İzmir Milletvekili ve DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Seda Kaya Ösen, Plan Bütçe Komisyonu, Kültür ve Turizm Bakanlığı 2025 yılı bütçe görüşmelerinde Bakanlık bütçesini, hedefleri ve sektöre yapılan yatırımları değerlendirdi. Turizm sektörünün yılda 60 milyar dolar gelir getireceğini belirten Ösen “Siz de bu gelirin yüzde 2.5'ini sektöre yatırım olarak döndüreceksiniz. Aslında, sektöre verdiğiniz para yine sektörün kendi parası; yani sektörden toplanan gelirler. Bu rakamlara bakarsak; 2024 yılında konaklama vergisinden 12,9 milyar lira, TGA turizm payından 4,8 milyar lira toplanması bekleniyor. Yani toplamda 17,7 milyar lirayı hükûmetiniz turizmci sayesinde zaten gelir olarak sağlıyor. Yüzdeliklerle ifade edecek olursak yıl sonunda 2024 yılındaki Bakanlığınızın bütçesi olan 38 milyar 964 milyon liranın yüzde 45'ini konaklama ve TGA turizm payı oluşturmuş olacak. Buradan bakıldığında, bu kadar çok gelir getiren ancak bu kadar yanında olunmayan başka bir sektör, başka bir bakanlık yok” dedi.
“Cari açıkla mücadele eden Türk ekonomisinin en güçlü silahı, turizm sektörüdür.”
Milletvekili Ösen, bütçe görüşmelerinde yaptığı konuşmada Kültür ve Turizm Bakanlığı 2025 yılı bütçesinin öngörülen hedefleri gerçekleştirmek için yeterli olmadığını belirterek Cari açıkla mücadele eden Türk ekonomisinin en güçlü silahı, turizm sektörümüzdür. Turizmin geliştirilmesi, tanıtımının yapılması, ülkemize daha fazla turist ve döviz sağlanması için çalışmalar yürüten Bakanlığın bu yıl bütçesi 53,2 milyar Türk lirası; geçtiğimiz yıl bu rakam 38,9 milyar Türk lirasıydı. 2024'ten 2025'e bütçedeki artış yüzde 36 oranında kalmış. Biliyorsunuz, yeniden değerleme oranı yüzde 44'tü. 2025 yılı merkezî yönetim bütçesi içerisinde Bakanlığınızın payı yüzde 0.36. Türkiye'nin 2024 yılı turizm gelirindeki hedefi 60 milyar dolar, fakat Bakanlığın bütçesi 1,5 milyar dolar. Bu rakam çok az değil mi?” diye sordu.
“Yeni yatırımlarla turizmcinin finansmana erişimi kolaylaştırılmalıdır“
Turizmde en önemli sorunun sektöre yapılan yatırımların yetersiz kalması olduğunu belirten Ösen, Orta Doğu'da ve Akdeniz havzasında yer alan rakip ülkelerde sektöre ciddi miktarda teşvikler verilerek yatırımlar yapıldığını belirtti:
“Bugün Türkiye'de turizm yatırımcılarına kullandırılan kredi stoku 2024'ün ilk dokuz ayında 13 milyar dolar; yeni rakiplerimizden Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonu adı altında, içerisinde turizmin de olduğu birçok sektöre 800 milyar dolar yatırması bekleniyor. Burada tek kaynak maddi de değil. Suudi Arabistan'daki bu projeler için insan kaynağı olarak İngiltere'deki Surrey Üniversitesi’nde koskoca bir turizm fakültesi kapatılmış durumda. Bütün bu eğitimin maliyetini, o öğrencilerin geri dönüp çalışması karşılığında, turizm yatırımı yapan Suudiler ödüyor. Yine, Yunanistan, yatırımcılarına sağladığı Avrupa Birliği kaynaklı hibelerle, uzun vadeli kredilerle ön plana çıkmaya çalışıyor. Biz 2028 yılındaki turizm hedeflerine ulaşacaksak eğer bunu ancak yeni yatırımlarla turizmcinin finansmana erişimini kolaylaştırarak yapabiliriz.”
“Turizmciler ihracatçı indiriminden neden yararlanamıyor?”
Bakan Ersoy’a turizmcilerin taleplerini ileten Milletvekili Ösen “Turizm sektörü kanunun üzerindeki ihracatçı olarak gözüküyor ancak Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 32'nci maddesinden kaynaklı 5 puanlık ihracatçı indiriminden yararlanamıyor. Oysaki turizm sektörü de hizmet ihracatçısıdır. Bu konuda turizmcilerin çok fazla haklı talepleri var” dedi.
“Son yayınlanan OVP’de turizm gelir hedefi neden geriledi?”
Turizm gelirlerinin hesaplanmasında yaşanabilecek olası sorunlara dikkat çeken Ösen, 2025 yılı için belirlenen hedefin son yayınlanan Orta Vadeli Program’da (OVP) gerilediğini belirterek şöyle konuştu:
“OVP rakamlarına değinmek istersek, 2025 yıl için 64,7 milyar dolarlık gelir hedefi konmuştu, bu rakam son yayınlanan OVP'de 63,6 milyar dolara geriledi. Turizm gelirlerin hesaplanmasında sorunlar mı yaşanıyor? Neden bu geriye gidiş var? Bu noktada, TÜİK'in geçmiş yılları kapsayan ana revizyon çalışmasını hatırlatmak isterim. 2022 yılında TÜİK geçmiş yıllardaki turizm gelirlerinin doğru hesaplanmadığından yola çıkarak bu çalışmayı yayımlamıştı. Yine benzer bir durumla karşı karşıya mıyız? Ödemeler dengesindeki net hata ve noksan payındaki artışın size göre sebebi turizm geliri ve hesaplamalarındaki yanlışlıklar olabilir mi?”
Milletvekili Ösen konuşmasında 5 Kasım tarihinde İstanbul Formula 1 pistinin ihalesini kazanan firmanın Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne vermiş olduğu sahte kefalet senediyle ilgili bir soru önergesi verdiklerini fakat yanıt alamadıklarını belirtirken; İzmir Kemeraltı'nın UNESCO adaylık sürecindeki gelişmeler hakkında da Bakan Ersoy’dan bilgi istedi.
