İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) tarafından açıklanan 13 Mart 2025 tarihli verilere göre, kentin su kaynakları ciddi bir tehdit altında bulunuyor. Geçtiğimiz yıla kıyasla tüm barajlarda önemli oranda su seviyesi düşüşü gözlemlendi. Bu durum, İzmir'in yakın gelecekte olası bir su krizine hazırlıklı olması gerektiğini gösteriyor.
İZSU'nun paylaştığı son verilere göre, İzmir'in en önemli su kaynaklarından biri olan Tahtalı Barajı'nda aktif doluluk oranı %15,66 seviyesine geriledi. Geçen yıl aynı dönemde bu oran %32,30 olarak kaydedilmişti. Benzer şekilde, Balçova Barajı'nda da doluluk oranı geçen yılki %73,59 seviyesinden %37,85'e düştü.
Gördes barajı kritik seviyede
İzmir'in su ihtiyacını karşılayan barajlar arasında en kritik durumda olan Gördes Barajı'nda doluluk oranı %5,75 seviyesine kadar geriledi. Geçen yıl aynı dönemde bu oran %12,49 olarak ölçülmüştü. Barajdaki göl su yükseltisi 214,19 metre olarak kaydedilirken, toplam su hacmi 43.584.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 24.984.000 metreküp olarak belirlendi.
Uzmanlar, Gördes Barajı'ndaki bu kritik durumun, bölgede yaşanan yağış azlığı ve artan su tüketiminden kaynaklandığını belirtiyor. Barajın minimum göl su yükseltisi 205,50 metre olarak belirlenmiş durumda, bu da mevcut seviyenin minimum değere yaklaştığını gösteriyor.
Diğer barajlardaki güncel durum
İzmir'in diğer önemli su kaynaklarından Ürkmez Barajı'nda doluluk oranı %24,25 olarak ölçüldü. Geçen yıl aynı dönemde bu oran %41,73 seviyesindeydi. Barajdaki göl su yükseltisi 34,07 metre, toplam su hacmi 2.623.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 2.248.000 metreküp olarak kaydedildi.
Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nda da benzer bir düşüş gözlemlendi. Barajın doluluk oranı geçen yılki %46,74 seviyesinden %18,36'ya geriledi. Göl su yükseltisi 13,68 metre, toplam su hacmi 3.438.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 2.938.000 metreküp olarak ölçüldü.
İzmir'in su kaynakları arasında en iyi durumda olan Güzelhisar Barajı'nda bile doluluk oranı geçen yılki %89,12 seviyesinden %68,66'ya düştü. Barajdaki göl su yükseltisi 98,35 metre, toplam su hacmi 110.411.000 metreküp, kullanılabilir su hacmi ise 98.451.000 metreküp olarak belirlendi.
Geçen yıla kıyasla yaşanan değişimler
İZSU'nun açıkladığı verilere göre, 2024-2025 karşılaştırmasında tüm barajlarda ciddi bir düşüş yaşandığı görülüyor. En dikkat çekici düşüş Balçova Barajı'nda yaşandı. Geçen yıl %73,59 olan doluluk oranı, bu yıl %37,85'e geriledi. Bu da yaklaşık %35,74'lük bir düşüşe işaret ediyor.
Tahtalı Barajı'nda geçen yıl %32,30 olan doluluk oranı, bu yıl %15,66'ya düştü. Benzer şekilde, Ürkmez Barajı'nda %41,73'ten %24,25'e, Güzelhisar Barajı'nda %89,12'den %68,66'ya, Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nda ise %46,74'ten %18,36'ya gerileme yaşandı.
Bu veriler, İzmir'in su kaynaklarında genel bir azalma trendinin olduğunu gösteriyor. Uzmanlar, bu durumun başlıca nedenlerinin yağış azlığı, artan nüfus ve su tüketimindeki artış olduğunu belirtiyor.
Ocak ayından bu yana yaşanan değişimler
İZSU'nun 14 Ocak 2025 tarihinde açıkladığı verilere göre, o dönemde Balçova Barajı'nın doluluk oranı %25,02, Gördes Barajı'nın %3,43, Tahtalı Barajı'nın %13,14, Ürkmez Barajı'nın %18,34, Güzelhisar Barajı'nın %67,63 ve Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nın doluluk oranı %19,76 olarak kaydedilmişti.
Bu verilerle karşılaştırıldığında, Ocak ayından Mart ayına kadar geçen sürede bazı barajlarda hafif bir iyileşme görülse de, genel durumun hala kritik olduğu anlaşılıyor. Özellikle Balçova Barajı'nda %25,02'den %37,85'e, Gördes Barajı'nda %3,43'ten %5,75'e, Tahtalı Barajı'nda %13,14'ten %15,66'ya ve Ürkmez Barajı'nda %18,34'ten %24,25'e bir artış gözlemlendi.
Bu artışların, kış aylarında yaşanan yağışlardan kaynaklandığı düşünülüyor. Ancak uzmanlar, bu iyileşmenin yeterli olmadığını ve barajlardaki su seviyelerinin hala kritik seviyelerde olduğunu vurguluyor.
Barajların maksimum ve minimum kapasiteleri
İZSU'nun paylaştığı verilere göre, İzmir'deki barajların maksimum ve minimum kapasiteleri şu şekilde:
Balçova Barajı'nın minimum göl su yükseltisi 101,00 metre, maksimum göl su yükseltisi ise 146,00 metre olarak belirlenmiş durumda. Barajın minimum göl hacmi 137.000 metreküp, maksimum göl hacmi ise 7.759.000 metreküp.
Gördes Barajı'nın minimum göl su yükseltisi 205,50 metre, maksimum göl su yükseltisi ise 268,20 metre. Barajın minimum göl hacmi 18.600.000 metreküp, maksimum göl hacmi ise 453.380.000 metreküp.
Tahtalı Barajı'nın minimum göl su yükseltisi 31,00 metre, maksimum göl su yükseltisi ise 60,50 metre. Barajın minimum göl hacmi 19.600.000 metreküp, maksimum göl hacmi ise 306.650.000 metreküp.
Ürkmez Barajı'nın minimum göl su yükseltisi 23,00 metre, maksimum göl su yükseltisi ise 46,63 metre. Barajın minimum göl hacmi 375.000 metreküp, maksimum göl hacmi ise 8.625.000 metreküp.
Güzelhisar Barajı'nın minimum göl su yükseltisi 63,00 metre, maksimum göl su yükseltisi ise 107,00 metre. Barajın minimum göl hacmi 11.960.000 metreküp, maksimum göl hacmi ise 155.350.000 metreküp.
Alaçatı Kutlu Aktaş Barajı'nın minimum göl su yükseltisi 11,20 metre, maksimum göl su yükseltisi ise 19,80 metre. Barajın minimum göl hacmi 500.000 metreküp, maksimum göl hacmi ise 16.500.000 metreküp.
Su tasarrufu çağrıları ve alınabilecek önlemler
İzmir'deki barajlarda yaşanan su seviyesi düşüşleri, yetkililerin ve uzmanların su tasarrufu konusundaki çağrılarını artırmasına neden oldu. İZSU yetkilileri, özellikle yaz aylarına girerken su tüketiminin daha da artacağını ve mevcut durumun daha da kötüleşebileceğini belirtiyor.
Uzmanlar, vatandaşların günlük yaşamlarında basit önlemlerle su tasarrufu yapabileceğini vurguluyor. Duş süresini kısaltmak, diş fırçalarken musluğu kapatmak, çamaşır ve bulaşık makinelerini tam dolu çalıştırmak gibi basit önlemler, su tüketimini önemli ölçüde azaltabilir.
Ayrıca, tarımsal sulamada damla sulama sistemlerinin kullanılması, park ve bahçelerde su tasarruflu bitkilerin tercih edilmesi ve yağmur sularının toplanarak değerlendirilmesi gibi önlemler de su kaynaklarının korunmasına katkı sağlayabilir.
Uzmanların değerlendirmeleri ve gelecek öngörüleri
Su kaynakları uzmanları, İzmir'deki barajlarda yaşanan su seviyesi düşüşlerinin ciddi bir uyarı olduğunu belirtiyor. Küresel iklim değişikliğinin etkisiyle yağış rejimlerinin değiştiğini ve su kaynaklarının giderek azaldığını vurgulayan uzmanlar, önlem alınmazsa gelecekte daha ciddi su krizleriyle karşılaşılabileceğini ifade ediyor.
Uzmanlar, su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için uzun vadeli stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini belirtiyor. Bu stratejiler arasında, su tasarrufunun teşvik edilmesi, alternatif su kaynaklarının değerlendirilmesi, su altyapısının iyileştirilmesi ve su kirliliğinin önlenmesi gibi önlemler yer alıyor.
Ayrıca, iklim değişikliğine uyum sağlamak için su kaynaklarının daha etkin kullanılması ve yağmur sularının toplanarak değerlendirilmesi gibi yenilikçi çözümlerin de hayata geçirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
