Türkiye’deki ALES, akademik kariyer yapmak isteyenlerin önündeki ilk ve en büyük eşik. Yüksek lisans ve doktora başvurularında zorunlu olan bu sınav, aynı zamanda araştırma görevlisi ya da öğretim görevlisi olmak isteyen adaylar için de ön koşul olarak gösteriliyor. Üniversiteler, adayların yetkinliğini öncelikle ALES puanı üzerinden değerlendiriyor; bu nedenle yeterli puan almak hem mülakata davet edilmenin hem de başvurunun kabul edilmesinin anahtarı olarak görülüyor.
ALES sonuçları ne zaman ve nereden öğrenilir?
2025-ALES/2 sonuçları, 25 Temmuz 2025 itibarıyla açıklandı. Adaylar kendi sonuçlarına ÖSYM’nin resmi web sitesi (sonuc.osym.gov.tr) üzerinden T.C. kimlik numaraları ve bireysel şifreleriyle erişebiliyor. Sonuç belgesinde sayısal, sözel ve eşit ağırlık puanları ayrı ayrı görüntüleniyor.
Sonuç ekranında hangi puanlar var, hangisi ne işe yarar?
ALES sonuç belgesinde üç ana puan türü bulunuyor:
-
Sayısal Puanı: Mühendislik, tıp, fen bilimleri gibi alanlara başvuracaklar için kritik önemde.
-
Sözel Puanı: Edebiyat, iletişim, tarih gibi alanda yüksek lisans ya da doktora hedefleyenler için belirleyici.
-
Eşit Ağırlık Puanı: İktisat, psikoloji, işletme gibi hem sayısal hem sözel altyapı gerektiren disiplinlerde değerlendirmeye alınıyor.
Üniversiteler başvuru koşullarında genellikle hangi puan türünün geçerli olacağını önceden ilan ediyor. Başvuru yapmadan önce istenen puan türüne ve minimum puan barajına dikkat etmek gerekiyor.
ALES puanı nasıl hesaplanıyor, hangi yanlışlar doğruyu götürüyor?
ALES’te puanlar, adayın her testteki doğru ve yanlış cevaplarına göre biçimleniyor. Dört yanlış bir doğruyu götürüyor. Her testin kendi içinde doğru ve yanlışları toplanıyor, ardından yanlış sayısının dörtte biri doğru cevaptan çıkarılarak “ham puan” elde ediliyor. Daha sonra tüm adaylar arasındaki dağılıma göre standart puanlar oluşturulup test ağırlıklarıyla çarpılarak nihai ALES puanı hesaplanıyor.
Örneğin, sayısal puan için testin %75’i sayısaldan, %25’i sözelden alınan başarıya göre şekilleniyor. Aynı şekilde sözel ve eşit ağırlık puan türlerinde de ağırlıklar değişiyor.
Kaç puan yüksek kabul edilir, barajlar neye göre değişiyor?
ALES’te “yüksek puan” tanımı başvurulacak programa ve rekabete göre değişiyor. Devlet üniversitelerinde yüksek lisans için genellikle 70 ve üzeri, doktora başvurularında ise en az 55-60 puan isteniyor. Ancak popüler bölümlerde ve yoğun talep gören kontenjanlarda 80 ve üstü puanlar öne çıkıyor. Araştırma görevliliği gibi kadrolarda çoğunlukla en yüksek puan alan adaylar seçiliyor.
Başvurulan üniversitenin, fakültenin ve bölümün ilan ettiği taban puanlar dikkatle incelenmeli. Çünkü ALES dışında not ortalaması, dil puanı ve mülakat/bilim sınavı gibi kriterler de sürece dahil ediliyor.
ALES puanı haricinde nelere dikkat etmek gerekir?
Birçok aday için “iyi ALES puanı” hayal edilen kadroya kapı açar gibi görünse de gerçek başvuru sürecinde şunlar kritik rol oynar:
-
Diploma not ortalaması (GPA): Genellikle genel başarı sıralamasının %20 ila %30’unda etkili.
-
Yabancı dil puanı (YDS, YÖKDİL, TOEFL): Akademik kariyerin vazgeçilmezi, özellikle doktora için olmazsa olmaz.
-
Mülakat/Bilim sınavı: Özellikle lisansüstü başvurularda adayların motivasyonu, akademik perspektifi ve alan bilgisi ölçülüyor.
Başvuru yapacak adayların, ilan edilen şartlarda belirtilen tüm belgeleri ve ek puan kriterlerini tamamlaması gerekiyor.
ALES puanının geçerlilik süresi ve avantajları neler?
2025-ALES/2 sonuçları açıklandığı tarihten itibaren 5 yıl süreyle geçerli olacak. Bu avantaj, adayların aynı puanı birden fazla dönem veya fakülteye başvurmakta kullanabilmesini sağlıyor. Not ortalamasını yükseltmek ya da dil puanını almak için zamana ihtiyacı olanlar için önemli bir fırsat. Ayrıca, kariyer planlayanlar için puanlarını ileriye dönük kullanarak stratejik başvuru yapma olanağı tanıyor.
ALES puanı ile nerelere başvuru yapılabilir?
ALEs puanı ile şuralara başvuru yapılabilir:
-
Devlet ve vakıf üniversitelerinin yüksek lisans ve doktora programları
-
Araştırma, öğretim, okutman ve uzman kadrolarına başvurular
-
Bazı kamu kurumlarının ilan ettiği akademik ve bilimsel projelerde görev alma
Puanın geçerli sayılabilmesi için, YÖK ve üniversite tarafından ilan olunan başvuru takvimleri ve sistemler üzerinden gerekli evrakla başvuru şarttır.
Sıkça sorulan sorular: “ALES’te kaç net kaç puan getirir?”, “Bir sonraki sınav ne zaman?”
-
Kaç net kaç puan kazandırır? Her yıl sınav ortalamaları ve standart sapma değiştiği için büyük değişkenlik gösterir; ancak çoğu yıl yaklaşık 55-60 net 80 ve üzeri puanlara, 45-50 net ise 70’li seviyelere ulaşabilir.
-
ALES/3 ne zaman? ÖSYM’nin takvimine göre genellikle sonbaharda, Eylül-Kasım aylarında yapılır. Başvuru tarihleri ve sınav günü için ÖSYM’nin resmi duyurularının takip edilmesi gerekir.
-
Dil yeterlilik puanı olmadan başvuru yapılabilir mi? Ders dönemi için çoğu yerde evet, ancak tez/giriş aşamasında mutlaka başvurulan programın güncel şartlarını kontrol etmek şart.
-
ALES puanımdan memnun değilim, tekrar sınava girebilir miyim? Evet, ALES tekrarlı şekilde her yıl üç kez yapılır ve en yüksek geçerli puanınız başvuruda değerlendirilir.
Sosyal medyada adayların gündemi: Hangi puana kaç yorum, hangi bölüm için rekabet ne boyutta?
Bu yıl da sosyal medya platformları, ALES sonuçlarının açıklanmasıyla hareketlendi. #ALES2025 ve #ALESsonuçları etiketleri gün boyu trend listelerinde yer aldı. Yüzlerce aday sevinç çığlıkları atarken, bazıları istedikleri puan gelmediği için bir sonraki sınav dönemi için şimdiden hazırlıklara başladı. Özellikle yüksek puan isteyen alanlarda aşırı yoğun bir rekabet olduğu, adayların paylaşım ve yorumlarında sıklıkla öne çıktı. Özetle, ALES sonuçları bir dönemin kapanışı, yeni akademik fırsatların ise ilk kapısı anlamına geldi.
