Türkiye'nin önde gelen ekonomistlerinden Dr. Mahfi Eğilmez, sosyal medya platformu X üzerinden paylaştığı analizde, ülkedeki tüketim alışkanlıklarına dair çarpıcı değerlendirmelerde bulundu. Eğilmez, doom spender kavramını Türkiye ekonomisindeki güncel gelişmelerle ilişkilendirerek önemli tespitler ortaya koydu.
Ekonomik davranışların dönüşümü
Ekonomist Eğilmez, 2023 yılında kaleme aldığı makalesinde "doom spender" terimini, geleceğe dair umudunu yitirmiş ve tüm gelirini tüketime yönlendiren bireyleri tanımlamak için kullanmıştı. Bu kavram, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde ortaya çıkan tüketici davranışlarını açıklamada önemli bir araç haline geldi.
Para politikasının yansımaları
2021 yılının Eylül ayında yaşanan gelişmelere dikkat çeken Eğilmez, "faizi düşürerek enflasyonu düşürme denemesini bir kez daha yaşama geçirince yüksek enflasyonu çok yüksek enflasyona dönüştürmüştük" değerlendirmesinde bulundu. Bu süreçte uygulanan düşük faiz politikası, toplumun tasarruf eğilimini azaltırken tüketim harcamalarını artırdı.
Tüketim patlamasının nedenleri
1999-2021 dönemini kapsayan ekonomik verileri inceleyen Eğilmez'in analizine göre, 2022 yılında Türkiye'de benzeri görülmemiş bir tüketim patlaması yaşandı. Reel negatif faiz uygulaması, vatandaşları tasarruftan uzaklaştırarak tüketime yönlendirdi. Bu dönemde kredi kullanımındaki artış, tüketim eğilimini daha da güçlendirdi.
Ekonomik politikaların toplumsal etkileri
Eğilmez'in değerlendirmelerinde öne çıkan bir diğer nokta, hükümetin uyguladığı ekonomi politikalarının halk üzerindeki etkileri oldu. Artan enflasyon ve vergi yükü, vatandaşların alım gücünü düşürürken, düşük faiz politikası tasarruf eğilimini olumsuz etkiledi. Bu durum, toplumun tüketim odaklı bir ekonomik davranış modeline yönelmesine neden oldu.
