Türkiye'de memur maaşlarına yapılan son zamlarla en düşük maaşın 50.534 TL'ye yükseldiği açıklanırken, sağlık sektörünün görünmeyen kahramanları olan aile hekimliği hemşirelerinin bu rakamın çok altında bir gelirle yaşam mücadelesi verdiği ortaya çıktı. Birlik Sağlık Sen Genel Başkanı Ahmet Doğruyol'un yaptığı basın açıklaması, Sağlık Bakanlığı bünyesinde yaşanan bu adaletsizliğin boyutlarını gözler önüne serdi.
Doğruyol, ellerindeki maaş bordrolarına göre, en düşük maaş alan memurların, koruyucu sağlık hizmetlerinin bel kemiği olan aile hekimliği hemşireleri arasından çıktığını belirtti. "Aile hekimliğinde görev yapan hemşirelerimizin maaşları 37 bin TL'den başlamaktadır. Muhtemeldir ki, daha düşük maaş alan hemşirelerimiz de vardır" diyen Doğruyol, bu durumun hem insani hem de vicdani açıdan kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Artan iş yükü, angarya evrak işleri ve her ay ne kadar maaş alacaklarını bilememe belirsizliği altında ezilen hemşireler, adeta bir çıkmazın içinde bulunuyor.
Olmayan hekimin faturası hemşireye: 'Bu durum ne insani ne de hukuki'
Aile hekimliği sisteminde yaşanan en büyük adaletsizliklerden biri, olmayan bir hekimin yapmadığı işlemlerden dolayı, o birimde görevli olan hemşirenin maaşından kesinti yapılması. Ahmet Doğruyol, bu durumu akıl almaz bir uygulama olarak nitelendirerek, "Hekimi olmayan bir aile hekimliği biriminde görev yapan hemşireden kesilen maaşın nedeni sorulduğunda verilen cevap, aile hekiminin HYP (hastalık yönetim platformu) yapmamış olmasıdır. Allah aşkına, bir birimde olmayan hekim nasıl HYP yapabilir?" diye sordu.
Bu uygulama, sistemdeki mantık dışı işleyişin en somut örneğini oluşturuyor. Bir birimde hekimin istifa etmesi, başka bir kuruma geçmesi veya uzmanlık eğitimi için hastanede bulunması gibi durumlarda, o hekimin yapması gereken işlemlerden dolayı, o birimdeki hemşire cezalandırılıyor. Doğruyol, "Sağlık Bakanlığı yetkililerimize diyoruz ki, bizim hemşire arkadaşlarımız olmayan hekimlerle değil, görebildiğimiz, konuşabildiğimiz var olan hekimlerle görev yapmaktadır. Bir birimde hekim yok ise, hemşireyi cezalandıramazsınız" diyerek, bu hukuksuzluğun derhal son bulması gerektiğini belirtti.
Negatif performans uygulaması: Öğretmen veya polisten para kesiliyor mu?
Birlik Sağlık Sen, sağlık personeline uygulanan "negatif performans" sisteminin başka hiçbir meslek grubunda olmadığını vurgulayarak, bu uygulamanın adil olmadığını sorguluyor. Genel Başkan Ahmet Doğruyol, bu konuda çarpıcı bir karşılaştırma yaparak şu soruları yöneltti:
"Dersten kalan ya da devamsızlık yapan öğrenciden dolayı öğretmenden para kesiliyor mu? Dava kaybeden kurum avukatından, bölgesinde hırsızlık ya da cinayet işlenen polisten, cemaati gelmeyen imamdan, vergisini tahsil edemeyen vergi memurunun maaşından para kesiliyor mu?"
Hemşireler asli görevlerini yapamıyor
Aile hekimliği hemşirelerinin üzerindeki iş yükü, her geçen gün artarak devam ediyor. Gebe, bebek izlemleri, çocuk aşıları, gebe eğitimleri, anne sütü eğitimleri, 15/49 yaş kadın izlemi gibi asli görevlerinin yanı sıra, HYP (hastalık yönetim platformu) ve çok yönlü yaşlı sağlığı değerlendirmesi gibi ek görevler de yüklenmiş durumda.
Bir hemşirenin, bu ek görevleri yapabilmesi için doktorun yanından, yani poliklinikten hiç ayrılmaması gerekiyor. Oysa ki kan almak, aşı yapmak, bebek ve gebe izlemlerini gerçekleştirmek gibi pek çok önemli işi daha bulunuyor. Bu durum, hemşirelerin asli görevlerini aksatmasına neden oluyor.
Ayrıca, aşı ve topuk kanı reddi gibi halk sağlığı sorunlarıyla da mücadele etmek zorunda kalan hemşirelerin, kendilerine yüklenen görevleri yüzde 100 oranında yapması imkansız hale geliyor. Ancak sistem, eksik kalan her işlemden performans puanı keserek maaşlarını düşürüyor. Bu kısır döngü, hem hemşireleri hem de koruyucu sağlık hizmetlerinin kalitesini olumsuz etkiliyor.
Hemşireler, hedeflenen işlemleri yapabilmek için vatandaşlarla iletişime geçtiklerinde de çeşitli zorluklarla karşılaşıyor. İl dışına taşınan, yurt dışına giden veya ulaşılamayan kişilerin yanı sıra, kuruma gelmek istemeyen veya "benim maaşımdan kesilecek sizin maaşınızdan kesilsin, bana ne" diyerek agresif tavırlar sergileyen ailelerle de mücadele etmek zorunda kalıyorlar.
Tüm bu faktörler göz önüne alındığında, eksik kalan işlemlerin faturasının tamamen hemşireye kesilmesi büyük bir haksızlık olarak değerlendiriliyor. Sendika, bu konuda vatandaşlara da yaptırımlar uygulanması gerektiğini, sağlık hizmetlerinin sadece sağlık personelinin sorumluluğunda olmadığını vurguluyor.
Sendikadan acil çözüm çağrısı: Bu sistemden vazgeçilmeli
Birlik Sağlık Sen Genel Başkanı Ahmet Doğruyol, tüm bu sorunları özetleyerek Sağlık Bakanlığı'na acil bir çağrıda bulundu. "Hekim ve hemşireden aylık olarak istedikleri sayıda hizmetin yapılabilirliği imkansızken, koruyucu sağlık hizmetlerini aksatan bu sistemden acilen vazgeçilmelidir" diyen Doğruyol, sorunların çözümü için somut adımlar atılması gerektiğini belirtti.
