ABD Başkanı Donald Trump'ın “Kurtuluş Günü” adını verdiği gümrük tarifeleri planını açıklamasının ardından yatırımcılar küresel ekonominin ne kadar zarar göreceği konusunda belirsizliğini korurken hisse senetleri düşüşte. ABD'nin üç büyük endeksi de (S&P 500, Nasdaq, Dow Jones) Cuma günü üst üste ikinci gün kırmızıda kaldı. S&P 500 endeksi Şubat sonunda kaydettiği rekor kapanışa kıyasla %17 düştü ve Mart 2020'den bu yana en kötü haftasını geçirdi. Çarşamba günü Trump, ABD'ye ithal edilen tüm mallar için %10, belirli ülkelerden gelen mallar için ek gümrük vergileri ve Çin'den gelen mallar için %34 daha yüksek gümrük vergileri açıkladı ve bunların tümü bu ay yürürlüğe girecek. Bunun sonuçları şu olabilir: Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Temsilciliği Ofisi'ne göre 3 trilyon dolardan fazla küresel malın maliyeti hızla artacak. Tüketiciler muhtemelen harcamalarını geri çekecek ve bu da borsayı satış ve kazanç beklentilerini düşürmeye zorlayacak.
Çin'den vakit kaybetmeden misilleme geldi
Çin'in Cuma sabahı ABD mallarına %34 gümrük vergisi uygulayarak misilleme yapması ekonomik endişeleri daha da arttırdı. Çin 2024 yılında ABD'den 140 milyar dolarlık mal ithal etti ve Çin'e satış yapan ABD'li şirketler 2025 yılında muhtemelen talepte bir darbe görecek. Piyasa, yatırımcılar önümüzdeki çeyreklerde ekonomik verileri ve üç aylık kazanç raporlarını inceleyene kadar şirketlerin karlarındaki zararı tam olarak anlayamayacak. Bu nedenle, birkaç kurtarıcı fırsat ortaya çıkmadığı sürece piyasa önümüzdeki birkaç hafta içinde anlamlı bir toparlanma gösteremeyecek. ABD ile başlıca ticaret ortakları olan Çin, Meksika, Kanada ve Avrupa Birliği arasındaki müzakereler önemli bir destek sağlayabilir. Trump henüz gümrük vergilerini geri çekeceğine dair güçlü bir sinyal vermedi, ancak Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte, ticaret ortaklarının başkanın endişe duyduğu konularda ABD'ye uygun koşullar sunma durumuna bağlı olarak müzakereye açık olacağını söyledi.
Trump'ın geri adım atması tabloyu değiştirir
Piyasanın sıçrama yapabilmesi için yumuşamanın hızlı bir şekilde gerçekleşmesi gerekiyor. Çeşitli ABD ekonomik verileri, işletmelerin güvenlerini kaybettiklerini, yatırımlarını ve işe alımlarını azaltabileceklerini ve bunun da olumsuz bir ekonomik döngüye yol açarak resesyona zemin hazırlayabileceğini gösteriyor. Morgan Stanley'nin baş ABD hisse senedi stratejisti Mike Wilson Perşembe günkü bir notunda, “Ülkelerin yakın vadede müzakere masasına oturduğunu ve tarife oranlarının düşürüldüğünü görürsek, bu muhtemelen güven kanalları üzerindeki baskının bir kısmını hafifletmeye yardımcı olacaktır” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü: “Yüksek gümrük vergisi oranları yürürlükte kalırsa, müzakereler birkaç aylık bir süreye yayılırsa ve ek önlemler alınırsa, resesyon riski/ayı durumumuz muhtemelen artacaktır”
Fiyatlar yükseliyor, Fed'in işi güçleşiyor
Perşembe günü açıklanacak olan Mart ayı tüketici fiyat endeksi de durumu şekillendirebilir. FactSet tarafından takip edilen ekonomistler, son okumanın Şubat ayındaki %2,8'lik artıştan daha düşük olacak şekilde yıllık %2,6'lık bir artış göstermesini bekliyor. Nomura ekonomistleri Cuma günü yayınladıkları bir notta, “Yüksek gümrük vergileri beklentisiyle alımların öne çekilmesi ve önleyici fiyat artışları temel mal fiyatlarını yukarı çekmiş görünüyor” dedi. Yüksek bir Mart ayı verisi, Fed'in işini zorlaştırabilir. Merkez Bankası, ekonomi kötüye giderse faiz oranlarını düşürmek istiyor, ancak enflasyon yüksek olduğunda faiz indirimlerini gerekçelendirmek daha zor. Sıcak enflasyon verileri, piyasanın faiz indirimlerinin ne zaman gerçekleşeceğine dair beklentilerini geciktirebilir. Nihayetinde, daha az işe alım ve tüketici harcaması da önümüzdeki haftalarda ve aylarda ekonomik verilerde ortaya çıkabilir ve enflasyon üzerinde karşıt bir güç olarak hareket ederek sonunda onu Fed'in %2'lik hedefine doğru itebilir. Bu noktada Fed, ekonomiyi istikrara kavuşturmak için faiz oranlarını düşürebilir. Mart ayı istihdam raporu Cuma günü güçlü görünürken ve ABD ekonomisinin beklenenden daha fazla istihdam eklediğini gösterirken, Nisan ayı farklı bir hikaye olabilir. Fed üyeleri de önümüzdeki hafta konuşacak ve merkez bankasının enflasyona ve ekonomiye nasıl yaklaştığına ışık tutacak. Wilson'a göre, hisse senetleri için “yukarı yönlü hareketin ya beklenenden daha güvercin bir Fed'den ya da tarife müzakerelerinde daha düşük tarife oranları için açıkça bir yol sunan kısa vadeli ilerlemeden gelmesi gerekecek.
