Türkiye’de milyonlarca çalışanın gelir düzeyini belirleyen asgari ücret, 2025 yılı için yapılacak görüşmelerle yeniden gündemde. Komisyonun 10 Aralık’ta başlayacak toplantıları öncesi, geçmiş yıllardaki asgari ücret artış oranları ve enflasyon verileri karşılaştırılarak bu yılki zam oranı için ipuçları aranıyor.
Asgari ücret enflasyonun etkisiyle ortalamaya yaklaşıyor
Eskiden yalnızca vasıfsız ya da dönemsel çalışanlar için belirleyici olan asgari ücret, son yıllarda yüksek enflasyonun etkisiyle ortalama maaşlara yakın bir seviyeye ulaştı. 2021’den itibaren hızla artan enflasyon nedeniyle yılda iki kez zam yapılmasına geçilirken, 2024 yılında yalnızca yılbaşında artış uygulanmıştı. Bu durum, asgari ücretin diğer gelir gruplarına oranla daha hızlı yükselmesine neden oldu.
TÜİK verilerine göre, 2022 ve 2023 yıllarında asgari ücret artışları, hanehalkı kullanılabilir gelir ortalamasını geride bıraktı. Bu tablo, asgari ücretin çalışanlar için bir taban olmaktan çıkıp maaş sisteminde belirleyici bir rol üstlenmesine işaret ediyor.
Geçmişten günümüze asgari ücretin seyri
1974 yılından itibaren asgari ücretin artış oranlarına bakıldığında, özellikle 80’li ve 90’lı yıllarda yılda bir kez zam yapıldığı görülüyor. Bu artışlar genellikle yıl ortasında uygulanırken, yüksek enflasyon dönemlerinde ücret artışlarının etkisi sınırlı kaldı.
2000’li yıllarda ise farklı uygulamalara geçildi. 2001 ekonomik krizinde asgari ücret bir yılda üç kez artırılırken, 2007-2014 yılları arasında yılda iki kez zam yapıldı. Bu dönemin enflasyon ortalaması yüzde 7,95 olarak kaydedildi.
2015-2021 yılları arasında ise asgari ücret, yalnızca yılbaşında yapılan artışlarla belirlendi. Bu dönemin enflasyon ortalaması yüzde 16,01 seviyesinde gerçekleşirken, zam oranları enflasyonun genellikle altında kaldı.
2025 zam oranı tahminleri
Asgari ücrete yapılan zamların geçmişteki oranlarına bakıldığında, 1974-1999 döneminde yıllık artış ortalaması yüzde 58,55, enflasyon ortalaması ise yüzde 58,26 oldu. 2000 sonrası dönemde ise zam oranı yüzde 26,24, enflasyon ise yüzde 21,09 olarak kaydedildi.
Son 50 yılın genel ortalaması ise yüzde 43,56 olarak hesaplanıyor. Bu oran dikkate alındığında, 2025 yılı için asgari ücretin yaklaşık 24 bin 409 TL’ye yükselme ihtimali bulunuyor.
Asgari ücret artışları tartışma konusu olmaya devam ediyor
Ücret artışlarının enflasyon üzerindeki etkisi ve çalışanların alım gücüne olan katkısı, kamuoyunda sıkça tartışılıyor. Geçmiş yıllardaki uygulamalar, asgari ücretin ekonomik krizlere karşı önemli bir araç olduğunu gösterirken, 2025 yılı için belirlenen zam oranı da geniş bir kesim tarafından merakla bekleniyor.
