Ramazan sofraları cep yakıyor! Sağlık Bakanlığı'nın sağlıklı beslenme tavsiyeleriyle hazırlanan menülerdeki fiyat artışı, enflasyonu solladı. Vatandaşlar, hem sağlıklı kalmaya çalışırken hem de artan gıda fiyatlarıyla mücadele etmek zorunda.
Sağlıklı Ramazan menüsü enflasyonu aştı
Ramazan ayının manevi atmosferi yaklaşırken, sofraların bereketi kadar maliyeti de merak konusu haline geldi. Gıda fiyatlarındaki yükseliş, Ramazan hazırlığı yapan vatandaşların bütçesini derinden etkiliyor. Sağlık Bakanlığı'nın sağlıklı bir Ramazan geçirmek adına önerdiği iftar ve sahur menülerinin maliyeti, son iki yılda yaşanan enflasyonun üzerinde bir artış gösterdi. Bu durum, sağlıklı beslenmeye özen gösteren vatandaşların karşısına önemli bir ekonomik engel çıkarıyor.
Vatandaşlar 2025 Ramazan'ına hazırlanırken, gıda fiyatlarındaki artış alım gücünü zorlamaya devam ediyor. 2023 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan Ramazan'da sağlıklı beslenme önerilerine uygun olarak hazırlanan menülerdeki fiyat artışları, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan gıda enflasyonunu geride bıraktı. Bu durum, sağlıklı ve dengeli beslenmenin her geçen gün daha da maliyetli hale geldiğini gözler önüne seriyor.
Bakanlığın 2023 yılı sağlıklı ramazan menüsü önerileri
Sağlık Bakanlığı, 2023 yılında Ramazan ayında sağlıklı beslenme konusunda vatandaşlara yol göstermek amacıyla bir dizi öneride bulunmuştu. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, sahurda hafif bir kahvaltının veya çorba, zeytinyağlı yemekler ve salata içeren bir öğünün tercih edilmesi gerektiği vurgulanmıştı. Sahurda tüketilebilecek besinler arasında süt, yoğurt, peynir, yumurta, tam tahıllı ekmekler ve çiğ sebze-meyveler sıralanmıştı. Ayrıca, gün içinde açlık hissini geciktirmek için kuru fasulye, nohut, mercimek ve bulgur pilavı gibi lifli kompleks karbonhidratların tüketilmesi önerilmişti. Bakanlık, aşırı yağlı, tuzlu ve ağır yemekler ile hamur işlerinden uzak durulması gerektiğinin altını çizmişti.
İftar öğününde ise psikolojik ve fizyolojik açlığın en yüksek seviyede olduğu belirtilerek, miktar ve çeşitlilik konusunda aşırıya kaçılmaması gerektiği uyarısı yapılmıştı. Yemeğin yavaş çiğnenerek tüketilmesi, sindirim problemlerini önlemek adına önemli görülmüştü. İftara hurma veya zeytin ve su ile başlanması, ardından çorba ve salata ile devam edilmesi önerilmişti. Ana yemek olarak etli sebze yemekleri veya hafif et yemekleri, zeytinyağlı sebzeler, salata veya söğüş ile birlikte 1-2 dilim ekmek (pide yerine tam tahıllı ekmek tercih edilerek) veya küçük bir porsiyon pilav veya makarna tüketilebileceği belirtilmişti. İftar ve sahur arasında ise meyve, kuru meyve, kabuklu yemişler, süt/yoğurt ve haftada birkaç kez küçük porsiyonlarda sütlü veya meyveli tatlılar tüketilebileceği ifade edilmişti.
Gıda fiyatlarındaki karşılaştırma
Sağlık Bakanlığı'nın önerilerine uygun bir alışveriş listesi oluşturularak, 2023 yılı Ramazan ayı öncesindeki market broşürlerinden derlenen fiyatlar ile 2025 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve TÜBİTAK işbirliğiyle hazırlanan "marketfiyatı" internet sitesindeki fiyatlar karşılaştırıldı. Bu karşılaştırma, gıda fiyatlarındaki değişimi net bir şekilde ortaya koydu.
Alışveriş listesinde yer alan temel gıda ürünleri
Önerilere uygun olarak oluşturulan alışveriş listesi, sağlıklı bir Ramazan menüsü için gerekli görülen şu gıda ürünlerini kapsıyor: Kuru meyve, zeytin, salatalık, elma, portakal, fındık, patates, peynir, yoğurt, helva, zeytinyağı, tarhana, yumurta, maden suyu, et (kıyma), süt, makarna, kuru fasulye, bulgur, hurma. (Hesaplamalarda, yumurta hariç tüm ürünlerin kilogram fiyatları baz alındı.)
Enflasyon oranını geride bırakan artış
TÜİK'in Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) hesaplamalarına göre, enflasyon 2023 Mart ayından bu yana yüzde 122 oranında artış gösterirken, gıda enflasyonu yüzde 115 olarak gerçekleşti. Ancak, Sağlık Bakanlığı'nın önerdiği listedeki ürünlerin fiyatlarındaki toplam artış oranı yüzde 177'ye ulaştı. Bu durum, sağlıklı Ramazan menüsünün maliyetindeki artışın genel enflasyonun ve gıda enflasyonunun çok üzerinde olduğunu gösteriyor.
Kuru meyve ve hurmadaki fiyat değişimleri
Fiyatı en çok artan ürünler arasında kuru meyveler başı çekiyor. Kuru üzüm, yüzde 369'luk artış oranıyla listenin en üst sırasında yer alırken, Ramazan sofralarının vazgeçilmezi olan hurmadaki artış oranı yüzde 50 ile sınırlı kaldı. Bu durum, kuru meyvelerin lüks tüketim haline geldiğini ve hurmanın ise nispeten daha ulaşılabilir kaldığını gösteriyor.
Asgari ücretin alım gücündeki değişim
2023 yılının ilk yarısında 8.506,8 TL olarak belirlenen asgari ücret, 2025 yılında 22.104,12 TL'ye yükseldi. Ancak, asgari ücretin alım gücü incelendiğinde, listedeki 10 ürünün fiyat artışının gerisinde kaldığı, diğer 10 ürünün ise önüne geçtiği görülüyor. Bu durum, asgari ücret artışının bazı temel gıda ürünlerindeki fiyat artışlarını telafi etmekte yetersiz kaldığını ortaya koyuyor. Sonuç olarak, sağlıklı Ramazan menüsüne ulaşmak, vatandaşlar için her geçen gün daha da zorlaşan bir ekonomik mücadele haline geliyor.
