Haber - Utku ÇELİK
Everest, dünya üzerindeki en yüksek dağ olması ve göz alıcı bir güzelliğe sahip olmasıyla tanınır. Bu nedenle her yıl binlerce hatta milyonlarca insan, Everest Dağı'nı ziyaret etmektedir. Özellikle dağcılar, bu eşsiz dağın zirvesine ulaşmanın hayalini kurmaktadır. Ancak bazen tırmanış sırasında dağcılar maalesef hayatlarını kaybetmektedir. Bu durum, Everest Dağı'nı hem ürkütücü hem de ilgi çekici bir yer haline getirmektedir. Peki, Everest dağı nerede hangi ülkede nasıl gidilir? Everest'in zirve yüksekliği kaç metre?
Everest Dağı nerede ve nasıl gidilir?
Everest, dünyadaki deniz seviyesinden en yüksek noktadaki dağ olup, 8.848 metrelik yüksekliğiyle dikkat çeker. Bu eşsiz dağ, Himalayalar'da, yaklaşık olarak 28 derece kuzey enlemi ve 87 derece doğu boylamında Çin-Nepal sınırı üzerinde konumlanmıştır. Everest'e ulaşmak için genellikle Lhasa veya Katmandu üzerinden seyahat etmek mümkündür. Katmandu'dan gittiğinizde dağın kuzey tarafına erişebilirsiniz. Lhasa üzerinden Everest'e gitmek için ise öncelikle Xian, Şanghay, Pekin ve Chengdu gibi şehirler üzerinden Lhasa'ya ulaşmanız gerekmektedir. Ardından Lhasa'dan otobüsle Everest'e ulaşmak mümkündür. Ek olarak, Everest'e giriş ücreti 10 bin ila 30 bin dolar arasında değişmektedir.
Dünyanın en yüksek dağının adı nereden geliyor?
İngiltere'nin Hindistan sömürge yönetimi döneminde, Kadastro Genel Müdürü George Everest'ten sonra yerine Andrew Waugh atanmıştır. Waugh, dağın isminin Everest olarak değiştirilmesi önerisini Londra Kraliyet Coğrafya Cemiyeti'ne sunmuş ve bu öneri kabul edilmiştir. Teklife rağmen, bu isme karşı birkaç kez itiraz edilmiş olsa da, 1865 yılında dünyanın en yüksek dağına Everest adı verilmiştir ve bu isim tüm dünyada kullanılmaya başlanmıştır.
Everest adının Türkçe karşılığı belirlenmeden önce, dağın Tibetçe yerel adı olan "Çomolunma"nın Osmanlı Türkçesine uyarlanmış versiyonu kullanılıyordu.
Everest Dağı’nın oluşumu ve özellikleri
Büyük Himalayaların oluşumu, yaklaşık 26-27 milyon yıl önce Miyosen döneminde Hindistan yarımadası ile Tibet yaylasının birbirlerine yaklaşmasıyla başlayan jeolojik süreçle gerçekleşmiştir. Bu süreçte, tortul havzalardaki birikintilerin sıkışmasıyla birlikte Katmandu ve Khumbu napları, birbirlerinin üzerine kıvrılarak ilkel bir dağ sırası oluşturmuştur. Bu kıvrılmaların ardından, bölgenin kuzeyindeki arazi yükselmeye başlamış ve bölgenin yüksekliği artmıştır. Napların tekrar kıvrılmasıyla bölgenin tamamı yeni bir tabakayla örtülmüş ve yaklaşık 2,5 milyon yıl önce Pleyistosen döneminde Everest Dağı'nın ortaya çıktığı Mahabarat Evresi yaşanmıştır.
1990 yılından bu yana yapılan araştırmalar, Everest Dağı'nın her yıl kuzeydoğuya doğru birkaç santimetre ilerlediğini ve 1-2 santimetre yükseldiğini göstermektedir. Bu bilgi göz önüne alındığında, Everest'e tırmanan her kişi aslında farklı yüksekliklere tırmanmış olmaktadır.
Everest Dağı, sayısız kaya katmanından oluşmaktadır. Dağın alçak kesimlerinde yer alan kayalar, üzerinde magmatik granitlerin bulunduğu metamorfik şistler ve gnayslar şeklinde görülür. Daha yüksek kesimlerde ise tortul kayalar bulunmaktadır. Zirve piramidinin altında ise "Sarı Bant" olarak adlandırılan kireç taşı bulunmaktadır.
Everest’in iklimi
Everest Dağı, dünyanın en yüksek dağı olup, troposferin üst katmanlarına kadar uzanarak oksijenin azaldığı bölgelere ulaşır. Bu yüksekliklerde, oksijen eksikliği, saatte 100 kilometreye ulaşabilen sert rüzgarlar ve zaman zaman -70 dereceye kadar düşen aşırı soğuklar gibi zorlu koşullar yaşanır, bu da hayvanların ve bitkilerin bu yamaçlarda yaşamasına olanak vermez.
Everest Dağı, en soğuk olduğu zamanları Ocak ayında deneyimler. Bu dönemde, sıcaklıklar -36 ila -60 derece arasında değişmektedir. Temmuz ayında ise gündüz saatlerinde sıcaklık yaklaşık olarak -19 derece civarında seyreder.
Bu zorlu iklim koşulları, Everest Dağı'nı çevreleyen yamaçlarda yaşamın sınırlı olmasına neden olur. Hayvanlar ve bitkiler, bu ekstrem şartlara uyum sağlamak için özel adaptasyon mekanizmalarına sahip olmalıdır.
Everest’e yapılan ilk başarılı tırmanış
1953 yılında, İngiliz Kraliyet Coğrafya Derneği'nin desteğiyle, John Hunt liderliğinde iki takım oluşturuldu. İlk takımda Tom Bourdillon ve Charles Evans yer alıyordu. Bu ekip, kapalı oksijen sistemi kullanarak Everest'e tırmanmayı amaçlıyordu. Ancak, 26 Mayıs'ta güney zirvesine ulaşmalarına rağmen Bourdillon'un babası tarafından geliştirilen kapalı oksijen sistemi donduğu için tırmanışın son aşamasını tamamlayamadan geri dönmek zorunda kaldılar.
İkinci takımda ise Edmund Hillary, Tenzing Norgay ve Ang Nyima yer aldı. Bu ekip ise açık oksijen sistemi kullanarak Everest'e tırmanmaya karar verdi. Edmund Hillary ve Tenzing Norgay, 29 Mayıs saat 11:30'da Everest'in zirvesine ulaşmayı başardılar. Ancak, Ang Nyima 8.510 metrede tırmanışı bırakıp inişe geçmek zorunda kaldı. Günümüzde Everest tırmanışının en zorlu bölümlerinden biri olan bu nokta, Edmund Hillary'nin anısına "Hillary Step" olarak adlandırılıyor.
Everest’e tırmanmak kaç gün sürer?
Everest Dağı'na tırmanmak isteyen bir kişi genellikle yaklaşık 60 gün süreye ihtiyaç duyar. Bu zorlu yolculukta, Everest ana kampına gidiş ve dönüş toplamda 19 günü kapsar. Kamp noktasından dağın zirvesine ulaşmak ise yaklaşık 40 günlük bir süre gerektirir. Tarih boyunca, Everest Dağı'na 4.000'den fazla kişi başarılı bir şekilde tırmanmayı başarmıştır.
Apa Sherpa ve Phurba Tashi Sherpa, Everest'e tırmanma rekorunu paylaşan isimlerdir. Bu iki dağcı, Everest'in zirvesine tam olarak 21 kez ulaşmayı başarmışlardır.
Everest Dağı’nda kaç kişi öldü?
1922 yılından bu yana Everest'in zirvesinde 200'den fazla dağcının hayatını kaybettiği bilinmektedir. Bu üzücü olayların çoğunda, maalesef ölen dağcıların cesetlerinin buz ve karın altında kaldığı düşünülmektedir. Zorlu hava koşulları ve yetersiz tecrübe, bu ölümlerin başlıca nedenleri olarak kabul edilmektedir.
