İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde; yürütücülüğünü İZSU Genel Müdürlüğü, İZDENİZ A.Ş ve İzmir Planlama Ajansı (İZPA) üstlendiği, İzmir Körfezi ekolojisinin korunması ve sürdürülebilirliği için, sorunların tespiti ve çözüm yollarının bulunması amacıyla ‘İzmir Körfez Çalıştayı’ düzenlendi. Toplam 200 akademisyen ve uzmanın katıldığı çalıştay, Tarihi Havagazı Fabrikası’nda gerçekleştirildi. ‘Körfezin geleceği İzmir’in geleceği’ sloganıyla yapılan çalıştaya, Çin, Norveç, Avustralya ve ABD’den alanında uzman isimler de katılım gösterdi. Çalıştayın açılışında, İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, İzmir Planlama Ajansı Başkanı Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu, Çin Halk Cumhuriyeti Deniz Ekolojisi ve Çevre Bilimleri Laboratuvarı Uzmanı Dr. Isaac Yongquan Yuan, Ocean THERM Baş Teknoloji Yöneticisi Olav Hollingsaeter, HBS Hydro BioSience Satış Temsilcisi Peter Trigiani, ARUP Avustralya Genel Müdür Yardımcısı ve Entegre Su Kaynakları Lideri Dr. Andrews Watkinson ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, açılış konuşması yaptı.
‘İZMİR KÖRFEZİ SİYASET YAPILACAK KONU DEĞİLDİR’
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, “Cemil Bu konuda yapılmış en anlamlı çalışma olduğu için bu çalışmayı düzenleyen kurumlara çok teşekkür ederim. İzmir’in çok seven İzmirliler olarak, vatansever insanlar olarak ama aynı zamanda çevre duyarlılığıyla beraber bilgiye önem veren bilim insanları olarak; bu bakış açısıyla bu çalıştayı düzenlediler. Bu anlamda şimdiye kadar İzmir Körfezi için yapılmış muhtemelen en değerli çalışma ama aynı zamanda bizim için bir başlangıç” ifadelerini kullandı.
“Bugüne kadar biz kendi kurumumuzun kapasitesiyle konuyu değerlendirmek istedik” diyerek sözlerine devam eden Tugay, “Bağlı bulunduğumuz merkezi hükümetin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın olaya çözüm sağlama niyetiyle bakması ve bize yardımcı olmasını bekledik. Ama pek çoğunuzun da şahit olduğu gibi; maalesef bu sorunu bir siyaset yapma aracına dönüştürdüler. İzmir Körfezi’ndeki problem siyaset diliyle konuşulması, malzeme edilmesi gereken bir konu değildir. Bugün yaptığımız gibi bilimsel duyarlılıkla; sorunu nedenleriyle, mevcut haliyle ve gelecekte bize neler getirebileceği ile ilgili olarak değerlendirme konusudur ve bu gözle bakılmalıdır. Yani bunları yabancı konuklarımızın önünde ifade ederken zorluk yaşıyorum ama bize lazım olan dil bilim dilidir. Asla çirkin, iftiralarla dolu ve suçlayıcı bir dil değildir” diye konuştu.
‘ÇALIŞTAYA KATILMASI ENGELLENEN BİLİM İNSANLARIMIZ VAR’
Başkan Tugay, çalıştaya davet ettikleri bazı bilim insanlarının engellendiğini söylerken, “Bunu da ifade etmek isterim; çok uzaklardan gelip, katkı veren konuklarımıza rağmen, çok yakımızda olan ve davet ettiğimiz ama buraya gelmesi maalesef engellenen bilim insanlarımız var. Bu da bizim için çok büyük bir üzüntü kaynağı olmuştur. Bunu da gerçekten açıklamak zor” diye konuştu.
‘TÜM DÜNYA DENİZLERİNDE SORUNLAR VAR’
Tugay, “Bu başından itibaren yapılan sunumları dinledikten sonra; tablo benim için daha da netleşti. Bazı şeylerin değerlendirmesinde bir süreklilik ihtiyacı içerisindeyiz. Bu çalıştaydan bizler bir sonuç çıkarıcaksak; ‘Bir kriz yaşadık ve bu krizi atlattığımız zaman bu geçecek ve tekrar etmeyecek’ diye düşünmememiz gerekiyor. Konuyu basite indirgemememiz gerekiyor. Dünyada pek çok şehirden örneklerden bahsedildi. Dünyada pek çok yerde görülebilen bir sorun olduğunu bilmemiz lazım. Nedenleri henüz yüzde 100 değil. Çünkü çok karışık. Denizin ekosisteminin bozulmasıyla bağlantılı bir konu olduğu açık. Tüm dünyada denizlerin kirlenmelerle beraber, iklim değişikliğinin yarattığı olumsuz etkiler altında olduğumuzu unutmamalıyız. Sadece İzmir’i değil dünyanın tüm denizlerini ilgilendiren bir durum. Arka planda denizin içeriğiyle ilgili değişim mutlaka var ama aynı zamanda iklim değişikliğinin de burada etkisi var” diye söyledi.
‘YANGIN ALG PATLAMASINI TETİKLEMİŞ OLABİLİR’
Başkan Cemil Tugay, “En son sunumda Avustralya’dan katılan sayın genel müdür yardımcısı olası tetikleyicilerden bahsetti. ‘Denize taşınan tozlar denizlerdeki alg patlamalarını tetikleyebilir’ dedi. Bu daha önce bana söylenmişti açıkça çok üzerinde durmamıştım ama bu alg patlamasının hemen öncesinde yaşadığımız orman yangını ve bu orman yangınıyla körfeze taşınan küller, orman yangınının atıkları, alg patlamasını tetiklemiş olabilir. Ben de böyle bir kanaat oluştu. Tabii yüzde yüz doğruluğunu bilim insanları açıklar ama yangın körfezin çevresindeydi. Önemli sayıda kül ve toz yangın sonrasında havalanmıştı. Şehir içerisinde soluk alıp vermesini etkileyecek düzeydeydi. Körfezi de etkilememesi mümkün değil ve böyle bir şeyi tetiklemiş olabilir” diye belirtti.
‘SÜREKLİ İZLEME MERKEZİNE İHTİYACIMIZ VAR’
Körfezin kirliliğini azaltmak, ilave kirliliğin oluşmasını engellemek ve süreci yakından takip etmek için gerekeni yaptıklarının altını çizen Tugay, sözlerini şöyle sürdürdü;
“Ancak sürekli izleme merkezi kurmamız gerektiği anlaşılıyor. Şu anda körfezde alg patlaması, koku problemi ve balık ölümleri yok ama günlük yaşayan insanlar olmadığımız için hepimizin derdi ‘önümüzdeki yıl böyle bir sorun yaşar mıyız?’ ‘Bununla ilgili nasıl önlemler almalıyız?’ bunun üzerine düşünmek. O çerçevede, bu çalıştaydan çıkan veriler ışığında kendimize yol haritası çizeceğiz. Körfezin sadece kirlenmesini önlemek değil deniz ekosistemi ile ilgili sorunları doğru yönetmek noktasında üzerimize düşeni yapacağız. Bunu İzmir’e olan sevgimiz, çevremize duyduğumuz saygımız ve gelecekte sağlıklı bir kentte, sağlıklı bir dünyada yaşama isteğimizle yapacağız. Özellikle bu konuda duyarlılığı, ilgisi, bilgisi ve birikimi olan tüm değerli hocalarımızı, olumsuz hiçbir etki altında kalmadan, ülkemize yakıştıramadığımız tuhaf siyasi baskılardan kendilerini sıyırarak bize katkı vermelerini istiyoruz. Çünkü bugüne kadar ki tutumdan anladığım kadarıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin katkı veren tüm kişi ve kurumlarla çözeceği bir sorun olacaktır. Burada en önemli dayanağımız ve gücümüz, başta bilim insanlarımız olmak üzere; bilgi sahibi olan insanlarımızın, teknoloji üzerine çalışan ulusal ve uluslararası tüm kurumlarımızın desteğidir. Onlarla beraber yöneteceğimize inancım var.
‘İZMİRLİLER MÜSTERİH OLSUNLAR’
İzmir Körfezi’ne dair sorunlara çözüm bulacaklarını yineleyen Tugay ,”Ve İzmirlilere şunu söylemek isterim ki; Lütfen müsterih olsunlar.Sürekli moralini bozmaya çalışan, İzmir’i, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni ve İzmirlileri suçlamaya çalışan insanlara kulaklarınızı kapayın. Yapabiliyorsanız burada gösterdiğimiz çabaya katkıda bulunun. Nasıl? Körfezi temiz tutmak tüm İzmirliler için en asli görevlerden oldu. Biz İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak üzerimize düşeni tam olacak yapacağız. Bu konuda hiç kimsenin şüphesi olmasın. Ancak halkımızın desteği bize güç verecektir” dedi.
BAKANLIĞIN DENETLEMESİ GEREKİYOR!
İZSU Genel Müdürü Gürkan Erdoğan, İZSU’nun konu hakkındaki çalışmaları ve bekleyen çalışmaları anlattığı bir sunum gerçekleştirdi. Körfezdeki alg türünün 2023 Ekim ayında gözlemlendiğini söyledi. Uzun yıllardır körfezi gözlemlediklerinin altını çizen Erdoğan, 2017 yılından beridir alglerde artışın başladığını, 2020 yılında ise sıçrama yaşandığını sözlerine ekledi. İzmir Körfezi’nin en büyük kirleticilerinin Gediz Nehri, Sanayi Tesisleri, gemilerle gelen kirlilik, liman ve tersaneler olduğunu dile getiren Erdoğan, “Bunların tamamının denetimi Çevre Bakanlığına ait. Bakanlık tarafından denetlenmesi ve cezai tedbirlerin uygulanması gerekiyor” diye vurguladı. Erdoğan, “Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi yüzde 95 aşamasında. Tamamlandı diyebiliriz. Ön arıtma da yılbaşında bitecek. 4 faz projemizde 2 tane ana dağıtım Aralık’ın 15’inde idari binalarıyla birlikte tamamlanacak. Nisan ayında da işletmeye alınacak. Yağmur suyu ayrıştırma projelerinde, dünya bankası kredisiyle yaptığımız işlerimiz var. Lot 1, Lot 2 Lot3’ün yapım ihalelerine geçildi. Bu iş Türkiye’de ilk defa ihale aşamasına geldi. Bunlar için 4 milyar TL’lik harcama yapılacak” diye söyledi. Ayrıca yağmur suyu ayrıştırma hatlarının da yapıldığını ifade etti.
9 MİLYAR LİRALIK KREDİ ONAY BEKLİYOR!
Erdoğan, 50 milyon metreküp malzemenin körfezden çıkarılması gerektiğini vurgularken, bu malzeme çıkarıldığında İzmir Körfezi’nin akım hızının yüzde 45 oranında artacağı bilgisini verdi. Proje için bakanlığın harekete geçmediğini de sözlerine ekledi. Erdoğan, “Süreç tamamlanmış olmasına rağmen en başa döndük, yapay adacıkların tekrar incelenmesi istendi Bakanlık tarafından. Bu uluslararası krediyle yapabileceğimiz bir iş, kredimiz Bakanlık tarafından onaylanırsa bu projeyi hayata geçirmek istiyoruz. Çiğli Arıtmayı kendi kaynaklarımızla bitiyoruz ama yıllar önce yazısı yazıldığı halde ön onayı gelmedi. Kredi kullanım onayı bekliyoruz, toplamda 5 milyar civarında kredi onayımız var. Dikili, Aliağa’yı da işe katarsak 9 milyarlık kredi anlaşması yapılmış, Hazine ve Maliye Bakanlığından onay bekliyoruz” dedi.
'KÖRFEZİ YAŞAMIMIZIN MERKEZİNE KOYUYORUZ'
İzmir Planlama Ajansı (İZPA) Başkanı Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu, İzmir Körfezi'nin geleceği ve çevresel sorunların çözümü için uzun vadeli planlamaları açıkladı. Velibeyoğlu, İzmir'in kıyı, deniz ve ekosistem bütünlüğünü koruyarak sürdürülebilir bir gelecek hedeflediklerini belirtti.
Prof. Dr. Velibeyoğlu, İzmir’in geleceği için belirlenen üç ufku açıklarken, "İzmir için üç ufuk var. Burada Körfezi yaşamımızın merkezine koyuyoruz. Körfezi ve ekosistemindeki iklim değişikliğini bilmemiz gerekiyor ve etkilere karşı dirençli olabilmesi için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İzmir kentinin kıyısı, denizi, kıyısının yapılaşması ve kırsal havzaları birbirinden kopmaz parçalar. Bizler bunun için çok kıymetli bir yer oluşturduk" diye söyledi. İZPA tarafından hazırlanan "İzmir 2074 Çerçeve Belgesi" kapsamında, Körfez ve çevresi için kapsamlı yol haritalarının oluşturulduğunu belirten Velibeyoğlu, bu çalışmaların kirlilik ve çevre sorunlarına çözüm getireceğini ifade etti.
‘SORUN VAKİT GEÇMEDEN ELE ALINMALIDIR’
İZDENİZ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Işıkhan Güler, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay’a, İzmir Körfezi’ndeki sorunların çözümü için çabası için teşekkür ederek sözlerine başladı. Güler, “Umarım bu çaba daha yaşanabilir bir kent ve körfez hedefine ulaşmanın kolaylaştırıcısı olacaktır” diye konuştu. Çalıştayda çok geniş yelpazeye yayılan konuların ele alınacağını sözlerine ekleyen Güler, “Hiç şüphe yok ki; değerli bilim insanları, uzmanlar, sonuç alıcı tartışmalar yürüteceğiz, uygulanabilir, gerçekçi çözümler üretecektir” diye söyledi. İzmir Körfezi’nde ciddi bir sorunla karşı karşıya olunduğunu sözlerine ekleyen Güler sözlerini şöyle sürdürdü; “Körfez ekolojisi, biyoçeşitliliği sorunlu bir konudur ve vakit geçirmeden ele alınmalıdır ve harekete geçilmelidir. Çalıştayımız bu çerçevede ilk adım olarak kabul edilmeli ve sürecin uzun olacağı bilinmelidir. Gediz Havzası’ndan başlayarak organize sanayi siteleri, tarımsal üretim, dereler, tersane ve limanlar, kentsel kirlilik, arıtma kapasitesi, körfez etrafındaki nüfusun hızla artması gibi etkenler söz konusudur. İzmir kadim bir kenttir. Denizcilik tarihi çok eskilere dayanmaktadır. İzmir’in denizle kurduğu ilişki köklüdür ve kolay kolay zayıflaması mümkün değildir. İzmirliyi yaşama bağlayan iki kordon vardır. Bu duygunun bırakın yok olmasını daha da yaygınlaşması ve işlevsel hale gelmesini amaç edinmiş bulunuyoruz”
Çin Halk Cumhuriyeti Deniz Ekolojisi ve Çevre Bilimleri Laboratuvarı Uzmanı Dr. Isaac Yongquan Yuan, Ocean THERM Baş Teknoloji Yöneticisi Olav Hollingsaeter, HBS Hydro BioSience Satış Temsilcisi Peter Trigiani ve ARUP Avustralya Genel Müdür Yardımcısı ve Entegre Su Kaynakları Lideri Dr. Andrews Watkinson ise İzmir Körfezi’nin sorunlarının çözümüne dair bilimsel yöntemleri anlatırken, dünyadaki örneklerden de bahsettiler.
