İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) tarafından açıklanan 11 Mart 2025 tarihli verilere göre, kentin su ihtiyacını karşılayan altı büyük barajdaki doluluk oranları endişe verici seviyelere geriledi. İZSU'nun resmi internet sitesinde yayınlanan güncel baraj doluluk oranları, kentte ciddi bir su sorununun kapıda olduğunu gösteriyor.
İzmir'in ana su kaynaklarından olan Balçova, Gördes, Tahtalı, Ürkmez, Güzelhisar ve Alaçatı Kutlu Aktaş barajlarının ortalama doluluk oranı %29'a kadar düşmüş durumda. Bu oran, geçen yılın aynı döneminde %49,17 seviyesindeydi. Yani barajlardaki su miktarı, bir yıl içinde yaklaşık %40 oranında azalmış bulunuyor.
Baraj bazında detaylı analiz
İzmir'in en önemli su kaynaklarından biri olan Tahtalı Barajı'nda durum oldukça kritik. 11 Mart 2025 itibarıyla bu barajdaki göl su yükseltisi 44,24 metre, toplam su hacmi 64.680.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 45.080.000 metreküp olarak ölçüldü. Barajın aktif doluluk oranı sadece %15,70. Geçen yılın aynı döneminde bu oran %32,23 seviyesindeydi. Yani Tahtalı Barajı'ndaki su miktarı bir yılda yaklaşık %50 oranında azalmış durumda.
İzmir'in bir diğer önemli su kaynağı olan Gördes Barajı'nda durum daha da vahim. Barajdaki göl su yükseltisi 214,19 metre, toplam su hacmi 43.584.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 24.984.000 metreküp. Barajın aktif doluluk oranı ise sadece %5,75. Geçen yılın aynı döneminde bu oran %11,93 seviyesindeydi. Gördes Barajı'ndaki su seviyesinin bu denli düşük olması, uzmanları endişelendiriyor.
Balçova Barajı'nda göl su yükseltisi 128,96 metre, toplam su hacmi 3.022.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 2.885.000 metreküp olarak kayıtlara geçti. Barajın aktif doluluk oranı %37,85 seviyesinde. Geçen yılın aynı döneminde bu oran %73,12 idi. Balçova Barajı'ndaki su miktarı bir yılda yaklaşık %50 oranında azalmış durumda.
Ürkmez Barajı'nda göl su yükseltisi 34,07 metre, toplam su hacmi 2.623.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 2.248.000 metreküp. Barajın aktif doluluk oranı %27,25. Geçen yılın aynı döneminde bu oran %41,73 seviyesindeydi.
Güzelhisar Barajı, İzmir'in barajları arasında en iyi durumda olan su kaynağı. Göl su yükseltisi 98,47 metre, toplam su hacmi 110.690.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 98.730.000 metreküp olarak ölçüldü. Barajın aktif doluluk oranı %68,85. Geçen yılın aynı döneminde bu oran %89,05 idi.
Son olarak, Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nda göl su yükseltisi 13,70 metre, toplam su hacmi 3.470.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 2.970.000 metreküp olarak kayıtlara geçti. Barajın aktif doluluk oranı %18,56. Geçen yılın aynı döneminde bu oran %46,94 seviyesindeydi. Bu barajdaki su miktarı bir yılda yaklaşık %60 oranında azalmış durumda.
Geçen yıl ile karşılaştırmalı durum
İZSU verilerine göre, İzmir'deki barajların tamamında geçen yıla kıyasla ciddi bir su kaybı yaşandığı görülüyor. En dikkat çekici düşüş, Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nda gerçekleşti. Bu barajdaki doluluk oranı, geçen yılki %46,94 seviyesinden %18,56'ya düşerek, %60'ın üzerinde bir azalma gösterdi.
Balçova Barajı'ndaki doluluk oranı, geçen yılki %73,12 seviyesinden %37,85'e düşerek yaklaşık %50'lik bir azalma gösterdi. Benzer şekilde, Tahtalı Barajı'ndaki doluluk oranı da geçen yılki %32,23 seviyesinden %15,70'e düşerek yarı yarıya azaldı.
Gördes Barajı'ndaki doluluk oranı, geçen yılki zaten düşük olan %11,93 seviyesinden %5,75'e düşerek, kritik seviyelerin de altına indi. Ürkmez Barajı'ndaki doluluk oranı ise geçen yılki %41,73 seviyesinden %27,25'e düştü.
Göreceli olarak en iyi durumda olan Güzelhisar Barajı bile, geçen yılki %89,05 doluluk oranından %68,85'e düşerek, %20'lik bir azalma gösterdi.
İklim değişikliği ve su kaynakları üzerindeki etkisi
Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre, İzmir'de son bir yılda kaydedilen yağış miktarı, uzun yıllar ortalamasının yaklaşık %30 altında kaldı. Özellikle barajların beslenmesi için kritik öneme sahip kış aylarında yağışların yetersiz kalması, su rezervlerinin hızla azalmasına neden oldu.
Su tüketimi ve tasarruf önlemleri
İzmir'de kişi başına düşen günlük su tüketimi, Türkiye ortalamasının üzerinde seyrediyor. İZSU verilerine göre, kentte kişi başına günlük ortalama su tüketimi 180 litre civarında. Uzmanlar, bu miktarın sürdürülebilir su yönetimi açısından oldukça yüksek olduğunu belirtiyor.
İZSU, artan su sıkıntısına karşı bir dizi önlem almaya başladı. Öncelikle, şebekedeki su kayıp-kaçak oranının azaltılması için çalışmalar hızlandırıldı. Şu anda %25 civarında olan kayıp-kaçak oranının, yıl sonuna kadar %20'nin altına düşürülmesi hedefleniyor.
Ayrıca, su tasarrufunu teşvik etmek amacıyla kademeli tarife uygulamasına geçilmesi planlanıyor. Bu sistem, aşırı su tüketenlerden daha yüksek ücret alınmasını öngörüyor. İZSU Yönetim Kurulu'nun önümüzdeki hafta bu konuyu görüşeceği öğrenildi.
Su tasarrufu konusunda bilinçlendirme çalışmaları da hız kazandı. İlk ve ortaokullarda "Su Elçileri" projesi başlatıldı. Proje kapsamında, öğrencilere su kaynaklarının önemi ve tasarruf yöntemleri hakkında eğitimler veriliyor. Ayrıca, kent genelinde billboardlarda su tasarrufu çağrıları yer almaya başladı.
Alternatif su kaynakları ve yatırım projeleri
İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İZSU, barajlardaki su seviyelerinin düşmesi karşısında alternatif su kaynakları geliştirmek için yeni projeler başlattı. Bu projelerden en önemlisi, deniz suyundan içme suyu elde etmeye yönelik desalinasyon tesisleri.
Bir diğer önemli proje ise, atık suların arıtılarak yeniden kullanılması. Bu kapsamda, Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi'nin kapasitesi artırılacak ve arıtılan suların tarımsal sulamada ve sanayide kullanılması sağlanacak. Bu projenin tamamlanmasıyla, yıllık 30 milyon metreküp suyun yeniden ekonomiye kazandırılması hedefleniyor.
Yağmur suyu hasadı projeleri de İzmir'in gündeminde. Büyükşehir Belediyesi, kamu binalarının çatılarına yağmur suyu toplama sistemleri kurmaya başladı. Toplanan yağmur suları, park ve bahçelerin sulanmasında kullanılıyor. Bu uygulamanın özel sektöre ve konutlara da yaygınlaştırılması planlanıyor.
Su şebekesindeki kayıpların azaltılması için de kapsamlı bir çalışma başlatıldı. Eski su borularının yenilenmesi ve akıllı sayaç sistemlerinin yaygınlaştırılmasıyla, şebekedeki su kayıplarının %15'in altına düşürülmesi hedefleniyor.
Uzman görüşleri ve çözüm önerileri
Su kaynakları yönetimi konusunda çalışan uzmanlar, İzmir'deki barajların doluluk oranlarındaki düşüşün sadece geçici bir durum olmadığını, uzun vadeli stratejiler geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor.
