Kira krizi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ev sahiplerine "insaf" diye seslenmesiyle bir kez daha gündeme geldi. Erdoğan, bir yurttaşın kirasının 2 bin 500 TL'den 7 bin 500 TL'ye çıkarılmasıyla ilgili diyalogunu paylaşarak, "Sende vicdan var mı diye sormak durumundayım" dedi. Ayrıca, fahiş fiyat artışlarını engellemeye yönelik tedbirleri hayata geçirdiklerini belirtti.
Konut Fiyatlarındaki Artış ve Kiraların Katlanması
Hükümet Politikalarının Etkisi ve TÜİK Verileri
Hükümetin uyguladığı politikaların etkisiyle konut fiyatları ve kiraların katlandığı görülüyor. TÜİK verilerine göre, ülke genelinde ortalama konut kiraları son bir yılda yüzde 101, son iki yılda yüzde 183, son beş yılda ise yüzde 288 oranında arttı. Ancak, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından yapılan hesaplamaya göre, Eylül 2021 ile Temmuz 2023 arasında ortalama kiralık konut metrekare fiyatı yüzde 472 oranında arttı.
Kira Artışlarına Sınırlama Getirildi Ama...
Hükümet, kiracıları koruma adına kira artışlarına yüzde 25 sınırlaması getirdi. Ancak bu adımın etkisi görünmüyor, kira artışları bu sınırlamanın çok üzerinde gerçekleşiyor. Kiracılar, ev sahipleriyle mahkemelik oluyor, uzlaştırmacı kapılarını aşındırıyor.
Ev Arkadaşlığı ve Paylaşımlı Konutlar Artıyor
Kira Baskısına Karşı Ev Arkadaşlığı
Milyonlarca kiracı, artan kira giderlerine karşı baş etmek için çeşitli yöntemlere başvuruyor. En yaygın olanı ise 'ev arkadaşlığı'. Artık sadece öğrenciler değil, çalışanlar da konut masraflarındaki artış nedeniyle ev arkadaşı arayışında. 'Ev arkadaşı arıyorum' ilanları, paylaşımlı ev ilanları, kiralık oda arkadaşı talepleri artış gösteriyor.
TÜİK Verilerine Göre Paylaşımlı Evlerde Artış
TÜİK verilerine göre, çekirdek aile dışında birden fazla kişiden oluşan hanelerde artış yaşandı. Bu tür evlerin oranı 2013'te yüzde 2,1 iken 2022'de yüzde 3,3'e yükseldi. Yalova, Antalya ve İstanbul, paylaşımlı evlerin toplam hane sayısına oranının en yüksek olduğu iller oldu.
Yoksulluk Oranında Artış
Yoksulluk ve Hane Tipine Göre Analiz
TÜİK araştırmasına göre, çekirdek aile dışında birlikte yaşayan hane halklarında yoksulluk oranı da arttı. 2011'de yüzde 9,1 olan yoksulluk oranı, 11 yıl sonra yüzde 15,5'e ulaştı.
