Özge UYANIK- ‘Emekliler yılı’ olarak ilan edilen 2024’ün ardından emeklinin hali iç yakıyor. Son 5 yılda enflasyon karşısında adeta yok olan maaşlarıyla açlık sınırının altında yaşam mücadelesini sürdürmeye çalışan emeklilerden iş bulup çalışanlar ‘kendini şanslı’ sayarken, birçoğu ise küçük de olsa mutfak alışverişine katkı sağlayacak üç-beş kuruş için ikinci el pazarında gün boyu tezgah başında bekliyor.
Ekonomide yaşanan sıkıntılarla özellikle büyük kentlerde rağbet görmeye başlayan “İkinci El Pazarları”, düşük bütçelilerin uğrak yerleri oldu. Uygun fiyatlı ikinci el ürünlerin satıldığı tezgahlar dikkatleri çekerken, tezgah başlarında bekleyenlerin ise çoğunlukla emekliler olduğu da gözlerden kaçmıyor. Bornova İkinci El Pazarı da emeklilerin yaşam mücadelesini sürdürdükleri yerlerden biri. İş bulup çalışma imkanı olan emeklileri aralarında şanslı sayan emekliler, küçük de olsa gelir elde etmek, mutfak alışverişine katkı sağlamak için ikinci el pazarında gün boyu tezgah başlarında bekliyor.
Emekli öğretmen kitap tezgahında geçim mücadelesi veriyor
Elindeki binlerce kitabı uygun fiyata öğrencilerle buluşturan emekli öğretmen Bahri Akkan emekli maaşıyla geçinmenin imkansız olduğunu söyleyerek pazarın kendisi için geçim kapısı olmasını şöyle anlattı:
"Benim haftada iki gün pazara gelmemin dışında başka bir para kazanç kapım yok. Bu Pazar kapanırsa diye kara kara düşünüyorum. Elimde 10 bin kitap var. Hepimiz ihtiyaçtan kaynaklı buradayız. Çoğu insan da emekli iki, 3 iş birden yapıyorlar. Ben emekli öğretmenim, kirada oturuyorum, ev sahibiyle mahkemeliğiz. Önceden maaşımın beşte biri kiraya giderken şimdi beşte dördü kiraya ve faturalara gidiyor. Bir eve çıkacak olsam 20 bin liradan aşağı ev bulmam mümkün değil. Maaşımın yarısından fazlası kiraya gidecek. Bu Pazar da olmasa yeni bir iş bulmam gerekecek."
"Evine buradan ekmek götüren yüzlerce insan var"
Oltadan çocuk kıyafetlerine kadar çeşitli ikinci el ürünler satan emekli işçi Mehmet Gezgin 'Ekmeğimizin peşindeyiz' diyerek şöyle konuştu:
"Biz de ekmeğimizin peşindeyiz. Ben 3 senedir tezgah açıyorum. Hem evimizi geçindiriyoruz hem de vatandaşlara da çok faydamız var. Dışarıda 10 lira olan şeyi burada 2 liraya alıyorlar. Dışarıya atılmış eşyaları kapı önlerinden toplayıp burada tezgah açan onlarca kişi var. Tezgahların zamlanması da hepimizi çok etkiliyor. Sadece tezgah parasıyla bitmiyor ki… Saatlerce soğukta tezgah başındayız ama burada bir çay söylerken bile iki kere düşünüyoruz.”
Tezgah fiyatları zamlandı, kazanç zorlaştı
Emekli bankacı olan ikinci el kıyafetler satarak geçimini sağlayan Nesrin Sayılı tezgah fiyatlarına gelen zamdan da dert yanarak şöyle konuştu:
"Tezgah paraları yükseldi, 125 liradan 200 liraya çıktı. Herkese de tezgah zorunluluğu getirildi. Artık yere tezgah açmak yasaklandı. Buradan ekmek yiyen yüzlerce insan var. Burada kimse hobi olarak zaman geçirmiyor. Sabahın dördünde geliyoruz, akşama kadar buradayız. Geçim mücadelesi veriyor gördüğünüz herkes. Getirdiğim pantolonları, montları 30-40 liraya satıyorum. Tezgah parasını çıkarmamız bile zorlaşmaya başladı. Robot değiliz ki burada aç susuz dikilelim. Bazen içtiğim çayla sattığım kıyafet aynı paraya denk geliyor. Tabii hobi olarak burada antika ürün satanlar da var ancak gördüğünüz insanların %90’ı emekli ve mecburiyetten buradalar. "
Batan geminin malları bit pazarında…
Emekli Hasan Demir ise, artan maliyetler karşısında iş yerini kapattığını ve elinde kalan bijuteri ürünleriyle pazara çıktığını ifade etti. Dükkanı kapandıktan sonra elindeki takılarla tezgah açan Hasan Demir, “Geçimimizi sadece buradan karşılıyoruz. Benim dükkanım vardı, kapatmak zorunda kaldım elimdeki malları haftanın iki günü buraya getiriyorum. Hobi olarak gelmiyorum. Hayat pahalılığı da ortada, emekli maaşlarına yapılan zam da ortada. Bir şekilde biz de evimizi geçindirmek zorundayız.” Dedi.
600 esnafın geçim kapısı tehlikede
Esnafın gelir kapısı, öğrencinin ise uğrak yeri olan Bornova bit pazarı, mahalle sakinlerinden gelen şikayetler nedeniyle kapanma tehlikesi yaşıyor. Pazarın kapanması durumunda, yüzlerce kişi mağdur olacak. Disiplin ve düzenlemenin çözüm olacağını söyleyen esnaf “Bize yeni bir yer göstermeden kapatma kararı alınmasın” çağrısı yaptı.
10 bin imza toplayan mahalle sakinlerinden gelen şikâyetler üzerine, Bornova Belediyesi, pazardaki tezgahların denetlenmesi yönünde bir karar aldı. Esnaf, "Kapatmak çözüm değil, bizim daha dikkatli ve disiplinli olmamız lazım" diyerek yaşadıkları ekonomik zorlukları dile getirdi.
Bornova Belediyesi'nin denetim kararlarını sıralayan esnaf "Pazar etrafında araç bırakılmayacak Sabah 5'ten önce tezgah açılmayacak. Pazar içinde kesici, delici aletler satılmayacak. İçeride gürültü oluşturacak şekilde müzik açılmayacak. Belediye tarafından düzenli denetim yapılacağı bize bildirildi" dedi.
