Kış aylarında artan karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı uzmanlar uyarıyor. Baca temizliği ve düzenli kontrolün hayati önem taşıdığı vurgulanırken, zehirlenme belirtileri ve alınması gereken önlemler detaylı olarak anlatıldı.
Kış mevsiminin dondurucu soğukları kendini hissettirmeye başlarken, ısınma ihtiyacıyla birlikte karbonmonoksit zehirlenmeleri de ne yazık ki tekrar gündeme gelmeye başladı. Uzmanlar, her yıl onlarca insanın hayatını kaybetmesine neden olan bu sinsi tehlikeye karşı vatandaşları bilgilendiriyor ve hayat kurtaran uyarılarda bulunuyor. Özellikle kömür ve doğal gaz gibi yakıtlarla ısınan evlerde, yanlış kullanımdan kaynaklanan karbonmonoksit zehirlenmeleri riski kış aylarında ciddi oranda artış gösteriyor. Bu nedenle, hem bireysel hem de toplumsal farkındalığın artırılması ve gerekli önlemlerin alınması hayati önem taşıyor.
Baca kontrolü hayati önem taşıyor
Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Zeynep Gökcan Çakır, karbonmonoksit zehirlenmelerinin kış aylarında sıkça karşılaşılan ve ölümcül sonuçlar doğurabilen ciddi bir sağlık sorunu olduğunu vurguladı. Prof. Dr. Çakır, karbonmonoksit gazı zehirlenmelerinin, ölümden kurtulunsa dahi kalıcı sakatlıklara yol açabilecek kadar tehlikeli olduğunu belirterek, vatandaşların bu konuda son derece dikkatli ve bilinçli olması gerektiğini söyledi. Karbonmonoksit zehirlenmelerinden korunmanın en etkili yolunun, düzenli baca kontrolü yaptırmak olduğunu ifade eden Prof. Dr. Çakır, özellikle kış mevsimi öncesinde ve kış boyunca bacaların periyodik olarak kontrol edilmesinin hayati önem taşıdığını vurguladı. "Karbonmonoksit zehirlenmelerinden kaçınmak için bacaların kontrolü sık yapılmalıdır," diyen Çakır, ters rüzgarların etkili olduğu dönemlerde vatandaşların daha da dikkatli olması ve ek tedbirler alması gerektiğinin altını çizdi.
Ters rüzgarlar zehirlenme riskini artırıyor
Prof. Dr. Çakır, son günlerde artan ters rüzgarlar nedeniyle acil servislere karbonmonoksit zehirlenmesi vakalarının başvurularında belirgin bir artış gözlemlendiğini belirtti. Birçok hastanın, düşük dozda karbonmonoksite uzun süre maruz kalma sonucu zehirlendiğini ifade eden Çakır, bu durumun başlangıçta fark edilmemesi nedeniyle tehlikeli sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekti. Düşük dozda karbonmonoksite uzun süre maruz kalan kişilerin, baş ağrısı, mide bulantısı gibi belirtilerle farklı kliniklere başvurarak grip benzeri şikayetlerle yanlışlıkla evlerine gönderilebildiğini söyleyen Çakır, bu durumun oldukça riskli olduğunu vurguladı. "Düşük dozda karbonmonokside uzun süre maruz kalmak da oldukça tehlikeli bir durum. O yüzden bunu akılda bulundurmak ve aklımıza gelmesi de çok çok önemlidir," diyerek, karbonmonoksit zehirlenmesi şüphesinin her zaman akılda tutulması gerektiğini önemle belirtti.
Soba ve baca temizliğinin önemi
Erzurum Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Eğitim Merkezi Amiri Hasan Koçak, karbonmonoksit zehirlenmelerinin son dönemlerde tekrar gündeme geldiğini ve itfaiye olarak baca ve soba temizliği konusunda yoğun çalışmalar yürüttüklerini ifade etti. Koçak, soba ve kömür bacalarının temizliğinin güz döneminde, yani kış mevsimi başlamadan önce mutlaka yapılması gerektiğine dikkat çekti. Zamanla baca içerisinde biriken kurum ve atıkların baca ağzını tıkayarak karbonmonoksit gazının içeri sızmasına neden olabileceğini belirten Koçak, özellikle ters rüzgarların estiği zamanlarda bu riskin daha da arttığını söyledi. Doğal gaz bacalarının da mutlaka dışarıya açık olması gerektiğini vurgulayan Koçak, lokanta gibi yoğun kullanılan mekanların bacalarının ise yılda en az 4 kez, yani 3 ayda bir düzenli olarak temizlenmesi gerektiğini belirtti. Baca temizliğinin önemini vurgulayan Koçak, "Çünkü boru ve baca içerisinde zamanla o pişirmeden kaynaklı atılan atıklar ve yağ parçaları baca içerisinde birikerek katman oluşturuyor. Aşırı ısınmadan kaynaklı hem yangına sebebiyet veriyor hem de bacanın çekişini engelleyerek içeriye gazın, dumanın dolmasına sebebiyet veriyor," şeklinde konuştu.
Zehirlenme yaşayan aileden ibretlik örnek
Karbonmonoksit zehirlenmesi geçiren 43 yaşındaki Dilek Tokgöz Pak, yaşadıklarını anlatarak karbonmonoksit zehirlenmesinin ne kadar sinsi ve tehlikeli olduğunu gözler önüne serdi. İki çocuğu ve kayınvalidesiyle birlikte 3 gün boyunca evde zehirlendiklerini ancak bunun farkına varamadıklarını dile getiren Pak, şiddetli baş ağrısı, mide bulantısı ve göz kararması gibi belirtilerle hastaneye başvurduklarını söyledi. Gece yarısı odanın camını açarak odayı havalandırmalarının hayatlarını kurtardığını düşünen Pak, çocuklarının istifra etmeye başlaması ve büyük kızının bayılması üzerine ambulansı arayarak hastaneye yetiştiklerini anlattı. "Gece bir iki kere camı açtım, odayı havalandırdık. Sanırım bizi kurtaran bu oldu. Çocuklar istifra etmeye başladılar. Büyük kızım bayıldı ve ambulansı aradık," diyen Pak, havalandırmanın hayati önemini vurguladı. Pak'ın ailesinin yaşadığı bu olay, karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı dikkatli olmanın ve erken müdahalenin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Uzmanlardan hayat kurtaran öneriler
Uzmanlar, karbonmonoksit zehirlenmelerinden korunmak için şu hayati önerilerde bulunuyor:
-
Bacalarınızı düzenli olarak temizletin ve kontrol ettirin. Özellikle kış mevsimi öncesinde ve kış boyunca bu kontrolleri aksatmayın.
-
Soba ve şofbenlerinizi yetkili kişilere kurdurun ve bakımlarını düzenli olarak yaptırın.
-
Lodoslu ve fırtınalı havalarda soba ve kombi kullanırken daha dikkatli olun. Bu havalarda bacaların çekişi zorlaşabilir ve zehirlenme riski artabilir.
-
Kapalı ortamlarda mangal, barbekü gibi aktivitelerden kaçının.
-
Uyurken veya yatmadan önce mutlaka sobayı söndürün.
-
Odanızı düzenli olarak havalandırın. Özellikle yatmadan önce ve sabah kalktıktan sonra odayı kısa süre havalandırmak, zehirlenme riskini azaltır.
-
Karbonmonoksit alarm cihazı kullanın. Bu cihazlar, gaz kaçağı durumunda sizi erken uyararak hayatınızı kurtarabilir.
-
Karbonmonoksit zehirlenmesi belirtilerini (baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, halsizlik, bilinç bulanıklığı) fark ederseniz hemen ortamı havalandırın ve 112 Acil Servisi arayın.
