düzenlenen basın toplantısında ödül sahipleri resmen duyuruldu. İkili, genetik dünyasında büyük bir devrim yaratarak, mikroRNA molekülünün hücrelerin gelişimi ve işlevleri için ne denli önemli olduğunu gösterdi.
MİKRORNA VE GEN DÜZENLENMESİ ARASINDAKİ BAĞ
Ambros ve Ruvkun'un çalışmaları, mikroRNA'nın yalnızca genlerin nasıl düzenlendiğini anlamakla kalmayıp, aynı zamanda çok hücreli organizmalar için hayati bir öneme sahip olduğunu da kanıtladı. MikroRNA'lar, organizmaların gelişimi sürecinde, hücrelerin doğru bir şekilde çalışması için gerekli olan karmaşık biyolojik süreçlerde önemli roller oynar. Bu bulgular, yeni genetik terapiler ve hastalık tedavileri için kapı açabilir.
VİCTOR AMBROS: GENETİK DÜNYASININ ÖNCÜSÜ
1953 yılında ABD'nin New Hampshire eyaletinde doğan Victor Ambros, 1975 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) biyoloji alanında lisans derecesi aldı ve doktorasını 1979 yılında aynı üniversitede tamamladı. Şu anda Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde çalışmakta olan Ambros, mikroRNA'nın gen düzenlemesindeki rolü üzerine yaptığı çalışmalarla bilim dünyasında büyük bir isim kazandı.
GRAY RUVKUN: HARVARD'DAN GENETİK UZMANI
1952 yılında ABD'nin California eyaletinde doğan Gary Ruvkun, lisans eğitimini 1973'te Berkeley'deki California Üniversitesi'nde tamamladı. Ruvkun, doktorasını bakteriyel azot fiksasyonu genleri üzerine yaptığı çalışmalarla Harvard Üniversitesi'nden aldı. Şu anda Harvard Tıp Fakültesi'nde genetik profesörü olarak görev yapan Ruvkun, gen düzenlemesinde mikroRNA'nın rolü üzerine yaptığı çalışmalarla Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.
NOBEL TIP ÖDÜLÜ'NÜN ÖNEMİ VE GEÇMİŞİ
Nobel Tıp Ödülü, bilim dünyasında en prestijli ödüllerden biri olarak kabul ediliyor. Her yıl İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi ve Karolinska Enstitüsü tarafından verilen bu ödül, fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp alanlarında yapılan en başarılı çalışmaları ödüllendiriyor. Ödüller, Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine 1901 yılından bu yana veriliyor ve her yıl Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.
2023 yılında Nobel Tıp Ödülü, mRNA içerikli Covid-19 aşısının geliştirilmesini sağlayan çalışmalarıyla Macar asıllı Katalin Kariko ve ABD'li Drew Weissman'a verilmişti.
NOBEL TÖRENLERİ VE TARİHİ
Nobel Ödülleri tarihinde bazı yıllarda ödüller verilmemiştir. Ödüllerin iptal edildiği yılların çoğu Birinci ve İkinci Dünya Savaşları dönemine denk gelir. Ayrıca, Covid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021 yıllarında Nobel törenleri yapılamamıştı.
