Pekin yönetimi, Washington'un uyguladığı ekonomik baskıya aynı dozda yanıt vermeye hazırlanıyor. Çin Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, ABD'nin Çin ürünlerine yönelik getirdiği %34 oranındaki gümrük tarifesine misilleme olarak, Çin de Amerikan ürünlerine aynı oranda ek vergi uygulayacak. Bakanlık yetkilileri, "ABD'nin tek taraflı korumacı politikalarına karşı Çin'in meşru haklarını ve çıkarlarını korumak zorundayız" ifadelerini kullandı.
Uzmanlar, iki ülke arasındaki tarife savaşının küresel tedarik zincirlerini bozabileceğine ve dünya ekonomisinde yeni bir belirsizlik dalgası yaratabileceğine dikkat çekiyor. Özellikle pandemi sonrası toparlanma sürecinde olan küresel ekonomi için bu tür ticari gerilimlerin risk oluşturduğu belirtiliyor.
Trump'ın yeni tarife hamlesi
ABD Başkanı Donald Trump, kısa süre önce yaptığı açıklamada ülkesinin "karşılıklı tarifeler" kapsamında diğer ülkelere tarifeleri kademeli olarak uygulayacağını duyurmuştu. Trump yönetiminin açıkladığı plan çerçevesinde, %10'luk temel tarife oranına ek olarak, her ülkenin ABD'ye uyguladığı gümrük tarifeleri ve diğer ticari engeller dikkate alınarak ek vergiler getirilecek.
Bu kapsamda, Çin'e yönelik olarak toplamda %34'lük bir gümrük vergisi uygulanması kararlaştırıldı. Bu oran, %10'luk baz tarife ve %24'lük "karşılıklı tarife" bileşenlerinden oluşuyor. Yeni vergiler iki aşamada yürürlüğe girecek: Baz tarife 5 Nisan 2025'te, ek tarife ise 9 Nisan 2025'te uygulanmaya başlayacak.
Kademeli vergi artışları
Trump yönetiminin Çin'e yönelik vergi artışları yeni değil. ABD Başkanı, daha önce 1 Şubat 2025 tarihinde imzaladığı kararname ile Çin'den ithal edilen ürünlere %10 oranında gümrük vergisi getirmişti. Bu vergi 4 Şubat 2025'te resmen yürürlüğe girmişti.
Ancak gerilim durmadı ve Trump, 4 Mart 2025'te ikinci bir hamle yaparak Çin ürünlerine uygulanan gümrük vergisini %10'dan %20'ye yükseltti. Şimdi ise bu oran %34'e çıkarılıyor. Ekonomistler, bu tarife artışlarının ABD'deki enflasyonu tetikleyebileceği ve Amerikan tüketicilerinin alım gücünü olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıyor.
Çin'in stratejik misillemesi
Çin'in misilleme kararı ekonomik uzmanlar tarafından sürpriz olarak karşılanmadı. Pekin yönetimi, ABD'nin aldığı her ekonomik tedbire benzer şekilde karşılık verme stratejisini sürdürüyor. Çin Ticaret Bakanlığı Sözcüsü Gao Feng, düzenlediği basın toplantısında "ABD'nin tek taraflı ve korumacı politikalarına misilleme yapmak zorunda kaldıklarını" belirtti.
Tarife misillemesi kapsamında Çin'in özellikle Amerikan tarım ürünleri, otomotiv parçaları ve uçak parçalarını hedef alması bekleniyor. Bu ürünlerin ABD ekonomisi ve özellikle Trump'ın seçim bölgelerindeki ekonomik aktivite için kritik öneme sahip olduğu biliniyor.
Küresel ekonomiye etkileri
İki ekonomik dev arasındaki ticaret savaşının şiddetlenmesi, küresel piyasalarda endişeye yol açıyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, yaptığı açıklamada "Ekonomik parçalanma ve artan korumacılık, küresel ekonomik büyümeyi tehdit ediyor" ifadelerini kullandı.
Ekonomi uzmanları, iki ülke arasındaki ticaret hacminin büyüklüğü göz önünde bulundurulduğunda, karşılıklı tarifelerin tedarik zincirlerini bozabileceğini ve özellikle gelişmekte olan ekonomiler üzerinde domino etkisi yaratabileceğini vurguluyor. Ayrıca, artan gümrük vergilerinin hem ABD'de hem de Çin'de enflasyonist baskıları artırabileceği tahmin ediliyor.
İş dünyasından tepkiler
ABD Ticaret Odası, Trump yönetiminin Çin'e yönelik tarife artışlarını "ekonomik açıdan kendimize zarar verme" olarak nitelendirdi. Oda'nın başkanı Suzanne Clark, "Amerikan şirketleri ve tüketicileri bu tarifelerin maliyetini ödemek zorunda kalacak. Bu durum, Amerika'nın rekabet gücünü azaltıyor" açıklamasında bulundu.
Benzer şekilde, Çin İthalat ve İhracat Şirketleri Birliği de misilleme tarifelerinin Çin ekonomisine zarar verebileceği konusunda uyarıda bulundu. Birlik temsilcileri, "Ekonomik çatışmanın kazananı olmaz. Her iki tarafın da diyalog ve işbirliği yoluyla sorunları çözmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Bu arada, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, küresel ticaret sisteminin karşılıklı saygı ve kurallara dayalı işbirliğine ihtiyaç duyduğunu belirterek tarafları itidal göstermeye davet etti.
