Sağlık sektöründe çalışan personellerin mesai saatleri dışında da görev yapmalarını gerektiren durumlarda icap nöbeti adı verilen bir uygulama bulunmaktadır. Peki icap nöbeti nedir, kimler tutabilir ve nasıl ücretlendirilir? İşte icap nöbeti hakkında merak edilenler.
İcap Nöbeti Nedir?
İcap nöbeti, yataklı tedavi kurumlarında uygulanan nöbet türlerinden birisidir. Yönetmelikte yer alan ‘bünyesinde doğum servisi bulunmayan kurumlarda, hemşire (başhemşire dahil) toplamı ikiden fazla ise, bunlar arasında nöbet uygulanır.’ ifadesini temel alan icap nöbeti, aynı yönetmelikte açıkça tanımlanmıştır.
İcap nöbeti olarak adlandırılan telefonla çağrı üzerine çalışma (oncall) tüm dünyada belli ölçülerde uygulanan bir yaklaşımdır. İcap nöbetlerinin mesai saatleri dışında gün boyunca tutulması (day float) söz konusu olabildiği gibi, mesai saatleri dışında bölünerek (örneğin 17.00- 24.00 arasında ve 24.00-08.00 arasında) tutulması da (night float) söz konusu olabilmektedir.
İcap Nöbeti Kimler Tutabilir?
Yönetmeliğin 42. maddesinde tanımlanmıştır. İcap nöbeti anılan maddenin © bendinde; “Uzman adedi nöbet tutacak miktarlardan az, fakat birden fazla olan kurumlarda uzmanlar sırayla ev nöbetini tutarlar. Bunun için, aylık ev nöbet listeleri hazırlanır. Ev nöbetçisi mesai saatleri dışında kurumun idari ve tıbbi her türlü gereklerinden sorumludur. Ev nöbetçisi akşam vizitlerini yapmaya, mesai dışında bulunduğu yeri bildirmeye, kuruma her davette gelmeye mecburdur.” şeklinde tanımlanmıştır.
Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiği kurumdaki tüm hemşireler arasında (sağlık sorunları, gebelik vb. haller nedeniyle nöbete dahil edilmesinde sakınca bulunanlar dışında) nöbetin uygulanacağı, bunun icap nöbeti şeklinde düzenlenebileceği anlaşılmaktadır.
Yani icap nöbeti sadece uzman hekimler tarafından değil, hemşireler tarafından da tutulabilmektedir. Ancak icap nöbetinin ücretlendirilmesinde bazı farklılıklar bulunmaktadır.
İcap Nöbeti Nasıl Ücretlendirilir?
İcap nöbeti tutan sağlık çalışanlarının mali hakları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 33. Maddesi’nde düzenlenmiştir. Buna göre;
“Yataklı tedavi kurumları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, toplum sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık hizmetlerinde haftalık çalışma süresi dışında normal, acil veya branş nöbeti tutarak, bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere), aşağıda gösterilen gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda nöbet ücreti ödenir. Bu ücret yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan söz konusu nöbetler için yüzde elli oranında artırımlı ödenir. Ancak ayda 130 saatten fazlası için ödeme yapılmaz.”
“İcap nöbeti tutan ve bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir icap nöbeti saati için, icap nöbeti süresi kesintisiz 12 saatten az olmamak üzere, yukarıda nöbet ücreti için belirlenen ücretin yüzde 40’ı tutarında icap nöbet ücreti ödenir. Bu şekilde ücretlendirilebilecek toplam icap nöbeti süresi aylık 120 saati geçemez.”
Bu düzenlemeye göre, icap nöbeti tutan personelin hizmet sınıfı ve görev unvanına bakılmaksızın icap nöbeti ücreti alması gerekmektedir. Ancak icap nöbetinin süresi ve sınırı da belirlenmiştir.
Hastanede İcapçı Ne Demek?
İcapçı, bir tıp terimidir. Nöbeti hastane yerine evde tutan ve her an hastaneden çağrılmayı bekleyen doktor anlamına gelmektedir. İcapçılar, mesai saatleri dışında kurumun idari ve tıbbi her türlü gereklerinden sorumludur. İcapçılar, akşam vizitlerini yapmaya, mesai dışında bulunduğu yeri bildirmeye, kuruma her davette gelmeye mecburdur.
İcapçılar, icap nöbeti tuttukları için ayrıca bir ücret almaktadır. Ancak icap nöbetinin süresi ve sınırı da belirlenmiştir.
İcap Nöbeti Mesaiden Sayılır Mı?
İcap nöbetinin mesaiden sayılıp sayılmadığı konusu tartışmalıdır. Bazı yargı kararlarına göre, icap nöbetinde geçen sürenin tamamının mesai sayılması gerektiği belirtilmiştir. Ancak bazı yargı kararlarına göre ise, icap nöbetinde geçen sürenin sadece hastaneye çağrılma durumunda mesai sayılması gerektiği ifade edilmiştir.
Bu konuda kesin bir yargı içtihadı bulunmamaktadır. Ancak genel olarak icap nöbetinin mesaiden sayılması için hastaneye çağrılma şartının arandığı görülmektedir.
