Avrupa genelinde son dönemde yaşanan ekonomik dalgalanmalar, gıda sektörünü de derinden etkiliyor. Özellikle tereyağı fiyatları, artan üretim maliyetleri ve tedarik sıkıntıları nedeniyle büyük oranda yükseldi. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre, AB ülkelerinde tereyağının fiyatı şubat ayı itibarıyla yıllık ortalamada yüzde 30 arttı.
Almanya’da açıklanan resmi verilere göre ise, tereyağı üreticilerinin maliyetleri ocak ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 39,8 oranında yükseldi. Bu artış, Avro Bölgesi’ndeki yüzde 2,5’lik genel enflasyonun oldukça üzerinde seyrederek dikkat çekici bir seviyeye ulaştı.
Tüketici fiyatları dalgalanıyor
Avrupa'da tereyağı, genellikle 250 gramlık ambalajlarda satıldığı için, tüketiciler fiyat artışlarını doğrudan hissediyor. Sık sık satın alınması gereken bir ürün olması nedeniyle fiyat dalgalanmaları, tüketici üzerindeki baskıyı artırıyor. Uzmanlar, bu durumun enflasyon beklentilerini kontrol altına almak için uygulanan ekonomik politikaları da olumsuz etkilediğini belirtiyor.
Süpermarketler alımlara kota koydu
Avrupa genelinde tereyağının tarihi seviyelere ulaşan fiyatı, marketleri farklı stratejiler geliştirmeye itti. Bazı büyük süpermarket zincirleri, panik alımlarını önlemek için kişi başına 4 paketle sınırlandırma kararı aldı. Ayrıca bazı marketlerde, tereyağının lüks ürünlerle birlikte özel güvenlikli raflarda saklandığı görüldü.
Fiyatlardaki bu artışın, özellikle düşük ve orta gelirli aileler için ciddi bir ekonomik yük oluşturduğu belirtilirken, birçok tüketici indirim kampanyalarını takip etmek zorunda kalıyor.
Polonya stratejik tereyağı stoklarını piyasaya sürüyor
Avrupa’nın en büyük ekonomilerinden biri olan Almanya’da fiyatlar tırmanırken, komşu Polonya’da tereyağı fiyatları siyasi tartışmalara yol açtı. Hükümet, artan fiyatları dengelemek amacıyla stratejik rezervlerini devreye sokma kararı aldı.
Aralık 2024’te alınan kararla, Polonya Stratejik Rezervler Ajansı, toplam 1.102 ton tuzsuz donmuş tereyağının kilosunu 7 dolardan işletmelere satacağını duyurdu. Yetkililer, yaklaşan 2025 cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde fiyat istikrarını sağlamayı hedeflediklerini belirtiyor.
Üretim azalıyor, maliyetler yükseliyor
Tereyağı krizinin arkasındaki en büyük nedenlerden biri de süt üretimindeki düşüş ve artan maliyetler. Avrupa’da çiftçiler, yüksek enerji fiyatları, artan nakliye giderleri ve süt fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle üretimde sıkıntılar yaşıyor.
Ayrıca, Avrupa genelinde konsantre yem kullanımının artması, sütün yağ içeriğinin düşmesine neden olarak tereyağı üretimini doğrudan etkiliyor. 2024 yılı itibarıyla, AB genelindeki inek sayısı 20 milyonun altına düşerken, özellikle Hollanda ve İrlanda gibi büyük üretici ülkelerde tarım politikaları ciddi tartışmalara yol açıyor.
İklim politikaları, tarım desteklerinin azaltılması ve maliyetlerin yükselmesi gibi sebeplerle, birçok Avrupa ülkesinde çiftçi protestoları da giderek yayılıyor. Uzmanlar, bu durumun tereyağı krizinin daha da derinleşmesine yol açabileceği konusunda uyarıyor.
